Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay, máy tính và các thiết bị điện tử khác như ipad, notebook, smart phone… là một phương tiện làm việc không thể thiếu. Nó giúp cho rất nhiều công việc được xử lý nhanh nhạy, hiệu quả, tiện lợi; song bên cạnh đó, máy tính cũng gây ra những phiền toái, ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống, sức khỏe của người sử dụng, trong đó có đôi mắt.
Nếu thường xuyên sử dụng máy tính, bạn có thể gặp phải một số vấn đề bất ổn về thị giác gọi là hội chứng về mắt do sử dụng máy tính (Computer Vision Syndrome - CVS), bao gồm các biểu hiện: mỏi mắt, khô mắt, cộm chói, sợ ánh sáng, chảy nước mắt, nhìn mờ, đau đầu, mỏi vai, cổ...
Làm việc lâu với máy tính khiến các cơ điều tiết của mắt phải gắng sức trong điều kiện nhìn gần kéo dài tạo ra sự mệt mỏi cho mắt.
Những hệ luỵ mắt phải hứng chịu khi “kết bạn” cùng máy tính
Sự tập trung quá mức vào màn hình máy tính trong thời gian dài sẽ làm bạn quên chớp mắt. Theo đời sống sinh học của con mắt, người ta thường chớp mắt trung bình khoảng 20 lần/ phút, nước mắt từ đó được điều chỉnh hợp lý đủ để làm ướt mắt. Khi chúng ta tập trung cao độ trước màn hình máy tính hoặc trong thời gian dài, số lần chớp mắt giảm xuống chỉ còn 1/3 hoặc 1/2. Chính điều này khiến cho mắt bị khô, dẫn tới cộm, rát, đỏ. Triệu chứng càng nặng hơn ở những người bị khô mắt, tật khúc xạ, người cao tuổi…
Việc các cơ điều tiết của mắt phải gắng sức trong điều kiện nhìn gần kéo dài tạo ra sự mệt mỏi cho mắt. Mặt khác, màn hình máy tính cũng có ảnh hưởng lớn tới mắt: các ký tự trên màn hình có cạnh kém nét hơn các ký tự in trên giấy, bởi vậy mắt không xử lý ký tự trên màn hình tốt như trên giấy được, nó sẽ vất vả hơn trong viêc duy trì sự tập trung vào màn hình máy tính, đặc biệt với thời gian kéo dài sẽ càng làm mắt bị mỏi mệt nhiều hơn. Ánh sáng phản xạ từ màn hình quá nhiều hoặc có cường độ cao, vị trí đặt màn hình chưa đúng… đều làm mắt thêm mỏi mệt, khó chịu.
Mắt có tật khúc xạ không được điều chỉnh kính hoặc chỉnh kính không phù hợp, cùng với thời gian làm việc bên máy kéo dài cũng làm cho mắt thêm mỏi mệt, khó chịu.
Cách gì giúp đôi mắt bớt “mệt”?
Khi chúng ta sử dụng máy tính do quá chăm chú, chúng ta thường chớp mắt ít hơn thường lệ, thêm nữa do màn hình máy tính thường đặt cao hơn tầm mắt làm cho ta phải nhường mắt lên và mở to mắt ra điều này làm cho mắt bị khô. Do đó phải luôn nhớ chớp mắt thường xuyên, không nên căng mắt quá lâu để tập trung vào màn hình máy tinh. Có thể sử dụng nước mắt nhân tạo để tra hỗ trợ mắt (đặc biệt khi sử dụng máy tính mà có đeo kính tiếp xúc thì mắt sẽ dễ bị khô hơn).
Cần sắp đặt vị trí màn hình về một bên cửa sổ, ánh nắng mặt trời không được chiếu vào màn hình hoặc mắt. Màn hình cần đặt cách mắt 50 - 60 cm, tâm của màn hình nên đặt thấp hơn tầm mắt từ 10 - 20 cm vì mắt sẽ làm việc thoải mái hơn khi ta liếc nhẹ xuống đọc sách hoặc làm việc gần, bàn phím nên đặt cách mắt từ 30 - 40 cm. Để giảm lượng bức xạ từ màn hình đến mắt, nên đặt kính lọc cho màn hình hoặc dùng màn hình tinh thể lỏng (LCD Liquid Crystan Display) với nguyên lý: sử dụng ma trận các vật liệu phân cực giữa dung dịch các tinh thể được hòa tan. Khi dòng điện đi qua, chất lỏng này sẽ làm cho các tinh thể sắp xếp thành một hàng ngăn ánh sáng, do đó hạn chế được mỏi mắt. Đồng thời cần thường xuyên lau bụi cho màn hình vì bụi nhiều sẽ làm giảm độ tương phản của màn bình.
Chú ý ánh sáng vừa đủ tại nơi đặt máy tính: tắt bớt đèn trên trần nhà nếu quá sáng, nếu quá tối nên dùng thêm đèn bàn có chụp, đặt đèn tại vị trí sao cho ánh đèn không phản chiếu lên màn hình.
Chỉnh cỡ chữ của trang văn bản về cỡ chữ lý tưởng: gấp 3 lần cỡ chữ nhỏ nhất mà ta có thể đọc được, chọn chữ đen trên nền trắng, hoặc chữ đậm trên nền sáng.
Cần cho mắt có thời gian nghỉ 15 - 20 phút giữa mỗi giờ làm việc bằng máy tính. Khi nghỉ nên cho mắt nhìn ra xa, chớp mắt 10 lần giống như khi ta chớp mắt chậm lúc buồn ngủ, việc này giúp làm ầm ướt giác mạc; mát - xa nhẹ nhàng vùng mi mắt và thư giãn.
Bổ sung chế độ ăn giàu vitamin đặc biệt các loại vitamin A, E, C, B2… có nhiều trong các loại rau xanh, quả đỏ, vàng…và đừng quên uống nhiều nước.
Cần kịp thời khám chuyên khoa mắt, phát hiện tật khúc xạ và điều chỉnh đúng số kính cần thiết cho mắt. Đặc biệt khi thấy tình trạng bất thường về mắt cần đi khám sớm tại các cơ sở nhãn khoa để có lời khuyên tốt nhất cho sức khỏe đôi mắt của bạn.
ThS.BS. Chu Thị Quý (BV Mắt Trung ương)
