Tiếp sau thành công bước đầu của những ca ghép tế bào gốc (TBG) điều trị cho trẻ bại não, tự kỷ; Bệnh viện (BV) đa khoa quốc tế (ĐKQT) Vinmec đã ứng dụng thành công ghép TBG tự thân lấy từ mỡ bụng để điều trị liệt tuỷ dẫn đến liệt tứ chi, hoàn toàn mất cảm giác từ cổ trở xuống cho một bệnh nhân (BN) chấn thương cột sống. Đây thực sự là một tin vui, đem đến cơ hội điều trị mới cho những BN chấn thương cột sống có tuỷ sống bị tổn thương.
Một người bệnh đặc biệt vàmay mắn
Nói BN Đào Công T. (50 tuổi, Vĩnh Bảo, Hải Phòng) may mắn không chỉ vì anh là người đầu tiên được ứng dụng ghép TBG điều trị liệt tuỷ và mang đến sự hồi phục hơn cả mong đợi. Ông T. bị tai nạn giao thông cách đây 3 tháng khiến cổ gãy gập và liệt từ cổ xuống toàn thân nhưng chính từ tai nạn đó anh càng thấm thía tình cảm anh em “như thể tay chân”. Vợ cùng bị tai nạn chung với chồng, các con còn nhỏ, 3 tháng ròng chỉ có anh trai và 2 em trai thay nhau chăm sóc. Ông Đào Công D. (55 tuổi) đã phải bỏ cả công việc của mình để lên Hà Nội chăm em cho biết: “Ngày 23/2/2014, anh T. bị tai nạn, cấp cứu ở BV Kiến An (Hải Phòng) rồi chuyển lên Việt Đức. Nhưng BV Việt Đức không có chỉ định phẫu thuật vì xương sống không giập vỡ mà chỉ bị giập tuỷ. Họ chuyển sang Phục hồi chức năng (PHCN) ở BV Bạch Mai điều trị, ở đó 50 ngày nhưng tình trạng cải thiện rất ít, chỉ nhúc nhích được ngón tay, ngón chân. Biết được BV Vinmec ghép TBG để điều trị bệnh này, chúng tôi đưa ngay đến”. Trò chuyện với tôi khi đã ngồi dậy được sau khi được ghép TBG, ông T. cho biết: “Toàn bộ chi phí điều trị các anh em của anh nói: “anh không được phép biết”, anh chỉ có nhiệm vụ là phải lạc quan để chữa bệnh. Vậy mà chỉ vài tháng trước thôi, khi thấy mình chỉ nằm một chỗ, nhìn anh trai và các em vất vả vì mình, nghĩ không còn giải pháp nào cứu chữa, anh đã di nguyện hiến toàn bộ nội tạng của mình cho BV. Nhưng lúc này đây, biết mình đã sống được, tôi nguyện sẽ sống khoẻ để không phụ công anh và các em tôi đã hết lòng hết sức chăm sóc mình”.
Sự hồi phục kỳ diệu
TS. BS. Nguyễn Đắc Nghĩa, Trưởng khoa Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình, BV Vinmec cho biết: Điều trị chấn thương cột sống dẫn đến liệt tuỷ là một vấn đề nan giải, đặc biệt điều trị tuỷ bị hoại tử. Phương pháp điều trị kinh điển từ trước đến nay cho những trường hợp có tổn thương mất vững là phẫu thuật để giải ép (lấy bỏ những mảnh xương vỡ chèn ép vào tuỷ gây hỏng tuỷ và mở rộng ống tuỷ ra) và cố định vững cột sống lại. Nhưng BN này không có giập vỡ xương mà bị giập tuỷ. Nếu chấn thương nhẹ, không bị đụng giập nhiều, tuỷ có cơ chế tự phục hồi. Thông thường sau 48 giờ hết sốc tuỷ sẽ hồi phục trở lại, chậm lắm là 1 tuần. BN T. đã được sử dụng thuốc (phần nào hỗ trợ phòng ngừa tiếp tục hoại tử tuỷ) và tập PHCN tích cực nhưng không có dấu hiệu khả quan. Chỉ còn cách lấy TBG tách chiết từ mỡ bụng tiêm vào khoang màng tuỷ và tĩnh mạch ghép cho BN. 10 ngày sau khi được tiêm đợt 1, BN đã có tiến triển rõ rệt. Tay đã cầm nắm, có cảm giác, cử động được. Chân đã gập, co duỗi được. Sau một tháng, BN tiến triển tốt hơn cả sự mong đợi của các bác sĩ. BN đã ngồi dậy được, cử động, xoay mình, đã cầm thìa, tự xúc cơm, gọi điện thoại...
Được hỏi điều gì đã làm nên “sự kỳ diệu” của ca ghép TBG này, GS. TS. Nguyễn Thanh Liêm, Giám đốc BV ĐKQT Vinmec cho biết: TBG có tác dụng làm giảm viêm, chống phù nề, khi đưa vào làm hạn chế phản ứng viêm, các dây thần kinh tuỷ sống bớt chèn ép. Cơ chế thứ 2 của TBG là làm tăng sinh các mạch máu: khi mạch máu ở vùng tổn thương phát triển, các chất dinh dưỡng được đưa đến nhiều hơn, các tế bào thần kinh được nuôi dưỡng tốt hơn dẫn đến khả năng hồi phục ống tế bào thần kinh trong tuỷ tốt. Tác dụng thứ 3 là TBG làm tăng cường dẫn truyền thần kinh và có thể trong nhiều trường hợp biệt hoá thành các tế bào thần kinh và chắp nối lại những vùng có tế bào thần kinh bị gián đoạn. Do vậy, theo GS. Liêm, những chấn thương cột sống bị liệt tuỷ hay những thương tổn thần kinh thì bên cạnh việc phẫu thuật làm chắc vững cột sống thì nên được ghép TBG sớm. Đây thực sự là phương pháp điều trị mới cho những BN chấn thương cột sống có tuỷ sống bị tổn thương.
Giá một ca ghép TBG từ mỡ bụng tự thân như trường hợp này vào khoảng 200 triệu đồng.
Bài và ảnh: Mai Linh
BV ÐKQT Vinmec đã ghép TBG điều trị bại não, tự kỷ, teo đường mật, thoái hoá khớp gối, chấn thương tuỷ sống. Trong năm 2014, BV sẽ ứng dụng ghép TBG điều trị đột quỵ và các bệnh tự miễn, đặc biệt là bệnh xơ hoá thần kinh rải rác (khiến tay chân hoạt động yếu, mắt nhìn mờ, nói không rõ) đang có số lượng BN muốn điều trị rất đông.
