Giá điện giảm 6 bậc còn 5 bậc
Trong dự thảo Quyết định của Thủ tướng quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện mới đây, Bộ Công Thương đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt còn 5 bậc thay vì 6 bậc. Theo đó, bậc giá điện cao nhất có thể lên tới hơn 3.700 đồng/kWh, tăng cao hơn so với mức cao nhất trong biểu giá hiện hành (3.302 đồng/kWh).
Số liệu từ Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) công bố trong lần tăng giá điện gần đây (tháng 10.2024) cho thấy nhóm khách hàng sử dụng điện từ 400 kWh/tháng trở lên chiếm khoảng 3,2 triệu hộ, tương đương 11,3% khách hàng sử dụng điện.
Giá điện bậc thang không khuyến khích người sử dụng nhiều điện.
Chuyên gia năng lượng Ngô Đức Lâm nhận xét dự thảo biểu giá bán lẻ điện được giảm 1 bậc, nhưng tập trung ưu tiên cho khu vực an sinh xã hội, tăng kWh điện ưu đãi cho hộ gia đình dùng ít từ 50 kWh điện đầu tiên lên 100 kWh. Khu vực hộ dùng từ 200-400 kWh có lúc trả thấp hơn, có khi tương đương. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là biểu giá bán lẻ điện đề xuất có xu hướng tăng thu từ hộ dùng điện nhiều. Chẳng hạn, hộ dùng 800 kWh/tháng, phải trả cao hơn 43.000 đồng theo cách tính bậc lũy tiến mới, từ 2,346 triệu đồng lên 2,389 triệu đồng. Hay như hộ dùng 900 kWh/tháng, sẽ phải trả 2,768 triệu đồng thay vì 2,676 triệu đồng theo cách tính 6 bậc hiện hành, chênh nhau hơn 91.000 đồng.
"Tôi đã góp ý nhiều lần trước đây là không nên tính giá điện theo bậc nữa, giảm từ 6 bậc xuống 5 bậc không giải quyết được gì cả. Cách lập luận người dùng điện nhiều bù cho người dùng điện ít là không thể chấp nhận được trong bối cảnh nhu cầu dùng điện nhiều hơn ngày càng tăng. Dự báo của ngành điện là mỗi năm điện thương phẩm tăng 2 con số phù hợp với mục tiêu tăng trưởng GDP. Như vậy, trong thời gian tới, nhu cầu dùng điện tại hộ gia đình cũng tăng, chứ không có chuyện giảm. Đó là nhu cầu cuộc sống.
Chẳng hạn, gia đình trước khó khăn, dùng quạt máy, nay nắng nóng tăng, rất nhiều nhà lắp thêm máy điều hòa. Ngay cả các vùng quê, nhiều nhà trước hưởng gió trời, nay lắp thêm máy điều hòa, đặc biệt những gia đình có trẻ nhỏ, người già… Vậy tính kiểu nào đi nữa thì số hộ dùng điện trên 400 kWh, thậm chí 700-900 kWh/tháng sẽ tăng theo thời gian. Thế nên, việc tăng thu tiền điện từ nhóm khách hàng này là điều vô lý", TS Ngô Đức Lâm, nguyên cán bộ Bộ Công thương, chuyên gia về năng lượng tái tạo nhận xét về biểu giá điện mới.
Không chỉ người dùng nhiều bù cho người dùng ít, Bộ Công thương cũng đề xuất doanh nghiệp sản xuất bù chéo cho khu vực dịch vụ lưu trú. Cụ thể, dự thảo tách khách hàng là "cơ sở lưu trú du lịch" với các khách hàng kinh doanh khác sẽ được áp dụng cơ cấu biểu giá ngang bằng với khách hàng sản xuất.
Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), ở bậc 1-2 người sử dụng điện sẽ có lợi, vì giá ngang bằng với những bậc đầu tiên của giá 6 bậc trước đây. Ở những bậc giữa 3-4, giá vẫn tương đương với cách tính trước đây. Chỉ có ở bậc cuối giá điện sẽ cao hơn, tức là người sử dụng nhiều điện sẽ phải chi trả cao hơn.
Đồng tình với đề xuất rút gọn bậc thang tính giá điện, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích, ở mức giá điện 6 bậc như hiện nay thì bậc 1 với chỉ số tính giá điện ở mức tiêu thụ 50kW rất thừa thãi. "Bây giờ hầu như không còn gia đình nào sử dụng điện ở mức 50kW nữa. Do vậy, bậc 50kW là không cần thiết, việc tính toán thêm phức tạp, vì thế nên bỏ đi để phù hợp với thực tiễn. Thay đổi này có thể là bước đầu tiên trong việc hướng tới một hệ thống giá điện hợp lý hơn, phù hợp với lộ trình phát triển thị trường điện cạnh tranh trong tương lai", ông Thịnh nêu quan điểm.
Dự báo về tác động đến người tiêu dùng, ông Thịnh cho biết, nếu mức giá điện triển khai ở 5 bậc thì người dùng ở chỉ số thấp thì số tiền sẽ giảm đi, còn những gia đình sử dụng từ trên 400kW trở lên hóa đơn tính tiền điện sẽ cao hơn.
Trong hồ sơ gửi Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Quyết định của Thủ tướng quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, Bộ Công Thương đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt rút ngắn từ 6 bậc xuống 5 bậc.
Theo đó, 5 bậc thang tính giá điện mới dự kiến bao gồm bậc 1 là 100kWh đầu tiên; bậc 2 là 101-200kWh tiếp theo; bậc 3 là 201-400kWh tiếp theo; bậc 4 là 401-700kWh tiếp theo và bậc 5 từ 701kWh trở lên.
Với phương án đề xuất này, bậc có giá thấp nhất cho hộ gia đình dùng là 100kWh trở xuống, thay vì 50kWh như hiện nay, còn bậc cao nhất tính từ 701kWh trở lên.
Cơ cấu giá điện bậc thang tính theo giá bán lẻ điện bình quân (2.006,79 đồng/kWh) lần lượt là 90% (bậc 1), 108% (bậc 2), 136% (bậc 3), 162% (bậc 4) và 180% (bậc 5).
Như vậy, giá thấp nhất là bậc 1 vẫn giữ nguyên 1.893 đồng/kWh và cao nhất là bậc 5 là 3.786 đồng/kWh, chưa bao gồm thuế VAT.
Đáng chú ý, giá điện bậc 5 đề xuất tăng cao nhất đối với hộ sử dụng điện trên 701kWh/tháng lên mức 3.785,6 đồng/ kWh, tăng gần 600 đồng/ kWh so với bậc 5 hiện hành và so với giá điện cao nhất bậc 6 hiện hành, điện bậc 5 đề xuất điều chỉnh cao hơn 483 đồng/ kWh.
Quy định phải tạo thuận lợi cho người dân
TS Ngô Tuấn Kiệt, Viện trưởng Viện Khoa học năng lượng nhận định, về bản chất, việc Bộ Công Thương đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt rút ngắn từ 6 bậc xuống 5 bậc là việc rất tốt, giúp giảm bớt các bậc và tính toán phức tạp, góp phần vào tiết kiệm điện và sẽ không ảnh hưởng đến người sử dụng ít, thậm chí những người sử dụng ít còn có lợi.
"Việc áp dụng biểu giá điện bậc thang là xu hướng chung của thế giới và cần thiết nhằm khuyến khích khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả và công bằng xã hội", ông Kiệt nói.
Với đề xuất điều chỉnh giá điện của Bộ Công Thương, hộ gia đình sử dụng điện sinh hoạt trên 400 kWh sẽ đối diện với hóa đơn tiền điện tăng. Tuy nhiên, hộ sử dụng điện tiết kiệm dưới 400 kWh thì lại có lợi.
Cụ thể, bậc 1 thang giá điện 5 bậc theo đề xuất của Bộ Công Thương, lượng điện sử dụng của hộ dân là 0-100kWh, nới thêm 50kWh so với điện 6 bậc hiện hành, đơn giá chỉ là 1.892,8 đồng/ kWh.
Mức 0-100kWh ở thang điện 5 bậc đề xuất, thực chất là cộng gộp 2 bậc thang giá điện 1, 2 của điện 6 bậc hiện hành. Trong, bậc điện 2, hộ sử dụng điện từ 51-100kWh sẽ phải chịu đơn giá điện 1.956 đồng/ kWh. Với đề xuất rút ngắn 2 bậc điện thành 1 bậc (0-100kWh) mà vẫn giữ nguyên giá điện bậc 1 là 1892,8 đồng/kWh, hộ sử dụng điện từ kWh thứ 51 đến kWh thứ 100 sẽ lợi 63,2 đồng/ mỗi kWh.
PGS. TS Đinh Trọng Thịnh đánh giá việc rút gọn bậc thang biểu giá điện từ 6 xuống 5 bậc là hợp lý, vì nó giúp đơn giản hóa biểu giá, dễ hiểu hơn cho người dân. Bậc thấp nhất cũng được điều chỉnh sát hơn với thực tế sử dụng của nhiều hộ tiêu dùng điện hiệ
"Mặc dù việc giảm bậc thang giá điện đã được thảo luận trong nhiều năm, nhưng quan trọng nhất là việc tính toán các bậc phải phù hợp và minh bạch. Trong giai đoạn trước mắt, cần duy trì cơ cấu biểu giá điện bậc thang, nhưng về lâu dài, cần có sự thay đổi căn bản, hướng tới thực hiện lộ trình thị trường điện cạnh tranh" - ông Thịnh kiến nghị.
Góp ý cho dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất nên duy trì quy định 3 tháng thay đổi giá điện một lần, thay vì rút ngắn về 2 tháng theo đề xuất mới đây của Bộ Công Thương.
VCCI cho biết cơ chế điều chỉnh giá bán điện bình quân trong năm được lấy theo số liệu từng quý. Tức mỗi 3 tháng, ngành điện sẽ tổng hợp số liệu một lần. Việc tổng hợp số liệu theo quý này cũng phù hợp với thông lệ kế toán. Vì vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc lại về thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân tối thiểu là 3 tháng để phù hợp với thời điểm tổng hợp số liệu.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Sáng 20/1: Cả phố kinh hoàng chứng kiến người đàn ông bị đánh dã man, tông xe vào người đến bất động
