Dược phẩm nano - tiếp cận công nghệ hiện đại
Trong lĩnh vực sản xuất dược phẩm, công nghệ nano đang là đề tài “hot” được quan tâm nhiều bởi những vượt trội trong việc sản xuất ra thuốc có hiệu quả điều trị cao. Những phân tử thuốc ở kích thước nano làm tăng hấp thu và hiệu quả điều trị lên gấp hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lần so với những nguyên tử thuốc thông thường. Bên cạnh đó, nó còn khắc phục được nhiều nhược điểm của những thuốc truyền thống như độ hòa tan, khả năng thẩm thấu, đào thải, rút ngắn thời gian điều trị bệnh...
Ở Việt Nam, tuy chỉ mới tiếp cận với công nghệ này một vài năm gần đây những cũng có những bước chuyển tạo ra sức hút đối với lĩnh vực đầy mới lạ này. Nhà nước cũng đã dành một khoản ngân sách khá lớn cho các công trình nghiên cứu công nghệ nano cấp quốc gia với sự tham gia của nhiều trường đại học và viện nghiên cứu.
Những ưu điểm vượt trội
Trong lĩnh vực sản xuất dược phẩm, công nghệ nano đang chứng tỏ ưu thế vượt trội về khả năng hấp thu và hiệu quả điều trị cho các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư, đái tháo đường, xương khớp… Trong chế tạo thuốc mới, công nghệ nano đã biến những điều không thể thành có thể. Thực tế lâm sàng đã chứng minh những phân tử thuốc ở kích thước nano đã làm tăng khả năng hấp thu thuốc của cơ thể, từ đó làm tăng hiệu quả điều trị lên gấp hàng trăm, thậm chí hàng ngàn lần so với thuốc thông thường.
GS.TS. Nguyễn Đức Nghĩa, nguyên Viện Phó Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Chủ nhiệm Bộ môn Hóa học Nano (Đại học Công nghệ - Đại học Quốc Gia - Hà Nội), cho biết, dược phẩm nano có nhiều ưu điểm vượt trội:
Khả năng trúng đích: Dược phẩm nano được đưa đến đúng tế bào có bệnh mà không có ảnh hưởng đến tế bào lành.
Hiệu quả cao: Do bề mặt hạt nano rất nhỏ nên dù chỉ dùng lượng rất ít nhưng hiệu quả chữa bệnh rất cao.
Có thể vượt qua hàng rào mạch máu não: Thuốc có tác dụng ở não nếu là thuốc sản xuất theo công nghệ bình thường sẽ rất khó qua được hàng rào mạch máu não để chữa bệnh. Nhưng với dược phẩm nano lại khác. Thuốc có thể đi qua và tìm đúng tế bào có bệnh để tiêu diệt.
Có thể gắn nhiều chức năng: Chức năng tìm đến mục tiêu, nhạy về nhiệt độ, độ pH, có khả năng hòa hợp với sinh học...
Vẫn còn những khó khăn
Theo GS.TS. Nguyễn Ngọc Chiến (Viện trưởng Viện Công nghệ Dược phẩm Quốc gia - Trường Đại học Dược Hà Nội): Hiện tại, công nghệ bào chế nano ở nước ta còn thiếu trang thiết bị, đội ngũ vận hành và sản xuất dược phẩm nano chưa hoàn thiện, việc sản xuất dược phẩm nano đòi hỏi phải có kinh phí lớn. Việc đánh giá tác dụng, độ an toàn và độ ổn định của các nano dược còn nhiều bất cập, do chưa có các mô hình thử nghiệm nhiều cấp độ, hệ thống tiêu chuẩn chất lượng và các phương pháp kiểm nghiệm còn thiếu. Việc kiểm tra chất lượng các dược phẩm nano còn chưa đồng đều. Ngoài ra, giá thành của dược phẩm nano vẫn còn khá cao nên độ bao phủ của loại thuốc này còn hạn chế.
Ứng dụng trong sản xuất thuốc từ dược liệu
Ngày nay, chúng ta càng quan tâm nhiều hơn đến khả năng chữa lành bệnh của các loại thảo dược. Ngay cả các quốc gia phương Tây cũng bắt đầu thừa nhận về tầm quan trọng của y học cổ truyền. Chúng ta có nguồn nguyên liệu về dược liệu từ thiên nhiên dồi dào. Bên cạnh đó, chúng ta có được những kinh nghiệm hàng ngàn năm chế tạo các loại thuốc chữa bệnh để lại, kết hợp với trình độ khoa học kỹ thuật không thua kém các nước: đầu tư đầy đủ các trang thiết bị để sản xuất thuốc, có kiến thức chuyên môn...
Hiện tại, nhờ công nghệ nano, chúng ta đã điều chế được một số sản phẩm và được sử dụng khá nhiều, ví dụ các dược chất tách rời từ hợp chất tự nhiên như gingerol từ cây gừng, curcumin từ nghệ, từ cây quế, có thể sản xuất ra các loại cinamoin andehyd theo dạng nano, berberin nano... Về việc này, TS.DS. Nguyễn Thị Kiều Oanh, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đánh giá: Tiềm năng ứng dụng công nghệ nano trong sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng là rất lớn, mang lại những cơ hội mới cho cả thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và thiết bị y tế. Dược nano hứa hẹn sẽ mang đến những tiến bộ vượt bậc trong nghiên cứu phát triển thuốc, đặc biệt là trong nhóm bệnh nhiễm trùng, ung thư, tim mạch và thần kinh...