Thủ tướng Đức thấy rõ thách thức, nhưng đã xắn tay áo đón tiếp, trợ giúp, không theo luật chơi của châu Âu, tức không trả thuyền nhân về nước đầu tiên mà họ đặt chân đến. Bà Merkel khẳng định: “Châu Âu là một lục địa giàu có, có khả năng vượt qua được khó khăn, tôi tin chắc như vậy”. Bằng đường biển, hàng trăm ngàn người tỵ nạn chạy trốn chiến tranh ở Trung Đông đổ bộ lên nước Italy và Hy Lạp. Trên bộ, hàng chục ngàn người mượn con đường balkan vượt biên giới Serbia và Hungary ồ ạt vào nước Đức đang làm cho EU bối rối. Tình hình càng nghiêm trọng hơn vì hàng loạt dân balkan cũng lợi dụng cơ hội, bỏ làng, hội nhập vào đoàn người tị nạn. EU, vùng đất phú cường đang đứng trước một bài toán nát óc. Chỉ trong vòng 7 tháng đầu năm, hơn 340.000 di dân đã tràn đến biên giới tăng gần gấp 3 lần so với cùng thời gian năm 2014. Trong khi đó, mỗi ngày đều có hàng ngàn thuyền nhân vượt Địa Trung Hải, đổ bộ lên Italy và Hy Lạp. Phần lớn sau đó mượn đường bộ, đi ngang balkan tìm đến Đức. Từ 8.000 người trong suốt năm 2014, chỉ trong 6 tháng đầu năm nay đã lên đến 102.000 người đã vào được EU qua con đường Macedonia, Serbia, Bosnia Herzegovina, Albanie và Montenegro. Berlin dự kiến sẽ phải đón 800.000 người trong năm 2015.
Vấn đề là bên cạnh làn sóng người tị nạn Trung Đông, đa số là Syria, Lybia, Afghanistan chạy trốn chiến tranh, giờ đây còn có thêm di dân kinh tế xuất phát từ các quốc gia vừa kể: Kosovo, Albanie và Serbia không dưới 80 ngàn trong 6 tháng đầu năm. Những người dân vùng balkan nghèo khó, thất nghiệp, hy vọng tìm một cuộc sống mới tại Đức. Hình ảnh từng đoàn người bồng bế vợ con, kéo nhau đi bộ, tràn lên xe lửa gây xúc động cho công luận. Nhưng hiện tượng di dân kinh tế “tháp tùng” theo làn sóng tị nạn chiến tranh đang làm cho các Thủ đô Tây Âu đặt câu hỏi: “Làm cách nào đối phó với hai làn sóng di dân cùng một lúc?
Làn sóng balkan, theo lời cảnh sát Albanie, xuất phát từ lòng tham của các tổ chức tội ác buôn người. Các nhóm xã hội đen đã thu được những món tiền khổng lồ và khuyến khích dân chúng ra đi. Tìm cách đánh lừa các Chính phủ Tây Âu với hy vọng được tỵ nạn chính trị, không ít di dân kinh tế Albanie không ngần ngại đặt bom dưới xe hơi hoặc đánh sập cửa nhà để xin cảnh sát cấp giấy chứng nhận họ là mục tiêu của khủng bố, không thể sống tại quê nhà. Đối phó với loại di dân này, Albanie tăng cường kiểm soát biên giới và sử dụng pháp luật, truy tố 5 công ty du lịch liên can, bắt giữ hàng chục người chủ mưu. Hungary, cửa ải cuối cùng vào Đức dùng biện pháp xây hàng rào kẽm gai dọc biên giới với Serbia và sẽ hoàn tất trong tháng 8 này. Nhưng còn với di dân nạn nhân chiến cuộc ở Trung Đông thì sao?
Biện pháp ngăn chặn di dân từ nguồn cội, Trung Đông và châu Phi thì gần như bất khả thi. Tình trạng chiến tranh, bất ổn, khủng bố Hồi giáo, đặt châu Âu vào thế bế tắc: thương lượng với ai ở Syria và Libya? Hoặc liệu có thể đàm phán với Taliban ở Afghanistan hay chăng? Trong tình trạng vô kế khả thi này, xu hướng biến châu Âu thành pháo đài mỗi ngày mỗi rõ nét. Ân xá quốc tế chỉ trích Eu đã bỏ ra tiền tỷ đến xây dựng thành lũy như trường hợp Hungary hay Tây Ban Nha thay vì xây thêm cơ sở đón người tị nạn.
Những biện pháp triệt để trên liệu có thể cản được làn sóng nhập cư? Những thảm cảnh hàng ngày xảy ra trên biển Địa Trung Hải đã và đang chứng minh là không. Không một quan sát viên nào, một nhật báo Tây phương nào tin vào hiệu năng của thành lũy. Nhưng cũng chưa một quốc gia châu Âu nào kể cả Đức và Pháp có đủ cơ sở để đón tiếp hàng triệu người tỵ nạn đã đến và sắp đến. Hệ quả là ở các thành phố lớn, hàng ngàn di dân sống lay lắt bên lề đường, trong công viên.
(Theo Le Monde, AFP)
Quỳnh Diệp
