Điều trị HIV bao gồm việc sử dụng các loại thuốc có hiệu quả cao gọi là liệu pháp kháng virus (ART), có tác dụng kiểm soát lượng virus HIV trong máu của bạn (tải lượng vius).
Điều trị thuốc kháng virus (ARV) được khuyến nghị cho tất cả những người nhiễm HIV và người nhiễm HIV nên bắt đầu điều trị ARV càng sớm càng tốt, sau khi được chẩn đoán, thậm chí ngay trong ngày có kết quả xét nghiệm HIV dương tính.
Những người điều trị ART sử dụng kết hợp các loại thuốc điều trị HIV được gọi là phác đồ điều trị HIV. Phác đồ điều trị ban đầu của một người thường bao gồm ba loại thuốc điều trị HIV từ ít nhất hai nhóm thuốc khác nhau, phải được sử dụng hàng ngày.
Nhiều người nhiễm HIV dùng hai hoặc nhiều loại thuốc điều trị HIV khác nhau kết hợp trong một viên thuốc. Có rất nhiều lựa chọn về các loại thuốc kết hợp này. Ngoài ra, còn có thuốc tiêm điều trị HIV tác dụng kéo dài, được tiêm hai tháng một lần.
Người có HIV cần dùng thuốc đều đặn hàng ngày để sống khỏe mạnh.
1. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc dùng thuốc điều trị HIV mỗi ngày
Uống thuốc điều trị HIV mỗi ngày có thể khó khăn. Ví dụ, việc nhớ khi nào nên uống thuốc điều trị. Một số phác đồ bao gồm uống nhiều viên thuốc mỗi ngày, uống cùng hoặc không cùng thức ăn hoặc uống trước hay sau các loại thuốc điều trị bệnh khác…
Do đó, lập lịch trình về thời gian và cách dùng thuốc có thể hữu ích hoặc trao đổi với bác sĩ về việc dùng viên thuốc kết hợp.
Các yếu tố khác có thể gây khó khăn cho việc dùng thuốc điều trị HIV hàng ngày, bao gồm:
- Các vấn đề khi dùng thuốc: Chẳng hạn như khó nuốt thuốc, có thể khiến việc duy trì điều trị trở nên khó khăn hơn. Bác sĩ có thể đưa ra những lời khuyên và cách để giải quyết những vấn đề này.
- Tác dụng phụ của thuốc: Chẳng hạn như buồn nôn hoặc tiêu chảy, có thể khiến người bệnh không muốn dùng thuốc. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về điều này để có cách xử lý thích hợp như dùng thuốc hỗ trợ, tư vấn dinh dưỡng để đảm bảo bạn đang nhận được các chất dinh dưỡng quan trọng, có thể giúp giải quyết các tác dụng phụ thường gặp nhất.
- Lịch trình bận rộn: Việc đi làm hoặc đi xa nhà có thể khiến bạn dễ quên uống thuốc. Lập kế hoạch trước có thể giúp ích hoặc bạn có thể mang thêm thuốc điều trị HIV tại nơi làm việc hoặc theo người… để phòng khi bạn quên uống ở nhà.
- Bị bệnh hoặc bị trầm cảm: Cảm giác của bạn về mặt tinh thần và thể chất có thể ảnh hưởng đến việc bạn có sẵn sàng sử dụng thuốc điều trị HIV hay không. Bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ là nguồn thông tin quan trọng, giúp bạn có thể nhận được các dịch vụ và hỗ trợ sức khỏe tâm thần mà bạn có thể cần.
- Sử dụng rượu hoặc ma túy: Nếu việc sử dụng chất gây nghiện cản trở khả năng dùng thuốc thường xuyên của bạn hoặc cản trở khả năng giữ cho bản thân khỏe mạnh, bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp để cai thuốc hoặc quản lý tình trạng này tốt hơn.
- Sự kỳ thị: Sự kỳ thị liên quan đến HIV, khiến một số người bỏ lỡ liều thuốc vì sợ rằng những người khác có thể biết được tình trạng nhiễm HIV của mình. Các nhóm hỗ trợ và cộng đồng trực tuyến của những người nhiễm HIV, thường có thể hữu ích nếu bạn cảm thấy dễ bị tổn thương.
2. Một số mẹo giúp bạn tuân thủ dùng thuốc điều trị HIV uống mỗi ngày
- Tuân thủ kế hoạch điều trị: Thực hiện theo kế hoạch điều trị của bạn mà bác sĩ đã chỉ định. Tùy thuộc vào chế độ điều trị, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn biết thời điểm uống thuốc, có nên uống cùng hoặc không cùng với một số loại thực phẩm nhất định.
Nếu bạn có thắc mắc về thời điểm và cách dùng thuốc điều trị HIV, hãy trao đổi với bác sĩ để được hiểu rõ. Khi hiểu rõ được lợi ích của việc tuân thủ này, bạn sẽ tuân thủ uống thuốc tốt hơn.
- Tạo một thói quen: Thêm việc dùng thuốc điều trị HIV vào những việc bạn đã làm hàng ngày. Ví dụ, nếu bác sĩ kê toa thuốc điều trị HIV uống vào mỗi sáng cùng với thức ăn, hãy tạo thói quen uống thuốc vào bữa sáng.
- Dùng hộp đựng thuốc hàng tuần hoặc hàng tháng: Các loại hộp này có ngăn cho từng ngày trong tuần, để giúp bạn nhớ xem mình đã uống thuốc ngày hôm đó hay chưa.
- Đặt báo thức: Đặt báo thức trên đồng hồ hoặc điện thoại về thời gian bạn dùng thuốc điều trị HIV.
- Ghi nhật ký hàng ngày hoặc sử dụng lịch để theo dõi những ngày bạn đã dùng thuốc điều trị HIV.
-Tải xuống một ứng dụng từ Internet về máy tính hoặc điện thoại thông minh của bạn để nhắc nhở bạn khi nào nên uống thuốc điều trị HIV. Tìm kiếm "ứng dụng nhắc nhở" và bạn sẽ tìm thấy nhiều lựa chọn.
- Nhờ một thành viên trong gia đình hoặc bạn bè động viên bạn và gọi điện, nhắn tin hoặc gửi email hàng ngày để nhắc nhở bạn uống thuốc điều trị HIV. Điều này có thể đặc biệt hữu ích khi bạn đang hình thành thói quen dùng thuốc điều trị HIV hoặc điều chỉnh chế độ điều trị mới.
- Thường xuyên trao đổi và hẹn lịch khám với bác sĩ là rất quan trọng để theo dõi lượng virus trong máu, đảm bảo lượng virus không bị phát hiện và nhận được hỗ trợ y tế khác và trao đổi với bác sĩ về bất kỳ những băn khoăn, thắc mắc nào liên quan đến thuốc và bệnh của mình hoặc về bất kỳ trợ giúp nào mà bạn có thể cần để tuân thủ kế hoạch điều trị của mình.
Hãy cởi mở trao đổi với bác sĩ để xác định các rào cản trong việc theo kịp phác đồ điều trị HIV và cách giải quyết những rào cản đó. Hiểu các vấn đề có thể gây khó khăn này sẽ giúp bạn và bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn.
Mời độc giả xem thêm video:
Phát huy vai trò của các nhóm CBO trong phòng chống HIV cho nhóm MSM
