Là nữ nghệ sĩ hát Xẩm dân gian, Mai Tuyết Hoa đã dành những bài Xẩm hay nhất hát về phụ nữ như Trăng sáng vườn chè, Lỡ bước sang ngang, Cô hàng nước và xúc động nhất là bài Xẩm Công cha nghĩa mẹ sinh thành. Bài xẩm này Mai Tuyết Hoa đã biểu diễn rất thành công ở liên hoan nghệ thuật dân gian quốc tế Tokyo tháng 2/2009 và tại Paris (Pháp) Rằm tháng Giêng âm lịch năm 2015. Và mới đây, Mai Tuyết Hoa “khoe” đã là đại biểu chính thức dự Đại hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ XII.
Nhạc sĩ Mai Tuyết Hoa - cô gái Hà Nội hát xẩm nổi tiếng đã hơn 1 thập kỷ qua, hiện giờ là Giám đốc Trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát huy âm nhạc dân tộc. Nhạc sĩ Mai Tuyết Hoa ngay từ bé đã yêu âm nhạc dân tộc và đã mất 17 năm theo học âm nhạc dân tộc từ sơ cấp đến đại học và đặc biệt hơn nữa là cô đã cố “tầm sư học đạo”, cụ thể là lặn lội về tận miền quê ở Đồng Mô, tỉnh Ninh Bình để nhờ nghệ nhân hát xẩm hàng đầu Hà Thị Cầu truyền nghề cho. Nhờ vậy mà Mai Tuyết Hoa nắm bắt được kỹ thuật hát xẩm truyền thống để đến hôm nay có thể vừa biểu diễn vừa truyền nghề cho lớp trẻ một cách chính xác về kỷ thuật hát xẩm dân gian truyền thống. Tuyết Hoa cho biết rất bất ngờ khi nhận được giấy mời là đại biểu chính thức dự Đại hội phụ nữ toàn quốc lần thứ XII và trước đó khoảng 3 tháng cũng nhận được giấy mời viết tham luận cho đại hội này. “Quả thật là một vinh dự lớn đối với em - một nghệ sĩ chỉ chuyên nghiên cứu và biểu diễn nghệ thuật âm nhạc dân gian truyền thống nhưng đây cũng là một thách thức lớn khi đứng trên bục của một đại hội lớn để phát biểu về nghề nghiệp của mình”, Tuyết Hoa chia sẻ.
Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa và nhạc sĩ Nguyễn Quang Long. Ảnh: T.H
Mai Tuyết Hoa còn lập ra nhóm Xẩm Hà Thành để khai thác và biểu diễn những điệu xẩm đã ra đời trên đất Thăng Long - Hà Nội. Đây cũng là nhóm xẩm duy nhất đang bám trụ ở Đền Vua Lê (hồ Hoàn Kiếm) để biểu diễn thường xuyên phục vụ khách đi bộ trong các tối thứ 6, thứ 7 và chủ nhật hàng tuần, một việc làm hết sức có ý nghĩa, góp phần tạo nên nét văn hóa riêng, đậm đà bản sắc dân tộc của Hà Nội trong thời đại toàn cầu hóa. Mai Tuyết Hoa cũng là người khởi xướng xây dựng chương trình “Hát Xẩm văn hóa giao thông” và đã từng biểu diễn quanh hồ Hoàn Kiếm cùng nhiều địa điểm khác gây được hiệu ứng rất cao, góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông. Cũng nhóm Xẩm Hà Thành của Mai Tuyết Hoa đã sáng tác và biểu diễn chương trình xẩm về Hoàng Sa - Trường Sa với điệu xẩm sai truyền thống, giai điệu vui nhộn của thầy phù thủy, tống khứ ma quỷ, được lồng nội dung tống khứ quân xâm lược trên biển Đông đã tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ cho người xem.
Mai Tuyết Hoa không chỉ biểu diễn xẩm như các nghệ nhân dân gian xưa, chủ yếu là ở góc chợ, sân đình và trên tàu điện mà gần đây còn đưa xẩm vào Nhà hát Lớn những buổi diễn hoành tráng với tên Đêm Xẩm Hà Thành (năm 2010) và Xẩm và Đời (năm 2013).
Nhạc sĩ Mai Tuyết Hoa đang tìm mọi cách để có thể tiếp tục sự nghiệp bảo tồn và phát huy âm nhạc dân tộc, trong đó chủ yếu là đào tạo thế hệ trẻ.
Hà Nội trước ngày 8/3/2017