Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo chung tại Căn cứ Elmendorf-Richardson ở Anchorage, bang Alaska (Mỹ) ngày 15/8/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo đó, Tổng thống Putin đã yêu cầu Ukraine rút quân khỏi vùng Donetsk ở miền Đông như một điều kiện để chấm dứt cuộc chiến. Tuy nhiên, ông cũng nói với Tổng thống Trump rằng ông có thể “đóng băng” phần còn lại của tiền tuyến nếu những yêu cầu cốt lõi của mình được đáp ứng.
Theo bốn nguồn nắm rõ về các cuộc đàm phán, Tổng thống Putin đưa ra đề nghị này trong cuộc gặp với Tổng thống Trump tại Alaska hôm 15/8.
Ngay sau đó, Tổng thống Trump đã truyền đạt thông điệp này tới Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu trong một cuộc gọi hôm 16/8, đồng thời thúc giục họ từ bỏ nỗ lực đảm bảo một lệnh ngừng bắn từ phía Moskva.
Động thái này được cho là sẽ trao toàn bộ quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ mà Nga đã chiếm đóng suốt hơn một thập kỷ qua cũng như những khu vực mới mà quân đội Nga đang tiến quân với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 11.
Theo ba nguồn tin nắm rõ về cuộc đàm phán, để đổi lại việc Ukraine nhượng Donetsk, Tổng thống Putin nói rằng ông sẽ đóng băng tiền tuyến tại các khu vực miền Nam như Kherson và Zaporizhzhia, nơi quân Nga đang kiểm soát phần lớn lãnh thổ, và sẽ không mở các cuộc tấn công mới để chiếm đóng thêm.
Tổng thống Putin cũng khẳng định ông chưa từ bỏ những yêu cầu cốt lõi nhằm giải quyết “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc xung đột, trong đó có việc Ukraine không được gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), từ bỏ yêu sách đối với Crimea cũng như một số vùng lãnh thổ khác.
Tuy nhiên, theo một cựu quan chức cấp cao Điện Kremlin, Tổng thống Nga sẵn sàng nhượng bộ ở một số vấn đề khác, bao gồm cả lãnh thổ, nếu ông thấy các “nguyên nhân gốc rễ” được giải quyết.
Theo một số nguồn tin, hiện Nga kiểm soát khoảng 70% Donetsk, nhưng chuỗi thành phố ở phía Tây vẫn thuộc quyền kiểm soát của Ukraine. Đó là những khu vực giữ vai trò trọng yếu trong hoạt động quân sự cũng như hệ thống phòng thủ của Ukraine ở mặt trận phía Đông.
Những người nắm rõ quan điểm của Tổng thống Zelensky cho biết ông sẽ không chấp nhận việc trao đổi vùng Donetsk, nhưng sẵn sàng thảo luận về vấn đề lãnh thổ với Tổng thống Trump tại thủ đô Washington - nơi hai nhà lãnh đạo dự kiến gặp nhau vào ngày 18/8. Nguồn tin cũng tiết lộ rằng ông Zelensky cũng sẵn sàng thảo luận về vấn đề này trong một cuộc gặp ba bên với hai tổng thống Trump và Putin.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội hôm 16/8, Tổng thống Trump kêu gọi các lãnh đạo châu Âu từ bỏ nỗ lực tìm kiếm lệnh ngừng bắn với Tổng thống Putin, đồng thời khuyến nghị Tổng thống Zelensky nên “thực hiện một thỏa thuận” với Nga.
“Đã có sự đồng thuận rằng cách tốt nhất để chấm dứt cuộc chiến kinh hoàng giữa Nga và Ukraine là đi thẳng tới một thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt chiến tranh, chứ không phải chỉ là một thỏa thuận ngừng bắn đơn thuần, vốn thường không bền vững”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social sau cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo châu Âu, trong đó có Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
“Nếu mọi chuyện tiến triển thuận lợi, chúng ta sẽ lên lịch một cuộc gặp với Tổng thống Putin”, ông Trump nói thêm.
Điện Kremlin cho biết Tổng thống Putin và Tổng thống Trump không thảo luận về một cuộc gặp ba bên với Tổng thống Zelensky tại Anchorage, Alaska; đồng thời, chưa đưa ra phản hồi về vấn đề Donetsk.
Yêu cầu của phía Nga cùng sự không sẵn lòng của Tổng thống Trump trong việc thúc ép ngừng bắn với Moskva nhiều khả năng sẽ làm dấy lại những lo ngại sâu sắc trong giới lãnh đạo châu Âu, vốn đã bày tỏ lo ngại trước thềm hội nghị Alaska khi Tổng thống Mỹ nêu khả năng “trao đổi lãnh thổ” như một phần của thỏa thuận hòa bình.
Các nhà lãnh đạo châu Âu từng tạm “yên lòng” khi Tổng thống Trump hứa sẽ buộc nhà lãnh đạo Nga cam kết dừng giao tranh như bước đi đầu tiên hướng tới đàm phán hòa bình - thậm chí còn đe dọa về “hậu quả nghiêm trọng” nếu ông Putin từ chối.
Tuy nhiên, cuộc gặp kéo dài ba giờ vừa qua tại Alaska đã không mang lại kết quả nào như vậy. Thay vào đó, cuộc gặp thượng đỉnh được cho là đã tạo cơ hội để Tổng thống Putin phá vỡ thế cô lập quốc tế. Tổng thống Trump đã tiếp đón người đồng cấp Nga ở Anchorage với thảm đỏ và được nhìn đang cười nói vui vẻ trước khi bước vào bàn đàm phán.
