GS.TS. Bùi Quang Thanh, Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam, tranh dân gian Đông Hồ có giá trị về 2 mặt: nội dung phản ánh (các khía cạnh đa dạng của đời sống thực) và kỹ thuật thể hiện điêu luyện (phương pháp tạo màu tự nhiên, giấy điệp...), thậm chí là tái hiện lịch sử để giáo dục truyền thống cho con cháu và đề đạt ước vọng của con người. Vì vậy, chúng ta phải có trách nhiệm gìn giữ di sản quý báu này của dân tộc.
Tuy nhiên, một thực tế đáng báo động, dù tranh Đông Hồ có lịch sử lâu đời, rất có giá trị nhưng đang có nguy cơ lụi tàn bởi thời buổi kinh tế thị trường phát triển như vũ bão. Hiện nay, làng tranh Đông Hồ có gần 5.000 bản khắc đang lưu giữ tại gia đình của 3 nghệ nhân nhưng hầu như bị cất trong kho, vì tranh làm ra rất ít người mua. Đáng lưu tâm hơn, thế hệ nghệ nhân, nhất là những nghệ nhân chạm khắc giỏi ngày càng ít đi, nguy cơ khan hiếm nguyên vật liệu ngày càng cao. Hiện làng Đông Hồ chỉ còn 34 người gắn bó với nghề làm tranh, tập trung trong 3 gia đình, còn lại các hộ gia đình khác đã chuyển qua làm đồ vàng mã hoặc công việc khác. Đến làng Đông Hồ bây giờ không còn cảnh chợ tranh sầm uất, muôn màu giấy điệp phơi trên sào nứa ngoài sân đất, thay vào đó là sắc màu hàng mã cho người cõi âm như nhà cửa, quần áo, ngựa, tivi, tủ lạnh... đến các phương tiện giao thông hiện đại như xe máy, ôtô.
Cũng bởi điều này, việc bảo tồn và gìn giữ làng tranh Đông Hồ nói chung và tranh Đông Hồ nói riêng càng trở nên cấp thiết. Thực tế, tỉnh Bắc Ninh thời gian qua đã khuyến khích các doanh nghiệp chú trọng đẩy mạnh tour du lịch về Thuận Thành, tuyến chùa Dâu - chùa Bút Tháp - làng tranh Đông Hồ và hoạt động quảng bá tranh tới các trường học, thị trường quốc tế... để lan tỏa giá trị và tìm lại sức sống cho tranh Đông Hồ. Cùng với đó, những hành động dài hơi nhằm nâng cao nhận thức, hành động của chính quyền và nhân dân địa phương trong việc bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa của tranh dân gian Đông Hồ đã được tỉnh Bắc Ninh triển khai.
Các em học sinh tham quan tại làng Đông Hồ được các nghệ nhân giới thiệu, hướng dẫn làm tranh, ý nghĩa của tranh Đông Hồ.
Góp phần gìn giữ và giới thiệu rộng rãi đến người dân trong nước cũng như quốc tế, mới đây, cuốn sách Dòng tranh dân gian Đông Hồ (nhóm tác giả Nguyễn Thị Thu Hòa, Trịnh Sinh, Lê Bích) đã được phát hành rộng rãi. Theo đánh giá của TS. Trần Đoàn Lâm, cuốn sách như một bảo tàng thâu tóm được kỹ thuật, tinh hoa của dòng tranh dân gian độc đáo nhất Việt Nam cũng như trên thế giới. Qua từng trang sách có thể thấy được quá trình phát triển của làng tranh Đông Hồ, thấy được nghệ thuật dân gian vô cùng sống động. Bởi vậy, cuốn sách xứng đáng một tài liệu quý, đáng tin cậy, nhất là với những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của làng tranh cũng như tranh Đông Hồ.
Với hơn 500 hình ảnh (phần lớn được chụp mới), Dòng tranh dân gian Đông Hồ không chỉ giới thiệu rất kỹ về làng Hồ, về các nghệ nhân, về thăng trầm nghề in tranh của dòng tranh khắc gỗ và vẽ tay đã nổi tiếng, các tác giả cuốn sách còn giới thiệu với độc giả hai thể loại tranh khác cũng của làng Hồ nhưng còn ít người được biết là “tranh Đồ thế” - chủ yếu đáp ứng các nhu cầu tâm linh xưa, và “tranh Trổ giấy” - có tính chất trang trí, lưu niệm. Đặc biệt, cuốn Dòng tranh dân gian Đông Hồ cho thấy nhiều phát hiện mới rất có giá trị. Đó là làng tranh Đông Hồ không sản xuất đơn lẻ theo các hộ gia đình như nhiều người từng biết, mà có thời gian người dân làm theo mô hình hợp tác xã, Nhà nước đặt hàng sáng tác tranh cổ động. Tranh Đông Hồ không chỉ có các bức: Vinh hoa Phú quý, Đánh ghen... mà còn có các bức tranh cổ động đấu tranh chính trị như: Không có gì quý hơn độc lập tự do, Tải lương ra tiền tuyến. Thông qua nhiều nguồn sử liệu khác, các tác giả cuốn sách cũng cho thấy phát hiện mới khi thời gian dòng tranh dân gian Đông Hồ xuất hiện tại Việt Nam vào khoảng thế kỷ 17, thay vì thế kỷ 16 như các công trình đã công bố trước đây.
Với việc hồ sơ trình UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp của nhân loại” đang được gấp rút hoàn tất (dự kiến tháng 12/2019) và cuốn sách Dòng tranh dân gian Đông Hồ vừa ra đời, nhiều người kỳ vọng rằng, nghệ thuật làm tranh dân gian Đông Hồ sẽ được tiếp thêm sức sống và vươn tới giá trị nhân loại. Đó cũng là cách để chứng minh tranh Đông Hồ có sức sống mãnh liệt qua mọi thăng trầm để tồn tại cho đến ngày hôm nay, là dòng tranh dân gian lâu đời nhất, đa dạng nhất và có nhiều giá trị văn hóa nhất của Việt Nam.