"Ký ức về chị Thùy Trâm ư? Nhiều lắm không thể nào kể hết được...", bà Đặng Hiền Trâm mở đầu câu chuyện.
Bà Đặng Hiền Trâm chia sẻ câu chuyện về Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Ảnh: Hồng Ngọc.
"Chị Đặng Thùy Trâm sinh năm 1942, là chị cả, hơn tôi 10 tuổi. Bố mẹ tôi đều công tác trong ngành Y tế. Từ bé, 5 chị em chúng tôi được sống trong hơi ấm từ môi trường ngành Y. Bố mẹ chúng tôi luôn bận rộn với công trình nghiên cứu, chị Thùy Trâm gần như thay mẹ dạy dỗ các em. Lớn lên chúng tôi mỗi người một nghề, riêng chị Thùy Trâm theo nghề y của bố mẹ.
Trong ký ức, chị tôi là người con gái rất đẹp và dịu dàng, hát hay, cắm hoa đẹp. Khi chị Thùy Trâm học năm thứ nhất đại học, tôi mới vào lớp 1. Chị rất thích môn Văn và học giỏi. Chị đã đạt được nhiều giải thưởng về môn Văn. Thời điểm đó đất nước còn chiến tranh, gia đình đã động viên chị rẽ sang học ngành Y để cống hiến nhiều hơn cho Tổ quốc.
Khi tôi học đến lớp 6, tôi và 2 em theo gia đình đi sơ tán ở Tuyên Quang. Trước ngày chuẩn bị vào chiến trường, chị Thùy Trâm đã đi hàng trăm cây số, đến một xóm nhỏ dưới chân núi Là của Tuyên Quang để thăm và tạm biệt chúng tôi. Chị vừa đi xe khách, vừa đi xe đạp về ở với chúng tôi 1 ngày. Từ Hà Nội lên đến đó khoảng 150km, đồi núi mênh mông lắm nên đến tận buổi tối chị mới vào đến nhà. Chị sờ mặt từng đứa em, dặn dò các em phải nấu ăn như thế nào, cắm hoa ra sao… Ký ức đấy nhớ lắm, tôi không bao giờ quên được.
Cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm đã được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài. Ảnh: Hồng Ngọc.
Ở chị Trâm toát lên một tình yêu gia đình, yêu thương các em và hơn cả là tình yêu đất nước mãnh liệt. Sau 3 tháng hành quân từ ngoài Bắc, tháng 3/1967, chị vào đến Quảng Ngãi và được phân công phụ trách Bệnh xá huyện Đức Phổ - hồi đó là một bệnh xá tiền phương. Vào chiến trường, chị đã nỗ lực không quản hiểm nguy, cứu chữa thương bệnh binh.
Khi có thời gian rảnh, chị đều tranh thủ gửi thư về gia đình. Tôi biết được nhiều hơn về bệnh xá, về chiến trường qua những lá thư của chị. Bỗng một ngày, gia đình tôi nhận được tin chị Trâm bị địch phục kích và hy sinh… khiến trái tim của chúng tôi bị "bóp nghẹt". Chị Đặng Thùy Trâm mất, khi đó 28 tuổi.
Những năm tháng thanh xuân hào hùng ở chiến trường đã được chị Trâm ghi lại tường tận, chi tiết trong cuốn nhật ký của mình và sau này đã được xuất bản thành cuốn sách nổi tiếng "Nhật ký Đặng Thùy Trâm".
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan thăm gia đình Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm.
Cuối tháng 4/2005, hai cuốn sổ tay là tập nhật ký Đặng Thùy Trâm được viết từ ngày 8/4/1968 đến ngày 20/6/1970 (từ khi phụ trách Bệnh xá Đức Phổ đến 2 ngày trước khi hy sinh) được Frederic Whitehurst, cựu sĩ quan Mỹ, lưu giữ sau 35 năm đã được trả lại cho gia đình.
Ngày cuốn nhật ký trở về sau 35 năm lưu lạc, mẹ tôi Doãn Ngọc Trâm đã khuỵu xuống, ôm chặt, nâng niu quyển nhật ký… Bà khóc. Người phụ nữ đã từng ôm nỗi đau mất con giờ đang lần đầu tiên ôm chặt quyển nhật ký của đứa con yêu quý đã hy sinh.
Cuốn "Nhật ký Đặng Thùy Trâm" đã được in và phát hành ở Việt Nam, được dịch ra khoảng 20 thứ tiếng nước ngoài, đã gây xúc động hàng triệu trái tim bạn đọc trong và ngoài nước.
Khi cuốn nhật ký của chị Trâm được "trở về", mẹ tôi dù tuổi cao sức yếu vẫn tham gia vào nhiều hoạt động vì cộng đồng gắn với cuốn nhật ký của chị. Dù tuổi đã cao nhưng ngọn lửa vẫn bùng cháy trong tâm nguyện của bà, mang sức lực để đóng góp cho đời. Mẹ tôi vẫn thường theo chân các thầy thuốc trẻ để gây quỹ y tế trong ngành, rồi đi các tỉnh miền núi. Ngoài ra, mẹ tôi cũng thường xuyên đi dự các sự kiện do Quỹ từ thiện Mãi mãi tuổi 20, Câu lạc bộ Trái tim người lính tổ chức... Hiện gia đình tôi vẫn đồng hành, đóng góp vào các quỹ này.
Ngày 16/4/2024 vừa qua, mẹ của chúng tôi đã ra đi ở tuổi 100.
Chiến tranh dù đã qua 50 năm, Đảng, Nhà nước, ngành Y tế luôn dành sự quan tâm đặc biệt tới sức khỏe của mẹ tôi và gia đình tôi. Sự gắn bó của ngành Y tế đối với gia đình là điều vô cùng lớn lao và ý nghĩa.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thăm hỏi, động viên mẹ Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm.
Gia đình chúng tôi luôn nhận được sự quan tâm, tình cảm ấm áp từ các thế hệ lãnh đạo ngành Y tế. Chúng tôi cảm động và luôn biết ơn sự quan tâm ấy. Điều rất vui là chúng tôi cũng luôn đón nhận tình cảm từ các bác sĩ trẻ - đại diện là Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam.
Năm 2022, kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, gia đình chúng tôi được Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đến thăm hỏi và chúc sức khỏe mẹ tôi. Gia đình cảm thấy vinh dự vì đây là tuần làm việc đầu tiên trên cương vị Bộ trưởng, dù bận rất nhiều công việc nhưng Bộ trưởng Đào Hồng Lan vẫn dành thời gian đến thăm mẹ tôi. Sự quan tâm của ngành Y tế đối với gia đình tôi là giá trị tinh thần vô cùng to lớn.
Không chỉ có vậy, thành viên gia đình chúng tôi, mỗi lần cần đến các bệnh viện thăm khám, đều được các y bác sĩ nhận ra là người nhà Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Tôi không bao giờ quên hình ảnh một nhân viên y tế cầm tay, gửi lời cảm ơn đến chị Trâm đã hy sinh nơi chiến trường để hôm nay các bạn trẻ được sống trong hòa bình. "Cô yên tâm, chúng cháu sẽ thay bác sĩ Đặng Thùy Trâm chăm sóc sức khỏe của gia đình". Các bác sĩ hôm nay coi chị gái tôi là tấm gương cần học tập và noi theo.
Trong muôn vàn nghề cao quý, nghề y luôn được trân trọng và đề cao bởi sứ mệnh thiêng liêng - chữa bệnh, cứu người. Gia đình tôi xin được gửi lời tri ân sâu sắc đến những người thầy thuốc tận tụy đã thầm lặng cống hiến cả cuộc đời mình để cứu chữa cho người bệnh".
