Gạo tẻ, cơm trắng là món ăn truyền thống không thể thiếu của mỗi gia đình Việt Nam. Nhưng gần đây, người tiêu dùng lại đang hoang mang, lo lắng trước những thông tin gạo được tẩy trắng, cơm chín nhanh và nở nhiều gấp 2 - 3 lần bình thường nhờ hóa chất. Sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Gạo ngon nhờ... hóa chất
Thông thường, nhà máy xay xát mua lúa về phải tích trữ một thời gian. Do vậy, khi xay xát gạo sẽ không còn được mùi thơm như ban đầu. Vì thế, cần phải tạo lại mùi hương cho gạo. Mùi ở đây là loại hóa chất tạo mùi thơm được mua từ Trung Quốc. Những loại hóa chất có thể mua rất dễ dàng ở chợ Kim Biên (TP.HCM). Để khi gạo nấu thành cơm có mùi thơm nồng đặc trưng thì cần pha 1 muỗng bột tạo mùi với 5 lít nước cho 100kg gạo. Sau đó, tưới đều lên gạo ủ trong vòng 15 phút rồi cho vào máy đánh bóng gạo, từ đó sẽ được mùi hương như cũ.
 Nhiều quán cơm bình dân đã sử dụng hóa chất để cơm chín nhanh và nở gấp 2-3 lần. Ảnh: TL |
Các loại gạo màu như Bắc Thái, gạo Thái Đỏ… bán trên thị trường Việt Nam, cũng là loại gạo dài 5% tấm sau khi xay xát sẽ cho vào máy đánh bóng rồi tách màu, trộn màu bằng máy. Màu ở đây là các loại chất tạo màu xuất xứ từ Trung Quốc.
Muốn gạo trắng tinh thì cũng lại nhờ… hóa chất. Theo một người đã xay xát gạo nhiều năm thì cách này thì mới áp dụng, loại chất tẩy trắng này không có tên, chỉ biết là hàng của Trung Quốc. Gạo được xay xát xong sẽ cho vào máy đánh bóng. Nếu muốn gạo trắng tinh thì 100kg gạo sẽ cho 1kg bột này vào, sau 5 phút hạt gạo trắng tinh, còn muốn trắng đục thì chỉ cần 500g là được.
Nếu chỉ nhìn bằng mắt thường thì khó có thể nhận biết được đâu là gạo mới và đâu là gạo mốc vừa được “hóa phép”. Theo một “chuyên gia” trong kỹ nghệ đánh bóng gạo thì có thể phân biệt bằng cách khi mua gạo hãy ngửi thật kĩ, gạo đánh bóng lại có mùi thơm nồng, còn gạo mới bình thường thì mùi thơm dịu và hơi hăng hăng.
Hãi hùng “cơm bao no”
“Cơm bao no” đã có từ lâu ở đất Sài Gòn. Đến những quán cơm này, người ăn có thể ăn cơm thoải mái đến khi no mà không phải tính thêm tiền. Đây là lựa chọn hàng đầu của nhiều lao động nghèo, người có thu nhập thấp.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, để hút khách, nhiều cửa hàng đã “rỉ tai” nhau phương pháp trộn hóa chất vào gạo để nấu. Loại bột trắng giá rẻ giúp nồi cơm chín nhanh và nở nhiều gấp 2 - 3 lần hạt gạo bình thường. Sẽ có rất nhiều hiểm họa tiềm ẩn trong loại cơm có sử dụng hóa chất thần kỳ không nguồn gốc xuất xứ này.
 Hóa chất có xuất xứ từ Trung Quốc. Ảnh: TL |
Theo những người bán cơm, cứ 3 kg gạo là cho một gói bột nở, nấu khoảng 5 phút bớt nước và rắc thêm một ít bột trên mặt là cơm sẽ thơm ngon và dẻo. Tại các quán cơm bình dân, dù khách có đông đến mấy, cũng chỉ khoảng 30 phút sau là quán đã kịp nấu nồi cơm trắng dẻo, thơm phức nhờ gói bột trắng hóa chất phép màu.
Theo tiết lộ của một phục vụ quán cơm bao no trên đường Phạm Văn Bạch (quận Tân Bình) thì chỉ cần 2 gói bột màu trắng này có thể hóa phép cho 10 kg gạo nở bung trắng đều, hạt to mẩy khi đã chín thành cơm, tương đương như khi nấu 20 - 25 kg gạo thông thường mà không mất nhiều công. Loại bột này được chủ quán cơm cho biết mua tại chợ Bà Chiểu.
Tại đây, không phải sạp nào cũng có loại bột nở này. Một chủ sạp bật mí, loại bột này chỉ bán cho người quen hoặc có khách hỏi mới đưa chứ không bán đại trà vì đây là loại bột mới, chưa có nhiều người biết đến nên chỉ trưng bày vài gói để làm mẫu, có khách hỏi mới đem.
Sau một hồi trò chuyện, chủ sạp lôi ra một hộp trong đó có khoảng 10 gói bột màu trắng hồng nhỏ bằng 4 ngón tay và giới thiệu: “Chỉ cần ngâm 15-20kg gạo chung với 5 gói nhỏ loại bột này rồi đem hấp khoảng 1 tiếng, gạo sẽ nở bung, cho lượng cơm nhiều gấp đôi so với bình thường. Thêm nữa, loại bột này còn có tác dụng làm cơm chín rất nhanh. Ngâm bột này vừa giúp gạo nở nhanh, nhiều và chín mau mà không mất công làm gì cả, lợi lắm đấy”. Bên ngoài vỏ gói bột ghi hầu hết bằng tiếng nước ngoài, không có nhãn mác hay hạn sử dụng nhưng chủ sạp vẫn khẳng định đây là hàng nhập. Xé vỏ giấy ra bên trong là thứ bột trắng, nhỏ mịn như đường cát và có mùi thơm nhẹ. Tuy nhiên, gói giấy bọc vỏ bên ngoài lại in chữ Trung Quốc và có hình cô gái nội trợ.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, loại bột giúp làm cơm chín nhanh và nở nhiều là loại hóa chất giúp giữ hơi nước trong hạt gạo cũng như tổng hợp các chất khí giúp hạt gạo nở to hơn bình thường, và chính điều này có thể nguy hại đến sức khỏe người sử dụng. Chưa kể việc các quán cơm sử dụng một loại bột không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có hướng dẫn sử dụng là sai quy định và vi phạm pháp luật.
Thùy Dương
Để tẩy trắng gạo, các cơ sở sản xuất, xay xát thường dùng hóa chất benzoyl peroxyde, đây là một dạng phụ gia thực phẩm có trong danh mục chất phụ gia được Bộ Y tế cấp phép năm 2012, nó là chất tẩy màu, chất xử lý bột mì và là chất bảo quản, ngoài ra benzoyl peroxide có tác dụng tẩy trắng. Mặc dù chức năng là chống mốc cho gạo hay kháng các loại vi sinh, bảo quản gạo, bột mỳ, nhưng do nó có tác dụng tẩy màu nên rất nhiều các đại lý gạo lạm dụng quá mức cho phép chất này vào tẩy trắng gạo. Theo khuyến cáo, bezoyl peroxyde chỉ được dùng không quá 0,075g trong 1kg bột. Các chuyên gia cảnh báo, nếu lạm dụng chất này, dùng lâu dài sẽ gây ra suy gan và thận, có thể bị ung thư. Vì vẫn được dùng với chức năng là dạng phụ gia thực phẩm nên tại các điểm bán hóa chất, hương liệu và phụ gia, loại chất này được bán công khai, trong khi tại Mỹ, Nhật Bản, Canada, Liên minh châu Âu benzoyl peroxyde và calcium peroxide đã bị cấm sử dụng trong tẩy trắng bột mì, gạo. |