Trong điều trị động kinh thì việc khống chế cơn bằng thuốc chống động kinh là yếu tố quyết định hiệu quả điều trị. Nếu bệnh nhân được kiểm soát tốt các cơn động kinh sẽ giúp họ tránh các nguy cơ trên và giúp bệnh nhân có cuộc sống gần như bình thường trong đa số các trường hợp.
Bệnh động kinh là các cơn co giật tái phát mà không có các yếu tố khởi phát do các bệnh lý toàn thể hay thần kinh.
Điều trị cơn động kinh là việc sử dụng các thuốc chống động kinh để kiểm soát các cơn co giật. Mục tiêu của điều trị động kinh bằng thuốc là kiểm soát tối đa các cơn với tác dụng phụ tối thiểu của thuốc và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các thuốc chống động kinh không điều trị khỏi hẳn bệnh động kinh nhưng nếu dùng thuốc trong một thời gian lâi dài, khi ngưng thuốc có một số trường hợp cơn động kinh không tái phát. Còn nếu tình trạng cơn co giật kéo dài mà không được điều trị thì bệnh nhân có các nguy cơ: chậm phát triển thể chất, sa sút tâm thần, bệnh nhân bi cô lập với cuộc sống xã hội, chấn thương do co giật, tử vong.
Các thuốc chống động kinh được sử dụng là potassium bromide (cuối thế kỷ 19) và phenobarrbital (đầu thế kỷ 20), cho tới nay có rất nhiều thuốc đã được sử dụng, tuy nhiên số thuốc hiệu quả và an toàn cũng không nhiều lắm. Thuốc chống động kinh được chọn lựa tùy theo loại cơn, vì có thuốc chỉ tác dụng với một số thể lâm sàng. Do đó, trước khi điều trị, bệnh nhân cần được chẩn đoán chính xác và nếu có thể được thì chẩn đoán theo phân loại hội chứng động kinh.
Nguyên tắc điều trị
Để việc điều trị bệnh có hiệu quả, cần có sự phối hợp giữa thầy thuốc, bệnh nhân và gia đình. Bác sĩ cần giải thích cho bệnh nhân và gia đình sự cần thiết phải điều trị bệnh lâu dài. Chọn lựa thuốc tối ưu cho từng bệnh nhân cụ thể. Chỉ sử dụng một loại thuốc với khởi đầu điều trị liều thấp, tăng dần và dùng liều thấp nhất có hiệu quả. Thầy thuốc phải nắm vững và giải thích cho bệnh nhân về các tác dụng không mong muốn của thuốc. Không ngưng thuốc đột ngột trừ trường hợp có phản ứng dị ứng hay ngộ độc thuốc. Theo dõi hiệu quả điều trị trên lâm sàng.
 Chỉ sử dụng một loại thuốc với khởi đầu điều trị liều thấp, tăng dần và dùng liều thấp nhất có hiệu quả. |
Một số thuốc chống động kinh thông thường:
- Carbamazephine: Là thuốc có hiệu quả trong điều trị cơn cục bộ và cơn co cứng co giật, thuốc tác dụng qua cơ chế kiểm soát kênh sodium phụ thuộc điện thế, hấp thu tốt qua đường uống. Tuy nhiên, thuốc có tác dụng phụ là: chóng mặt, song thị, thất điều, vận động bất thường, dị ứng da (có thể xảy ra sau 6 tháng dùng thuốc). Tác dụng phụ trên hệ tạo máu: giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu, viêm gan. Thuốc còn tác dụng phụ gây phù và giảm natri máu.
- Phenytoin: Thuốc chỉ định trong cơn cục bộ đơn giản, cục bộ phức tạp và cơn co cứng co giật, thuốc không có hiệu quả trong cơn vắng ý thức, cơn mất trương lực hay cơn giật cơ. Thuốc có tác dụng phụ là chóng mặt, thất điều, viêm nướu phì đại. Thuốc cũng có thể làm giảm bạch cầu, dị ứng da và gây teo tiểu não nếu dùng liều ca.
- Phenobarbital: Do đặc tính dược động học nên thường được dùng điều trị động kinh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thuốc gây ngầy ngật ở người lớn nhưng có thể gây tình trạng kích động ở trẻ em, thuốc gây quên và có thể gây trầm cảm.
- Valproate Na: Đây là thuốc chống động kinh phổ rộng, điều trị được hầu hết các thể lâm sàng, do đó là loại thuốc ưu tiên sử dụng khi bệnh nhân có nhiều thể lâm sàng, thí dụ cơn giật cơ kèm cơn co cứng co giật. Tác dụng phụ của thuốc gồm có ngủ gà, run tay, rụng tóc, lên cân. Độc tính của thuốc trên gan khá cao, nhất là ở trẻ em. Thuốc có thể gây dị ứng da nhưng ít gặp.
ThS. Vân Anh