Theo nhà văn, dịch giả Trần Tiễn Cao Ðăng, văn chương khoa học viễn tưởng (science fiction) không chỉ có tính chất giải trí đối với người đọc mà còn có sứ mạng, vai trò, trách nhiệm riêng của mình trước đời sống hiện thực và có tầm ảnh hưởng lớn đến tư duy của nhân loại. Một trong những đặc trưng của dòng văn học này là dự báo về tương lai, có những tác phẩm đọc lâu rồi, độc giả ngẫm lại không khỏi cảm thấy “rợn sống lưng” khi hình dung ra năng lực tưởng tượng, năng lực dự báo của tác giả. Với sự pha trộn tinh tế giữa chất phiêu lưu, thần bí, các tình tiết, sự kiện bất thường (như con người du hành vượt không gian, thời gian, sự sống trên hành tinh bên ngoài hệ mặt trời hay trở về lý giải những bí hiểm của quá khứ), văn học viễn tưởng là mảnh đất màu mỡ cho những cây viết thả sức tưởng tượng.
Một số tác phẩm văn học viễn tưởng gần đây được độc giả yêu thích.
Mặc dù vậy, không khó để nhận thấy phần lớn tác phẩm văn học này ở Việt Nam là của nước ngoài, như Hai vạn dặm dưới đáy biển của nhà văn Jules Verne; Hòn đảo tàu ma, Người cá của Aleksander Romanovich Belyaev; Người về từ Sao Hỏa của Andy Weir; Tam Thể của Lưu Từ Hân; Đỏ trỗi dậy của Pierce Brown... Độc giả Việt vì thế lâu nay rất “khát” các tác phẩm văn học viễn tưởng do chính các cây bút nước nhà sáng tác.
Không để bỏ lại phía sau cũng như đáp ứng sự mong mỏi của độc giả, vài năm trở lại đây và hiện tại, văn đàn Việt đã có những tác phẩm viễn tưởng tạo được sự chú ý. Nhà văn Lê Toán có cuốn Tới hệ mặt trời xa lạ, qua từng trang sách, bạn đọc được cùng 5 thiếu niên ở 5 châu lục có trí tuệ cao siêu chu du tận cùng không gian bao la, thăm thẳm ở các hệ mặt trời. Từ trái đất, tàu vũ trụ con cò đưa 5 thiếu niên vút tới gặp gỡ nhiều loài người kỳ lạ. Có hành tinh mà con người chỉ có một mắt, một lỗ mũi, một tai mọc trên đỉnh đầu ngọ nguậy nghe được 4 phương. Họ không đi bằng hai chân trên mặt đất mà bay bằng một đám mây nhỏ dưới chân. 90 ngày chu du khắp vũ trụ, 5 thiếu niên trở về trái đất thân yêu. Thật vô cùng kinh ngạc, thời gian trên trái đất đã trôi qua 90 năm.
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh lại có bộ sách Chuyện xứ Lang Biang. Bộ sách là câu chuyện kể về chuyến phiêu lưu kỳ thú của 2 nhân vật chính Nguyên và Kăply bị lạc vào xứ phù thủy Lang Biang, tình cờ trở thành hai “Chiến binh giữ đền” có nhiệm vụ tiêu diệt phe Hắc Ám. Bộ truyện hút người đọc bởi tiết tấu nhanh như phim hành động, cộng thêm những chi tiết dí dỏm, hài hước vốn có, nhất là kết thúc luôn đẹp nhân hậu. Trong khi đó, nhà văn Trương Thanh Thủy có 2030 - cuốn sách viễn tưởng là mối giao kết đặc biệt giữa ma cà rồng và sói chưa từng được khai thác trong văn học. Ở cuốn sách này, bằng phương pháp kể ẩn dụ, tác giả nhắc đến nhóm những con người “bán linh hồn cho quỷ dữ” để nhắc nhở chúng ta về lòng tham, tính ích kỷ, bản ngã sân si của mình rất có thể sẽ đem lại những hệ lụy khôn lường.
Cách đây không lâu, tập 1 tác phẩm giả tưởng Ác quỷ rừng phế tích của Nam Thanh và họa sĩ Nguyễn Thành Phong (vẽ) đã “cháy hàng” ngay khi ra mắt. Ác quỷ rừng phế tích mô tả thế giới ở thế kỷ 23. Tại đó, tàn tích hoang phế của nhà máy điện hạt nhân Chernobyl phastnoori lần thứ hai, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho trái đất. Một sát thủ mang mặt nạ cũng xuất hiện cùng những đứa con lai giữa gấu - hươu tạo ra sự hỗn loạn. Theo dòng câu chuyện, người đọc dần tiếp cận với một thế giới với Hạt Temno, thứ vật chất thao túng sinh mệnh của vạn vật và công nghệ thao túng trí não mang tên Aftermath cùng những chủng loài sinh vật hoang dã dần có được trí tuệ như con người. Kể từ đây, một thế giới rộng lớn với đầy rẫy những biến động căng thẳng được mở ra, hé lộ âm mưu thống trị thế giới của một kẻ phản diện “bất tử”...
Nhiều người kỳ vọng, cùng với sự phát triển khoa học, văn chương viễn tưởng sẽ là khoảng trời rộng mở, thôi thúc các cây viết khẳng định mình và đem đến cho độc giả những tác phẩm đặc sắc hơn nữa.