Đó là những vấn đề được đặt ra tại hội thảo "Đổi mới đào tạo nhân lực y tế khu vực miền núi phía Bắc - thực trạng và thách thức" do Ban Tuyên giáo TW vừa tổ chức tại Thái Nguyên
Nghịch lý nhân lực phân bố không đồng đều
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Phạm Văn Linh đánh giá cao sự phối hợp của các trường đại học trong công tác đào tạo đội ngũ nhân lực y tế chăm sóc và nâng cao chất lượng sức khỏe của người dân.
Trong nhiều năm qua, ngành Y tế nước ta đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, nhiều chỉ số về y tế cao hơn so với các nước có cùng thu nhập. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số vấn đề như: Nhân lực y tế phân bổ không đều giữa các vùng, các tuyến, chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế, nhất là tuyến cơ sở, vùng sâu, vùng xa. Chế hộ đãi ngộ đối với cán bộ y tế chưa phù hợp, lương và phụ cấp cho cán bộ y tế quá thấp, không tương xứng với thời gian học tập, công sức lao động, môi trường lao động, điều kiện việc làm vất vả, nhất là ở khu vực miền núi, nông thôn… Trình độ đội ngũ cán bộ nhân viên y tế tuy đã được nâng lên, song chưa theo kịp nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân, sự phát triển khoa học y học trong khu vực và thế giới.
Đối với khu vực miền núi phía Bắc, đào tạo nhân lực y tế là một vấn đề có ý nghĩa trực tiếp cho khu vực nói riêng và cả nước nói chung. Tuy nhiên, hiện nay nguồn lực cho y tế của khu vực này vẫn còn rất nhiều khó khăn. Theo thống kê, số xã trên địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc có bác sỹ mới chiếm hơn 60% trong khi toàn quốc là 77%. Số dược sỹ mới đạt 0,56 người/1 vạn dân trong khi cả nước là 1,9 người/1 vạn dân.
Tại khu vực Tây Bắc, theo TS Nguyễn Văn Bao- Hiệu trưởng trường ĐH Tây Bắc cho biết số cán bộ y tế có trình độ đại học và trên đại học thường tập trung ở những vùng trung tâm như thành phố, thị xã. Trong toàn vùng có 5 thành phố và 3 thị xã, nhưng số bác sĩ phân bố tại 8 đơn vị này đã là 1.532 người trong tổng số 2.996 bác sĩ của khu vực. “Sự phân bố không đồng đều về nhân lực giữa vùng trung tâm và vùng sâu, vùng xa cho thấy một nghịch lý là những vùng khó khăn cần có nhu cầu chăm sóc y tế hơn thì lại có ít cán bộ hơn vùng trung tâm”- TS Bao nêu thực trạng.
Tuyển sinh y dược các trường ngoài công lập: Báo động chất lượng
Trong bài tham luận trình bày tại hội thảo, PGS.TS Lương Xuân Hiến, Hiệu trưởng trường ĐH Y Thái Bình, cho rằng đào tạo nhân lực ngành y đang bộc lộ nhiều bất cập qua các thông tin như: Điểm tuyển sinh đầu vào ở một số trường quá thấp. Đối với các trường ngoài công lập, trong tình trạng tuyển sinh như vài năm gần đây, thì chất lượng đầu vào rất đáng báo động. Quan niệm lâu nay chỉ những người giỏi mới có thể vào y, dược dường như đã trở nên sai lầm, khi mà bây giờ muốn vào học y, dược thậm chí chỉ cần đạt mức điểm sàn hoặc cận sàn!
Theo ông Hiến, có quá nhiều cơ sở đào tạo, kể cả các trường đa ngành cùng tham gia đào tạo nhân lực y tế. Đặc biệt, các ngành y dược cũng được coi là ngành “hot” của một loạt các trường ĐH ngoài công lập, nhiều trường chuyển từ tập trung đào tạo các ngành kinh thế sang y dược vì nhận thấy nhu cầu lớn của người học. "Nhiều trường ngoài công lập có chỉ tiêu tuyển sinh lớn trong khi năng lực đào tạo và cơ sở thực hành hạn chế. Thậm chí, nhiều trường không có cơ sở thực hành, giáo viên thì vay, mượn. Như vậy thì làm sao đào tạo nhân lực có chất lượng được” – ông Hiến chỉ rõ.
Ở một góc độ khác, ông Nguyễn Văn Sơn, Hiệu trưởng trường ĐH Y dược Thái Nguyên, cũng cho rằng trừ số học sinh thi tuyển theo ba chung của Bộ GD&ĐT đảm bảo chất lượng đầu vào còn lại đào tạo cử tuyển, đào tạo theo địa chỉ, học sinh hệ liên thông, từ các trường dự bị ĐH chuyển về, học sinh theo diện chính sách theo Nghị quyết 30a của Chính phủ thì chất lượng đầu vào còn hạn chế.
Yêu cầu bức thiết đổi mới chương trình đạo tạo
Tại hội thảo hầu hết các đại biểu cho rằng, đổi mới đào tạo nhân lực y tế là phải đổi mới nhận thức về giáo dục, đào tạo, sử dụng, quản lý nguồn nhân lực y tế; Đổi mới và hoàn thiện các cơ chế chính sách xã hội nhằm tạo nguồn cho đào tạo nhân lực y tế; Có kế hoạch xây dựng chiến lược đào tạo nguồn nhân lực y tế phù hợp với chiến lược đào tạo của Khu vực Tây Thái Bình Dương, của Tổ chức Y tế Thế giới và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân trong khu vực để hướng tới trao đổi, xuất khẩu nhân lực y tế trong điều kiện “Một ASEAN, một tầm nhìn, một bản sắc” trong thời gian tới
PGS.TS Lương Xuân Hiến cũng cho rằng các chương trình đào tạo từ trung cấp đến ĐH, sau ĐH quá tải trầm trọng, tuy nhiên sau sáu năm đào tạo, đa số sinh viên chưa đủ năng lực để hành nghề độc lập. Nguyên nhân ông Hiến chỉ ra là việc dạy học không gắn với thực tiễn. Đa phần các chương trình đào tạo hiện nay là những gì nhà trường và thầy cô đem áp đặt cho người học, chứ chưa phải là cái xã hội cần. Ngoài ra, chương trình cũ, phương pháp dạy học không thay đổi, chất lượng đào tạo không nâng cao. Ông Hiến cũng cho rằng sự thiếu thốn, nghèo nàn về cơ sở vật chất, cơ sở thực hành còn thiếu thốn. Sinh viên không được thực hành lâm sàng trên bệnh nhân thì cũng dẫn đến chất lượng đào tạo không cao. Ông Hiến đề nghị cần phải xây dựng các chương trình giảng dạy có chuẩn đầu ra.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Hiệu trưởng trường ĐH Y dược Thái Nguyên cũng đề nghị đổi mới chương trình đào tạo theo hướng tiếp cận dựa trên năng lực trên cơ sở chuẩn năng lực, và chuẩn đầu ra cho từng mã ngành đào tạo, đặc biệt chú trọng vào rèn luyện các kỹ năng, đảm bảo tính liên thông ngang và dọc. Đồng thời, mở rộng các cơ sở thực hành kỹ năng tại các cơ sở y tế từ tuyến trung ương cho đến cơ sở.
Thái Bình
Thái Bình
