Sau sự cố vỡ đường ống nước sông Đà lần thứ 7, nguyên nhân được xác định do chất lượng ống không đồng đều, có hiện tượng bong rộp, tách lớp nhiều vị trí, không đạt yêu cầu kỹ thuật trong sản xuất, gia công, lắp đặt ống bằng composite cốt sợi thủy tinh…
Phó Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng – ông Hoàng Hải vừa cho biết, kết quả kiểm định để xác định nguyên nhân sự cố đường ống nước sông Đà vỡ liên tiếp đã được Viện Khoa học công nghệ Xây dựng phối hợp với Viện Vật liệu xây dựng đưa ra.
Các đơn vị kiểm định đã kiểm tra, quan trắc, đo đạc, thí nghiệm, phân tính và xác định nguyên nhân trực tiếp của các sự cố là do chất lượng ống truyền tải không đồng đều. Tại một số vị trí của ống có hiện tượng bong rộp, tách lớp, một số chỉ tiêu cơ lý không đảm bảo dẫn đến suy giảm khả năng chịu lực cục bộ của đường ống. Việc sản xuất, thi công lắp đặt ống thiếu các yêu cầu kỹ thuật theo tiêu chuẩn áp dụng.
Ngoài ra, đường ống đã chịu tác động bất lợi trong quá trình thi công, lắp đặt. Tại một số vị trí xuất hiện tảng đá, bê tông lẫn vào lớp cát đệm xung quanh ống làm mất ổn định của ống. Một số khu vực có hầm chui dân sinh không có các tấm đan bảo vệ ống dẫn đến giảm khả năng chịu tải của tuyến ống trước tác động của tải trọng bên ngoài. Có nhiều đoạn ống bị hư hỏng và phải thay thế do các nguyên nhân như: rơi khi vận chuyển, va đập với máy xúc, bị đá rơi vào, đẩy nổi khi lắp đặt, sạt trượt hố móng,…
Bên cạnh đó, các nguyên nhân gián tiếp được xác định là do ảnh hưởng của việc thi công xây dựng tuyến đại lộ Thăng Long, đường ngang dân sinh sau khi đường ống đã được lắp đặt và tải trọng do các phương tiện giao thông trên đại lộ Thăng Long, đường ngang, đường dân sinh tác động lên ống.
Cơ quan kiểm định cũng kết luận có nhiều hạn chế về kinh nghiệm trong thiết kế, gia công chế tạo, thi công đường ống dẫn nước sạch bằng composite cốt sợi thủy tinh ở Việt Nam.
Từ việc đánh giá nguyên nhân, Phó Cục trưởng Cục Giám định nhận định cụ thể trách nhiệm của từng đơn vị đối với các vấn đề liên quan đến chất lượng đường ống.
Đơn vị tổng thầu thiết kế đã thiếu kinh nghiệm trong việc lựa chọn các tiêu chuẩn áp dụng trong thiết kế tuyến ống nước sử dụng vật liệu ống composite cốt sợi thủy tinh; không đưa ra đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình sản xuất, thi công, lắp đặt tuyến ống.
Nhà sản xuất ống thì lựa chọn công nghệ và kiểm soát quá trình gia công chế tạo chưa chặt chẽ nên chất lượng ống không đồng đều, bong rộp, tách lớp… Khâu sản xuất cũng không có các thí nghiệm về chỉ tiêu cơ lý minh chứng cho độ bền dài hạn của ống theo tiêu chuẩn áp dụng (như thí nghiệm áp suất thiết kế thủy tĩnh dài hạn, độ biến dạng vòng uốn dài hạn).
Các nhà thầu thi công xây dựng thì phải chịu trách nhiệm trong công tác thi công để một số dị vật như đá khối lớn, bê tông lẫn vào lớp vật liệu cát đắp quanh ống; thiếu tấm đan dàn tải tại một số hầm chui dân sinh; để ống chịu tác động bất lợi trong quá trình vận chuyển, cẩu dựng, lắp đặt.
Nhà thầu giám sát thi công xây dựng cũng có lỗi khi không giám sát chặt chẽ, thiếu trách nhiệm đã để xảy ra các thiếu sót trong quá trình thi công xây dựng nêu trên.
Trách nhiệm bao quát trong công tác quản lý chất lượng đường ống là của chủ đầu tư là Tổng Công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex). Cơ quan kiểm định cũng phân định, Ban quản lý dự án chịu trách nhiệm trong công tác quản lý chất lượng theo nhiệm vụ được chủ đầu tư giao.
Nhanh chóng làm đường ống mới
Về các giải pháp xử lý sự cố đường ống, Cục Giám định yêu cầu các đơn vị liên quan kiểm soát áp lực và lưu lượng của toàn tuyến nói chung để có thể phát hiện sự bất thường trong hệ thống sớm hơn ngay từ các chỉ số trên các thiết bị kiểm soát; duy trì áp suất làm việc trong ống ở mức ổn định nhất có thể; có giải pháp ứng cứu, khắc phục nhanh nhất khi sự cố xảy ra; thiết lập hệ thống đấu nối đồng bộ với các nguồn cấp nước khác để giảm việc mất nước cục bộ; có biện pháp đảm bảo hành lang an toàn bảo vệ tuyến (đường cắt ngang qua ống, đường dân sinh, đường ngang,..).
Về lâu dài, Cục Giám định yêu cầu TCTy Vinaconex nhanh chóng làm các thủ tục cần thiết để triển khai đầu tư xây dựng tuyến ống truyền dẫn cấp nước sạch giai đoạn II trong thời gian nhanh nhất có thể để đáp ứng kịp thời nhu cầu sử dụng và phát triển đô thị.
Các công ty sản xuất ống composite cốt sợi thủy tinh phải thực hiện các thí nghiệm minh chứng cho việc đảm bảo yêu cầu kỹ thuật trong sản xuất ống, đặc biệt là độ bền lâu của ống composite nhằm duy trì hoạt động ổn định trong thời gian vận hành khai thác sử dụng (50 năm) trước khi cung cấp ống cho các dự án tương tự. Cơ quan quản lý nhà nước phải đưa ra các khuyến cáo, yêu cầu kỹ thuật về việc sử dụng có điều kiện đối với ống composite cốt sợi thủy tinh để truyền tải nước, làm cơ sở để các nhà đầu tư biết và lựa chọn.
