Gai cột sống là gì?
Gai cột sống là một phần không thể tránh khỏi của quá trình lão hóa tự nhiên. Khi cơ thể bước vào giai đoạn lão hóa, các đĩa đệm bắt đầu mất nước và dần bị hao mòn, trong khi các dây chằng giúp cố định xương trở nên lỏng lẻo, dễ hình thành gai xương.
Để chống lại quá trình này, cơ thể sẽ hình thành các mấu xương – còn gọi là gai xương - mọc thêm ở hai bên và phía ngoài cột sống nhằm duy trì sự ổn định và giảm căng thẳng cho khu vực này. Dần dần quá trình này dẫn đến sự hình thành gai cột sống - một biến chứng thường gặp của bệnh thoái hóa cột sống.
Đây là một bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và khả năng vận động của người bệnh. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, gai cột sống có thể gây tàn phế, khiến người bệnh mất hoàn toàn khả năng vận động.
Khi bị gai cột sống thắt lưng, người bệnh thường cảm thấy đau ở giữa vùng thắt lưng hoặc lan xuống hông. Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi vận động, khiến người bệnh khó tiếp tục công việc thường ngày.
Trường hợp gai cột sống xuất hiện ở vùng cổ, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như đau nửa đầu, chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ. Nếu đồng thời mắc thoát vị đĩa đệm cổ, các rễ thần kinh bị chèn ép sẽ gây ra tình trạng đau và tê lan xuống vai, cánh tay, cẳng tay. Về lâu dài, bệnh có thể dẫn đến biến chứng như vẹo cột sống, gù lưng, yếu cơ và teo cơ ở tay hoặc chân.
Nguyên nhân gây gai cột sống
Gai cột sống có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do sụn khớp và đĩa đệm phải chịu áp lực kéo dài, thường xuyên. Áp lực này gây tổn thương, bào mòn sụn dưới xương và kích thích hình thành gai xương, gây đau và hạn chế vận động.
Một số nguyên nhân chính bao gồm:
Thoái hóa cột sống: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi sụn khớp bị bào mòn, cơ thể tự động kích hoạt quá trình "bù đắp canxi". Tuy nhiên, sự bù đắp này không đều, khiến một số vùng thiếu canxi hình thành hõm xương, còn vùng thừa canxi trở nên gồ ghề - tạo điều kiện cho gai xương hình thành.
Viêm khớp cột sống mạn tính: Khi hai bề mặt xương cọ xát liên tục, cơ thể phản ứng bằng cách điều chỉnh cấu trúc xương, dẫn đến xơ hóa và hình thành gai xương ở các đốt sống.
Lắng đọng canxi: Thường xảy ra ở các dây chằng và gân tiếp xúc với đốt sống do lão hoá, dẫn đến việc hình thành các gai xương.
Yếu tố di truyền: Một số người có cấu trúc đĩa đệm yếu do di truyền, dễ phát triển gai xương từ sớm. Nếu trong gia đình có nhiều người bị gai xương cột sống, nguy cơ di truyền sẽ cao hơn.
Chấn thương: Các tổn thương vùng cột sống có thể gây thoát vị đĩa đệm và kích hoạt quá trình tự phục hồi của cơ thể, từ đó hình thành gai xương.
Gai cột sống là bệnh lý thường gặp ở người trung niên và cao tuổi.
Biểu hiện của gai cột sống
Gai cột sống có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cột sống, nhưng phổ biến nhất là ở đốt sống cổ và đốt sống thắt lưng - những khu vực chịu nhiều áp lực nhất.
Ở giai đoạn đầu bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, theo thời gian khi gai xương phát triển và chèn ép dây thần kinh hoặc tủy sống, gây đau nhức kéo dài. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể. dẫn đến tàn phế hoặc mất khả năng lao động.
Thực tế cho thấy, gai cột sống thường rất nhỏ và nằm ở mặt trước hoặc bên cột sống, nên nhiều người không nhận biết được cho đến có triệu chứng rõ rệt. Khi các gai xương chèn ép dây thần kinh hoặc va chạm với xương, dây chằng, người bệnh mới cảm nhận được cơn đau.
Các triệu chứng thường gặp
- Đau ở vùng cổ, vai, thắt lưng, cơn đau tăng khi vận động, di chuyển và giảm khi nghỉ ngơi.
- Cảm giác đau tê lan từ cổ xuống hai tay hoặc đau từ lưng xuống hai chân.
- Hạn chế vận động ở cổ, cánh tay và bàn tay.
- Mất cân bằng cơ thể, cơ bắp yếu dần, tay chân suy giảm lực.
- Trong những trường hợp nặng, bệnh nhân có thể mất khả năng kiểm soát tiểu tiện và đại tiện.
- Trường hợp rất nghiêm trọng có thể dẫn đến rối loạn thần kinh thực vật, biểu hiện qua các triệu chứng như rối loạn phản xạ tự động, tăng tiết mồ hôi, suy giảm chức năng hô hấp.
Tóm lại: Gai cột sống là một bệnh lý nguy hiểm, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và khả năng vận động của người bệnh. Nếu không được phát hiện sớm hoặc điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nguy cơ tàn phế, mất hoàn toàn khả năng vận động.
Do đó, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn chuyên sâu. Đặc biệt, những đối tượng có nguy cơ cao cần chủ động theo dõi sức khỏe cột sống, bao gồm:
- Người lớn tuổi, đặc biệt là người cao tuổi, do quá trình lão hóa tự nhiên và lắng đọng canxi.
- Người thường xuyên làm việc nặng nhọc, khuân vác hoặc phải chịu áp lực lớn lên cột sống.
- Người mắc viêm khớp cột sống mạn tính.
- Người từng bị chấn thương, tai nạn ảnh hưởng đến vùng lưng hoặc cổ.
- Người thừa cân, béo phì, hoặc có lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích.
Gai cột sống là một bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống, và khả năng vận động của người bệnh. Nếu không được phát hiện sớm hoặc điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nguy cơ tàn phế, khiến người bệnh mất khả năng vận động.
Vì vậy, khi có biểu hiện nghi ngờ cần tới cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn cụ thể. Nhất là những người có nguy cơ bị gai cột sống, cụ thể là:
- Người lớn tuổi: Đặc biệt là người già, do quá trình lão hóa và lắng đọng canxi.
- Người thường xuyên vận động nặng: Những người làm công việc đòi hỏi khuân vác hoặc gây áp lực lớn cho cột sống.
- Người bị viêm khớp cột sống mạn tính.
- Người có tiền sử chấn thương hoặc tai nạn.
- Người thừa cân hoặc có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích.
