Tăng huyết áp là bệnh lý tim mạch nguy hiểm được xem như "kẻ giết người thầm lặng" vì toàn bộ sự tiến triển của bệnh thường diễn ra âm thầm không có triệu chứng cảnh báo trước, nhưng lại là một bệnh lý nguy hiểm.
Làm thế nào để biết mình bị tăng huyết áp?
Huyết áp được đo bằng hai chỉ số là huyết áp tâm thu (áp lực đẩy máu vào động mạch, tim co bóp) và huyết áp tâm trương. Ví dụ 120/80 mmHg (mmHg là milimet thủy ngân, đây là đơn vị dùng để đo huyết áp).
Ở người bình thường, huyết áp tâm thu thường nhỏ hơn 120 và huyết áp tâm trương thường nhỏ hơn 80. Bệnh nhân bị tăng huyết áp khi: chỉ số huyết áp tâm thu ≥ 135 mmHg và tâm trương ≥ 85 mmHg.
Những người có nguy cơ bị tăng huyết áp bao gồm:
- Người cao tuổi.
- Người mắc bệnh thận.
- Bệnh tuyến giáp.
- Người béo phì.
- Thừa cân.
- Người có những lối sống không lành mạnh (hút thuốc lá, uống rượu, sử dụng thực phẩm nhiều Cholesterol, lười vận động…).
Một số nghiên cứu khác chỉ ra nguyên nhân tăng huyết áp có thể do di truyền, do dân tộc hoặc sử dụng một số loại thuốc có thể làm tăng huyết áp.
Tăng huyết áp thường không có dấu hiệu hoặc triệu chứng trong thời gian đầu, thường tiến triển trong nhiều năm. Nhưng tăng huyết áp có thể gây tổn hại vĩnh viễn đến tim, não, mắt và thận trước khi cảm thấy bất cứ điều gì như: Đột quỵ não; Suy tim; Suy thận; Nhồi máu cơ tim.
Vậy nên cách duy nhất để biết là đo huyết áp. Tuy nhiên, số đo cao không có nghĩa là bị tăng huyết áp (cần tham vấn bác sĩ nếu đo huyết áp bản thân thấy cao).
Cần tham vấn bác sĩ nếu đo huyết áp bản thân thấy cao.
Bí quyết phòng ngừa bệnh tăng huyết áp hiệu quả
Để phòng ngừa bệnh tăng huyết áp hiệu quả cần thực hiện theo nguyên tắc sau:
Kiểm soát cân nặng
- Luôn duy trì cân nặng ở mức hợp lý. Những người béo phì thừa cân thường có nguy cơ mắc tăng huyết áp cao hơn những người có cân nặng bình thường.
- Những trường hợp dư cân và có vòng bụng quá to (với nam giới là trên 90cm), thì cần tập luyện và áp dụng chế độ giảm cân khoa học bằng cách hạn chế tinh bột, đường, dầu mỡ và tăng cường rau xanh, trái cây cũng như uống đủ nước mỗi ngày.
Chế độ ăn uống khoa học
Trong chế độ ăn uống hằng ngày cần tích cực sử dụng thực phẩm hỗ trợ hiệu quả phòng ngừa tăng huyết áp như:
- Rau xanh và trái cây: Những loại trái cây chứa nhiều vitamin E, C hoặc kali giúp phòng ngừa tăng huyết áp hiệu quả như: cam, quýt, bưởi, táo, bơ, dâu, thanh long, chuối, dưa hấu, dứa...
- Ngũ cốc thô: Ngoài tác dụng chống táo bón, chất xơ từ các loại ngũ cốc thô như gạo lứt, bo bo, bắp, yến mạch, bánh mì đen... còn có tác dụng hạn chế sự hấp thu cholesterol vào máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và tăng cường khả năng tiết axit mật hỗ trợ tiêu hóa.
- Cá: Để bổ sung đạm, tốt nhất bạn nên dùng cá thay thịt, đặc biệt là 2-3 lần ăn cá biển mỗi tuần vì cá chứa nhiều axit béo không bão hòa, giúp giảm cholesterol máu.
- Sử dụng chất béo không bão hòa từ dầu ôliu, dầu bắp, dầu hướng dương, dầu đậu nành... Ngoài ra, hãy thay các món chiên, xào bằng thức ăn nướng hoặc hấp để tốt cho sức khỏe.
Song song với việc bổ sung các thực phẩm trên, cũng cần lưu ý tránh những thực phẩm có thể gây tăng huyết áp như:
- Muối: Việc giảm bớt thức ăn mặn có thể giúp giảm huyết áp. Qua đó không nên ăn thức ăn kho mặn, nước chấm mặn, các thực phẩm giàu natri như trứng vịt muối, thịt chà bông...
- Chất béo bão hòa: Cần tránh ăn thức ăn xào, chiên, lòng đỏ trứng gà, da hoặc nội tạng động vật, nước xương hầm...
- Chất bột đường (glucid): Để giảm thiểu nguy cơ tăng huyết áp, cần ăn vừa đủ lượng, cơm, bún, phở, đồng thời tránh các thực phẩm, trái cây nhiều ngọt như: bánh kẹo, nước ngọt, mứt, xoài, nhãn, mít, vải, tươi...
- Thịt đỏ: Đạm từ thịt bò, cừu, dê, chó sẽ làm tăng cholesterol dẫn đến tăng huyết áp nên cần tránh sử dụng.
- Thức ăn chế biến sẵn: Hạn chế thịt xông khói, thịt muối, lạp xưởng, xúc xích vì đây đều là những thực phẩm chứa tỉ lệ muối và chất bảo quản cao.
- Các chất kích thích: Cà phê, bia rượu, trà, gia vị cay nóng sẽ làm hưng phấn thần kinh, gây mất ngủ, rối loạn nhịp tim, từ đó dẫn đến tăng huyết áp.
Luyện tập thường xuyên
- Cần lên kế hoạch duy trì luyện tập từ 30 - 60 phút/ngày và 5 ngày/tuần. Việc luyện tập còn giúp bạn tránh xa stress - một trong những nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao.
- Các hình thức tập luyện tốt cho sức khỏe có thể chọn là: đi bộ, bơi lội, các môn thể thao tùy vào sức khỏe của từng người.
Sinh hoạt lành mạnh
- Ăn đủ bữa, không ăn quá nhiều hay quá muộn.
- Không thức khuya, đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi đêm.
- Duy trì lối sống lành mạnh, giữ tâm trạng thoải mái, tránh lo âu hay căng thẳng thần kinh.
