Phố đi bộ Hồ Gươm là bộ mặt của Hà Nội - trái tim của cả nước, mỗi năm đón hàng triệu khách du lịch quốc tế tham quan. Thế nhưng, cứ sau mỗi ngày cuối tuần, xung quanh không gian phố đi bộ lại ngập rác. Người ta tiện tay vô tư xả ra đường đủ các thứ rác sinh hoạt mà không hề nghĩ đến việc phải giữ gìn vệ sinh công cộng, phải giữ thể diện là công dân Thủ đô thanh lịch.
Với lượng rác thu gom bình quân khá lớn (hơn 200 tấn/ngày) từ khu vực phố đi bộ nên từ ngày 26/4/2019, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (Urenco) phối hợp với UBND quận Hoàn Kiếm thí điểm ghi hình người vứt rác tùy tiện ở phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm. 2 camera đặt cố định, hơn 20 nhân viên của Công ty Urenco và đoàn liên ngành của quận đi kiểm tra, nhắc nhở, ghi hình người vứt rác tùy tiện để làm căn cứ xử phạt với quyết tâm tạo chuyển biến trong công tác bảo đảm vệ sinh môi trường khu vực này.
Trên tinh thần kiểm tra, ghi hình là để tuyên truyền, nhắc nhở, quyết tạo chuyển biến trong việc vứt rác tùy tiện của người dân; nếu không chuyển biến sẽ lập biên bản xử phạt nghiêm theo Nghị định 155/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Vẫn biết, bước đầu triển khai còn nhiều khó khăn nhưng Hà Nội quyết tâm thực hiện để giữ vẻ đẹp văn minh đô thị cho Thủ đô.
Cũng cần nhắc lại về Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, có hiệu lực từ 1/2/2017, tức cách đây đã hơn 1 năm, bởi e rằng nhiều người đã quên. Theo đó, vứt 1 đầu mẩu thuốc lá hay gạt tàn nơi công cộng đã bị phạt 500.000-1.000.000 đồng; “phạt từ 5.000.000 - 7.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải rác thải sinh hoạt trên vỉa hè, đường phố hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt trong khu vực đô thị”.
Hóa ra, sự thay đổi nhanh chóng bộ mặt khu vực Hồ Gươm chỉ đơn giản bởi UBND quận Hoàn Kiếm đã kiên quyết thực thi một quy định của luật pháp đã ban hành mà thôi. Đơn cử, phường Hàng Bạc xử phạt 2 trường hợp với số tiền 12 triệu đồng; phường Hàng Buồm phạt 10 trường hợp với số tiền 10,7 triệu đồng; phường Hàng Gai 7 trường hợp với số tiền 8,5 triệu đồng; phường Trần Hưng Đạo 5 trường hợp với số tiền 7 triệu đồng; phường Hàng Bài 1 trường hợp với số tiền 4 triệu đồng.
Nhớ lại, các quy định xử phạt về hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, tiếng ồn trong khu dân cư, dắt chó ra đường không rọ mõm... cũng ban hành từ nhiều năm nay, song rất tiếc hầu như chưa phạt được ai. Vấn đề là ở chỗ, quy định pháp luật có đủ hết nhưng dường như đang thiếu cơ chế để vận hành bộ máy thực thi công vụ, hay vì một lý do nào đó mà các lực lượng thực thi không quyết tâm thực hiện việc lẽ ra họ phải làm? Bây giờ không thể chần chừ được nữa, không thể để bộ mặt đô thị bị vấy bẩn vì ý thức con người. Vì vậy, việc lắp camera ghi hình, phạt tới 7 triệu đồng về hành vi vứt rác tùy tiện ở phố đi bộ đã được nhiều người dân đồng tình và mong thường xuyên có đoàn kiểm tra ghi hình, xử phạt nghiêm để bảo đảm kỷ cương giữ gìn cảnh quan đô thị.
Vấn đề là việc ghi hình để lấy bằng chứng xử phạt này sẽ duy trì được bao lâu, đại diện Công ty Urenco - đơn vị được giao quay camera giám sát ở khu vực Hồ Gươm lo ngại, sắp hết 1 tháng thí điểm ra quân thì tình trạng vứt rác sẽ có nguy cơ tái diễn. Thậm chí, đơn vị này cũng lo chuyện không đủ lực lượng giám sát, chưa kể nhiều khi gặp các đối tượng hung hãn, nguy hiểm cho chính nhân viên công ty.
Mô hình hiệu quả, được người dân ủng hộ và mong muốn nhân rộng. Tuy nhiên, trong quá trình xử phạt vẫn gặp nhiều khó khăn. Việc xử phạt vừa qua chủ yếu là phạt các cửa hàng lớn, công ty vi phạm quy định bảo vệ môi trường. Còn người dân và cửa hàng nhỏ lẻ xử lý vẫn còn khó khăn, hiện cơ quan chức năng đang bàn biện pháp để xử lý nghiêm minh theo pháp luật.
Để chấm dứt hiện tượng vứt rác tùy tiện, giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp và theo hướng bền vững của TP. Hà Nội, ngoài sự quyết tâm của chính quyền và cơ quan chức năng vẫn cần nhiều hơn nữa ý thức và hành động bỏ rác đúng nơi quy định của từng người dân. Đặc biệt, từng cửa hàng và cửa hàng nhỏ lẻ phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, nhắc nhở khách hàng của mình xả rác đúng nơi quy định.