Từ đầu năm 2015 đến nay không ghi nhận dịch sởi, rubella dù đây là 2 bệnh rất dễ lây lan trong cộng đồng và hiện đã bước vào thời điểm của mùa dịch. Điều này chứng tỏ trong cộng đồng dân cư đã có miễn dịch đầy đủ.
Đây là nhận định của PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế về chiến dịch tiêm vắc xin sởi- rubella lớn nhất từ trước đến nay.
Chỉ ghi nhận 2 trường hợp phản ứng nặng
Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, 58/63 tỉnh thành đã kết thúc chiến dịch tiêm vắc xin sởi-rubella lớn nhất từ trước đến nay. Hiện chiến dịch tiêm vắc xin sởi-rubella cho trẻ 1-14 tuổi đã thành công, 58/63 tỉnh, thành kết thúc chiến dịch, đều đạt tỷ lệ tiêm trên 95% ở quy mô cấp xã, phường như yêu cầu. Gần 20 triệu trẻ được tiêm chủng an toàn. Tỷ lệ tiêm đạt trên 97%. Các địa phương còn lại đang tiếp tục rà soát, triển khai tiêm vét cho các trường hợp hoãn tiêm.
“Quan điểm của Bộ Y tế là tổ chức tiêm vét đến cùng để đạt kết quả tiêm chủng cao nhất do vậy đã chỉ đạo các tỉnh, thành phố lập kế hoạch tiêm vét phù hợp với thực tế tại địa phương nhất là tại các xã, thôn, bản chưa đạt tỷ lệ trên 95% đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc khó tiếp cận. Bộ Y tế cam kết đảm bảo cung ứng đầy đủ, kịp thời vắc xin, vật tư tiêm chủng cho các địa phương để tổ chức tiêm vét. Riêng tại TP. Hồ Chí Minh đang triển khai chiến dịch tiêm vacine sởi - rubella đợt 3 bởi đây là thành phố có số đối tượng tiêm chủng lớn, dự kiến sẽ kết thúc trong tháng 4 năm 2015”- ông Phu nhấn mạnh.
Tiêm chủng vắc xin cho trẻ để phòng chống dịch bệnh
Để kịp thời xây dựng triển khai kế hoạch tiêm vét vắc xin sởi – rubella ở những những điểm có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhằm tăng tối đa tỷ lệ tại những nơi này, Bộ Y tế đã yêu cầu từng tỉnh, thành phố phải rà soát, báo cáo và nắm xem còn bao nhiêu xã, phường trên địa bàn tỉnh chưa đạt tỷ lệ tiêm chủng vắc xin sởi – rubella trên 95% để tăng cường giám sát và phải khẩn trương tổ chức tiêm vét nhằm đạt tỷ lệ tiêm chủng. Một số tỉnh, thành phố đã yêu cầu các huyện phải nắm được số lượng thôn, bản, ấp, khóm trên địa bàn các xã thuộc huyện có tỷ lệ tiêm vắc xin sởi – rubella dưới 95% để tổ chưc tiêm vét nhằm tăng tỷ lệ tiêm chủng ở mức tối đa và phục vụ cho việc đánh giá kết quả triển khai chiến dịch cũng như bình xét thi đua, khen thưởng.
Cũng theo lãnh đạo Cục Y tế Dự phòng, số trẻ gặp phản ứng sau tiêm chủng rất ít, chỉ ghi nhận một số bị sốt nhẹ, nhức đầu do phản ứng tâm lý dây chuyền ở nhóm trẻ vị thành niên… Tỷ lệ này chỉ chiếm khoảng 0,04%, thấp hơn khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới là 5-15%. Trong số gần 20 triệu mũi tiêm đã thực hiện chỉ ghi nhận 2 trường hợp có biểu hiện phản ứng nặng và đã được xử trí cấp cứu kịp thời nên đều hồi phục hoàn toàn.
Sẽ chính thức đưa vắc xin rubella vào tiêm chủng thường xuyên
“Sau khi kết thúc chiến dịch này, vắc xin rubella sẽ chính thức được đưa vào tiêm chủng thường xuyên. Đây là bệnh truyền nhiễm thứ 12 có vắc xin dự phòng được triển khai trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Theo đó, vắc xin sởi-rubella sẽ được tiêm cho trẻ 18 tháng tuổi thay thế vắc xin sởi nhắc lại”- ông Phu nói
Kinh phí triển khai tiêm vắc xin này nằm trong kinh phí hoạt động của Chương trình tiêm chủng mở rộng do ngân sách Nhà nước cấp hàng năm. Tuy nhiên nguồn ngân sách này hiện nay rất hạn hẹp, do vậy Bộ Y tế tiếp tục kêu gọi các tổ chức quốc tế các nhà tài trợ và đề nghị Chính phủ tăng cường hỗ trợ, đầu tư kinh phí cho chương trình.
Chiến dịch tiêm vắc xin sởi-rubella được triển khai từ 15/9/2014 cho tất cả trẻ 1-14 tuổi. Mục tiêu nhằm tạo miễn dịch chủ động phòng bệnh sởi và rubella, hướng tới mục tiêu loại trừ bệnh sởi, khống chế bệnh rubella và hội chứng rubella bẩm sinh.
Tiêm chủng vắc xin sởi-rubella ngăn chặn dịch lây lan trong trường học Ảnh: CTTCMR
Sởi, rubella là 2 truyền nhiễm cấp tính do virus gây nên. Bệnh rubella ở trẻ thường nhẹ, ít biến chứng. Tuy nhiên hậu quả để lại với phụ nữ mang thai lại vô cùng nặng nề. Nếu người mẹ nhiễm rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ có thể gây sảy thai, thai chết lưu, hội chứng rubella bẩm sinh và nhiễm rubella ở trẻ sinh ra. Hội chứng rubella bẩm sinh bao gồm các dị tật tim, đục thủy tinh thể, điếc bẩm sinh, chậm phát triển, đái tháo đường ở trẻ sơ sinh, vàng da, xuyết huyết, xương thuỷ tinh… nhiều trẻ mắc đa dị tật.
Bệnh sởi và rubella không có thuốc điều trị đặc hiệu. Tiêm vắc xin sởi-rubella là cách tốt nhất để chủ động phòng bệnh. Hiệu quả bảo vệ của vắc xin là 95%. Cũng như các vắc xin khác, tiêm sởi-rubella không có hiệu quả phòng bệnh tuyệt đối 100%. Đáp ứng miễn dịch còn tùy thuộc vào tuổi tiêm, loại vắc xin, đặc điểm miễn dịch, tình trạng sức khỏe của từng người, chất lượng vắc xin và kỹ thuật thực hành tiêm chủng. Hầu hết trường hợp có đáp ứng miễn dịch với sởi, rubella sau tiêm và miễn dịch này là bền vững suốt đời.
"Việc triển khai cũng đã gặp phải khó khăn trong việc quản lý, điều tra đối tượng ở những vùng thường xuyên có biến động dân cư, khu công nghiệp mà vẫn phải đảm bảo không bỏ sót đối tượng trong độ tuổi tiêm chủng. Và thực tế khó khăn đó đã xảy ra tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh do vậy hiện nay tại TP. Hồ Chí Minh vẫn đang khẩn trương triển khai chiến dịch đợt 3 và tiêm vét vắc xin sởi – rubella nhằm đạt tỷ lệ tiêm chủng theo yêu cầu của chiến dịch".
PGS.TS Trần Đắc Phu
Thái Bình
