Qũy Tiền tệ Quốc tế bi quan về khả năng tăng trưởng của kinh tế thế giới. Ngày 21.1, tại Diễn đàn Kinh tế Davos, IMF giảm mức dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Dầu hỏa xuống giá đến 55% nhưng không đủ sức kích thích kinh tế toàn cầu mà còn có thể gây hiệu ứng ngược.
Tổng giám đốc IMF, nói rằng giá dầu hạ và kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh tạo sức bật cho nền kinh tế, nhưng chỉ nội các yếu tố đó chưa đủ để đưa tăng trưởng kinh tế toàn cầu trở lại đúng hướng. Phát biểu trước cử tọa phiên họp trong thủ đô Washington, bà Christine Lagarde nói rằng kinh tế vẫn còn đứng trước “cơn gió ngược” từ tình trạng tăng trưởng chậm trong các nền kinh tế đang vươn lên như Trung Quốc.Bà cũng lo ngại về thời kỳ tăng trưởng chậm kéo dài và lạm phát rất thấp ở Âu châu và Nhật Bản. Bà thúc giục các nhà hoạch định chính sách tỏ tinh thần lãnh đạo và lòng dũng cảm chính trị cần thiết để cho các nền kinh tế mới nổi tiếng nói lớn hơn trong các quyết định của IMF và cắt giảm trợ cấp năng lượng gây phương hại cho ngân sách và kinh tế của một số nước.
Diễn đàn kinh tế thế giới đang diễn ra tại Thụy sĩ
Theo Quỹ tiền tệ quốc tế, tăng trưởng kinh tế thế giới trong hai năm 2015 và 2016 sẽ không thể vượt mức 3,5% và 3,7% tức là thấp hơn năm 2014 vừa kết thúc 0,3 điểm. GDP của Hoa Kỳ dự trù tăng 3,6% trong năm 2015 và 3,3% năm 2016. Trong khi đó, các cường quốc khác từ vùng Euro, Nhật Bản đến Trung Quốc đều sẽ tăng trưởng chậm lại so với dự kiến tương đối lạc quan cách nay 4 tháng. Theo IMF, sự kiện dầu hỏa xuống giá một cách ngọan mục hơn 55% từ tháng 9 đến nay sẽ giúp cho các nước nhập khẩu vàng đen nhẹ gánh tài chính nhưng không phải nền kinh tế nào trong nhóm này cũng có lợi.Nhìn chung, giá dầu thấp sẽ kích thích kinh tế toàn cầu tăng trưởng nhanh trong hai năm tới : mãi lực của dân chúng các nước nhập khẩu dầu hỏa cũng như nhu cầu tiêu dùng của họ gia tăng.
Tuy nhiên giá dầu thấp không đủ cân bằng tình trạng yếu kém đầu tư và tỷ lệ tăng trưởng ở những nước lớn trừ Hoa Kỳ.Cụ thể, nhóm các nước được xem là đang « trỗi dậy » sẽ tăng trưởng chậm lại thậm chí thụt lùi từ 4,4% xuống 4,3% .Trong nhóm các nước đang trỗi dậy tình trạng mỗi nước cũng không giống nhau. Ấn Độ sẽ trở lại tỷ lệ trên 6% và nhịp độ tăng trưởng sẽ qua mặt Trung Quốc trong năm 2016. Còn Trung Quốc, cường quốc kinh tế số hai thế giới, tỷ lệ tăng trưởng không hơn 6,8% trong năm nay thay vì 7,1% theo dự báo lần trước. Qua năm 2016, tỷ lệ này xuống còn 6,3% là tối đa. Hoạt động kinh tế Trung Quốc bị chậm lại sẽ gây tác động dây chuyền làm nhiều nước châu Á khác bị mất từ 0,2 đến 0,3 điểm.
Tình trạng giá dầu đại hạ giá làm cho kinh tế Nga lao đao cộng với đồng rúp rơi tự do sẽ tác động đến các quốc gia trong khu vực Liên Xô cũ như các nước Trung Á có trao đổi thương mại gắn bó với Matxcơva. Theo dự báo của IMF, kinh tế Nga sẽ suy thoái trong hai năm tới -3% và -1% . Ngược lại, Ngân hàng phát triển tái thiết châu Âu BERD bi quan hơn cho tương lai của Nga với dự báo suy thoái đến -4,8 % trong năm 2015. Cuối cùng, tăng trưởng của các nước Châu Mỹ La Tinh và châu Phi, do dựa vào xuất khẩu nguyên liệu và dầu hỏa, sẽ bị hai tác động tiêu cực : nhiên liệu giảm giá và đồng đôla lên giá. Theo nhận định của kinh tế trưởng IMF, Olivier Blanchard, kinh tế thế giới đối đầu với nhiều hiện tượng đối nghịch nhau : một mặt, các nước lớn hưởng lợi từ giá dầu rẽ mặt khác thì nhiều khu vực trên trái đất, viễn ảnh này (xấu) « tác động tiêu cực đến mức cầu và đưa đến suy sụp ».
Tóm lại, theo IMF, chỉ có Hoa Kỳ là xứng đáng với vai trò đầu tàu kinh tế thế giới nhưng « đơn độc ». EU bị Quỹ tiền tệ phê bình là « phản ứng chậm chạp » cho nên tỷ lệ tăng trưởng đẹp nhất cũng không quá 1,2% trong năm nay. Thế giới không thể chỉ trông cậy vào giá dầu xuống thấp và một mình sức mạnh kinh tế Hoa Kỳ để phát triển. IMF đề xuất giải pháp nhanh chóng « cải tổ cấu trúc » tại nhiều nước để tăng « tiềm năng phát triển », phải phối hợp « điều chỉnh ngân sách » để vừa có thể hậu thuẩn cho nền kinh tế phục hồi và tăng trưởng lâu dài. Thông điệp này không chỉ đặc biệt nhắn gửi EU nơi mà chính sách tiền tệ cứng nhắc và nguyên tắc không để thâm thủng ngân sách không vượt quá 3% bị chỉ trích là nguyên nhân gây trì trệ kinh tế và làm gia tăng nạn thất nghiệp.
Các nước chỉ sống nhờ xuất khẩu dầu khí và nguyên liệu dầu thô lâm vào cảnh lao đao đặc biệt là Iran và Venezuela. Trong 6 tháng qua, giá dầu thô của Venezuela đã giảm khoảng 61% và đang ở mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua. Với 96% nguồn thu phụ thuộc vào việc xuất khẩu dầu thô, nền kinh tế của Venezuela đang bị tác động nặng nề. Trước tình trạng này, nhà chức trách Venezuela đã phải áp dụng những biện pháp thắt chặt hiếm thấy.Nền kinh tế nước này gặp nhiều khó khăn với mức lạm phát lên tới hơn 60% khiến giá cả liên tục leo thang.
Phạm Quỳnh (theo Bloomberg)
