Theo Đông y, đau lưng thuộc phạm vi chứng “yêu thống” do nhiều nguyên nhân, trong đó phần nhiều là do thận hư. Cổ nhân quan niệm rằng: lưng là phủ của thận, thận chủ cốt tủy, nếu thận tinh hư suy thì tinh tủy không đầy đủ nên dẫn đến tình trạng đau lưng. Ngoài việc dùng thuốc, dưới đây chúng tôi xin giới thiệu một số món ăn - bài thuốc đơn giản, dễ làm, có tác dụng bổ thận tráng dương, khỏe lưng, gối để bạn đọc tham khảo.
Đỗ trọng và thận lợn hầm cùng nhau giúp bổ thận ích tinh.
Thận lợn: còn gọi là trư yêu tử, trư thận..., vị ngọt mặn, tính bình, có công dụng bổ thận, cường yêu (làm khỏe lưng), ích khí, hoãn giải yêu thống do thận hư. Lấy thận để bổ thận đó chính là một trong những ví dụ điển hình của việc ứng dụng thuyết “Dĩ tạng bổ tạng” trong y học cổ truyền. Dân gian thường dùng món ăn - bài thuốc: thận lợn 1 đôi lọc bỏ màng trắng bên trong đem hầm với đỗ trọng 10g ăn hằng ngày để chữa chứng thận hư gây đau lưng.
Xương dê: bất luận là xương sống hay xương ống chân đều có công dụng bổ thận khí, cường gân cốt và làm khỏe lưng gối. Sách Bản thảo cương mục viết: Xương sống dê có công dụng bổ thận, làm thông mạch đốc, chuyên trị yêu thống hạ lỵ; xương ống chân dê chủ trị tỳ hư, thận hư không thể nhiếp tinh và làm khỏe lưng gối. Kinh nghiệm dân gian thường dùng xương ống chân dê sao cháy rồi tán thành bột mịn, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần từ 3 - 6g với rượu nhạt đun nóng để bổ thận chữa đau lưng.
Thịt chim sẻ: vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ thận tráng dương, ích tinh và làm ấm lưng gối. Sách Nhật hoa tử bản thảo viết rằng : “Ma tước nhục tráng dương ích khí, noãn yêu tất” (thịt chim sẻ có tác dụng tráng dương ích khí và làm ấm lưng gối). Dân gian thường dùng chim sẻ 5 - 10 con làm sạch, rán vàng rồi đem nấu với 50 - 100g gạo tẻ thành cháo, cho thêm 3 củ hành tươi và gia vị vừa đủ, chia ăn vài lần trong ngày để chữa đau lưng mạn tính.
Hải sâm: có công dụng bổ thận, trị chứng đau lưng và đau gối. Sách Bản thảo tùng tân viết: “Hải sâm bổ thận ích tinh, tráng dương liệu nuy”. Sách Thực vật nghi kỵ viết: “Hải sâm bổ thận kinh, ích tinh tủy”. Kinh nghiệm dân gian khuyên những người đau lưng nên dùng hải sâm, thận dê, đỗ trọng, hồ đào nhục, xương sống lợn, lộc giác giao và kỷ tử nấu canh ăn hằng ngày. Tác dụng bổ thận ích tinh.
