Mặc dù trọng tâm thảo luận là việc cải thiện thương mại giữa EU và Mỹ cũng như thúc đẩy mối quan hệ hợp tác kinh tế vững mạnh hơn, song cuộc gặp được hy vọng sẽ tạo cơ hội đưa mối quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương trở lại bình thường sau những căng thẳng giời gian gần đây.
Ký kết Hiệp định đối tác kinh tế (EPA) với Nhật Bản, nhất trí cùng Trung Quốc hợp tác bảo vệ trật tự thương mại đa phương, cảnh báo những biện pháp đáp trả tương xứng nếu Mỹ áp thuế với ô tô nhập khẩu từ châu Âu..., Liên minh châu Âu (EU) đang thể hiện một thái độ khá “cứng rắn”, được xem là nhằm tạo lợi thế trước cuộc đàm phán quan trọng giữa Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Washington hôm nay. Giới phân tích cho rằng EU đang muốn thể hiện một thông điệp cứng rắn đối với Mỹ bởi EU đã quá “lép vế” trước Mỹ ở nhiều phương diện kể từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền.
Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker thăm Mỹ nhằm làm giảm căng thẳng giữa hai bên.
Từ khi bước vào Nhà Trắng, ông Donald Trump đã xích mích với các đồng minh, đặc biệt là EU. Chính sách “Nước Mỹ trước tiên” của Tổng thống Trump đang chi phối hầu hết các quyết sách quan trọng của Mỹ cũng như quan hệ của Washington với các đồng minh, khiến tương lai của mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương ngày càng bị lung lay. Về kinh tế, lợi ích của các nước EU, nhất là các công ty châu Âu, đã bị tổn hại khi ông Trump chính thức rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và áp đặt trừng phạt trở lại Tehran. Trong 3 năm qua, sau khi thỏa thuận hạt nhân giữa Tehran và nhóm P5 1 được ký kết tháng 7/2015, hàng loạt công ty châu Âu đã đẩy mạnh hợp tác đầu tư, kinh doanh với Iran. Thương mại giữa EU và Iran đã tăng gấp 3 lần, lên 21 tỷ euro vào năm 2017. Tuy nhiên, rủi ro từ lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran khiến mọi việc đình trệ. Động thái của Mỹ đe dọa trừng phạt các nước tiếp tục giao dịch với Iran, trong đó có cả đồng minh châu Âu, đang đẩy quan hệ hai bờ Đại Tây Dương vào thời kỳ ảm đạm.
Trong khi quyết định của Washington áp mức thuế cao đối với các sản phẩm thép và nhôm của các nước EU xuất khẩu sang thị trường Mỹ vẫn đang khiến EU tức giận và tìm cách đáp trả tương xứng, thì Tổng thống Trump lại đe dọa áp mức thuế 20% đối với mọi xe ô tô lắp ráp tại EU. Đây được xem là “cú đánh hiểm” đối với EU. Năm ngoái, kim ngạch nhập khẩu ô tô của Mỹ từ Đức lên tới trên 20 tỷ USD.
Trước nhiều động thái bất lợi từ phía đồng minh truyền thống, nhiều dấu hiệu cho thấy EU đang cố thoát khỏi cái bóng của Mỹ, với những hành động được một số nhà phân tích cho là để “tìm lại trật tự thế giới” với các đối tác cùng chí hướng tại châu Á và các khu vực khác trên thế giới. Lo ngại việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ khiến “lục địa già” phải gánh chịu thiệt hại về kinh tế cũng như đối mặt với những nguy cơ bất ổn an ninh, các cường quốc EU đang nỗ lực thiết lập một khuôn khổ chung nhằm duy trì thỏa thuận với Iran. EU cũng đã cảnh báo Bộ Thương mại Mỹ việc áp thuế nhập khẩu đối với ô tô và linh kiện ô tô sẽ ảnh hưởng xấu đến ngành sản xuất ô tô của chính nước Mỹ và có thể dẫn tới các biện pháp trả đũa của các đối tác thương mại trị giá lên tới 294 tỷ USD đối với hàng hóa xuất khẩu của Mỹ.
Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng mối quan hệ Mỹ-EU có quá nhiều mối ràng buộc lợi ích về kinh tế hay an ninh mà Brussels không thể dễ dàng cắt đứt. Đó cũng là lý do EU không “bắt tay” với Trung Quốc trong một liên minh đối phó với Mỹ. Chuyến thăm của Chủ tịch EC tới Mỹ lần này cũng nằm trong nỗ lực hàn gắn mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.
Vì thế, giới phân tích hy vọng chuyến thăm là cơ hội để thảo luận và duy trì đối thoại mở và xây dựng với Mỹ nhằm giảm nhẹ mâu thuẫn và bất đồng giữa hai bờ Đại Tây Dương.
