Từ lâu, dân ca hò ví dặm xứ Nghệ đã đi vào tâm hồn, trí tuệ và trở thành cốt cách của người dân Nghệ An, Hà Tĩnh, là điểm nhấn văn hóa đặc sắc của vùng đất này. Nhằm bảo tồn và phát huy di sản dân ca xứ Nghệ, hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh đang phối hợp xúc tiến lập hồ sơ trình UNESCO công nhận dân ca xứ Nghệ là Di sản phi vật thể nhân loại.
Nỗ lực bảo tồn di sản quý
Dân ca xứ Nghệ với các điệu ví phường vải, ví đò đưa, ví phường cấy, ví trèo non, ví phường chè, ví đồng ruộng… được ra đời từ trong lao động, sản sinh trong lòng quần chúng và được quần chúng nuôi dưỡng từ ngàn năm nay. Trải qua bao biến cố thăng trầm của thời cuộc, cùng với tính đặc sắc về nội dung trữ tình và làn điệu, dân ca xứ Nghệ đã trở thành một di sản tinh thần vô giá, kết tinh trí tuệ, tình yêu và tài hoa của bao thế hệ các dân tộc anh em trên quê hương Nghệ An – Hà Tĩnh.
Trong nỗ lực bảo tồn, phát huy di sản dân ca xứ Nghệ, Sở Văn hóa Thể thao Du lịch 2 tỉnh Nghệ An - Hà Tĩnh đã có nhiều hoạt động thiết thực nhằm khôi phục lại sức sống cho các làn điệu dân ca như tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm với chủ đề “Bảo tồn và phát huy các giá trị dân ca, hò, ví, dặm xứ Nghệ”, tổ chức các hội diễn, liên hoan Câu lạc bộ đàn và hát dân ca trên phạm vi 2 tỉnh. Hiện, Nghệ An đang khởi động và chuẩn bị tổ chức Festival dân ca ví - dặm xứ Nghệ lần thứ nhất vào tháng 6/2012.
 Nghệ An đang nỗ lực bảo tồn dân ca ví dặm. |
Trước đó, từ năm 1998, hát dân ca đã được đưa vào các trường học tỉnh Nghệ An, đạt kết quả tốt. Năm 2000, Trung tâm Bảo tồn và phát huy dân ca xứ Nghệ được thành lập và đi vào hoạt động có hiệu quả với hạt nhân là Nhà hát dân ca và các CLB dân ca ở các xã, huyện. Cho đến nay, Nghệ An đã thành lập được 52 CLB đàn và hát dân ca với khoảng 2.000 thành viên đang duy trì sinh hoạt.
Khó khăn và thách thức không nhỏ
Mục tiêu đã được đặt ra trước mắt, tuy nhiên, trong điều kiện hiện tại, khi mà cuộc sống hiện đại đang lấn át mạnh mẽ các giá trị truyền thống, di sản dân ca xứ Nghệ đang ngày càng vắng bóng trong đời sống cộng đồng thì việc bảo tồn, phát huy di sản này ngày càng trở nên khó khăn với không ít thách thức.