Hút thuốc lá là nguyên nhân gây ra các bệnh ung thư phổi, bệnh tim mạch và các bệnh hô hấp khác. Những người hút thuốc lá thụ động (ngửi khói thuốc của người hút) cũng có nguy cơ bị bệnh hô hấp và bệnh tim mạch. Mỗi ngày, nước Mỹ tiêu tốn 1 tỷ đô-la để điều trị các vấn đề sức khỏe do hút thuốc. Hơn 75% số người nghiện thuốc lá đã cố gắng cai thuốc, nhưng chỉ khoảng 40% số họ thành công mỗi năm.
Biện pháp cai nghiện thuốc lá
Bác sĩ cần khuyên bệnh nhân bỏ thuốc. Bệnh nhân phải ngừng hút thuốc. Hầu hết người nghiện sẽ ngừng thuốc đột ngột và không có bằng chứng nào cho thấy ngừng thuốc từ từ sẽ tốt hơn ngừng thuốc lá đột ngột. Tái nghiện hút thuốc là hiện tượng phổ biến, do đó điều trị củng cố cần kéo dài.
Liệu pháp tâm lý
Liệu pháp hành vi được áp dụng rộng rãi cho cai thuốc lá. Bệnh nhân được đào tạo các kỹ năng nhận ra các tình huống nguy cơ tái nghiện, họ được lên kế hoạch thực hành cai thuốc lá. Họ được khuyên nên học tập các biện pháp chống thuốc lá của những người khác (cai thuốc đã thành công). Các tác động từ bên ngoài quyết định đến thành công cho điều trị cai thuốc lá, vì thế người ta còn tập cho bệnh nhân cách tạo ra cảm giác buồn nôn và nôn khi ngửi phải khói thuốc.
Dùng thuốc thay thế nicotin
Thuốc thay thế nicotin làm tăng gấp đôi khả năng thành công cai nghiện thuốc lá và không gây ra hội chứng cai thuốc ở bệnh nhân. Các thuốc thay thế nicotin được dùng trong khoảng thời gian từ 6 - 12 tuần.
Kẹo nicotin polacrilex (nicorette) hay được dùng dưới dạng kẹo nhai hoặc ngậm. Người hút dưới 25 điếu thuốc lá mỗi ngày thì dùng liều bằng nửa liều cho người hút trên 25 điếu thuốc mỗi ngày.
Nồng độ nicotin do kẹo nicotin cung cấp chỉ cần bằng 1/3 - 1/2 nồng độ khi hút thuốc là được. Các đồ uống như cà phê, chè, nước hoa quả, sô đa không được dùng trước, trong và ngay sau khi dùng kẹo. Kẹo nicotin tương đối an toàn, có thể dùng kéo dài, nhưng cũng có tác dụng phụ là gây đau hàm do phải nhai nhiều.
Viên nicotin (commit) có hai loại là 2 và 4 mg. Chúng được dùng cho bệnh nhân nghiện nặng (phải hút thuốc ngay sau khi thức giấc). Dùng liều trung bình trong 6 tuần sau đó giảm dần liều. Tác dụng phụ của thuốc là mất ngủ, buồn nôn, đau ngực trái, đau đầu.
Miếng dán nicotin hay được áp dụng trong cai thuốc lá. Miếng dán có 2 loại: nicotrol kiểm soát được hội chứng cai sau 24 giờ và nicoderm CQ, sau 16 giờ. Dán một miếng dán trên da mỗi buổi sáng. Miếng dán sẽ cung cấp một lượng nicotin có nồng độ bằng 1/2 nồng độ khi hút thuốc. Miếng dán này được bệnh nhân dung nạp tốt, nhưng vẫn có tác dụng phụ là mệt mỏi và mất ngủ. Sau 6 - 12 tuần có thể bỏ miếng dán.
Thuốc xịt mũi nicotin, thuốc nicotin dạng hít chỉ được bán theo đơn và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ.
 Hình ảnh phổi bị tổn thương ở người hút thuốc. |
Dùng thuốc không chứa nicotin
Liệu pháp dùng thuốc không chứa nicotin được dùng khi cai thuốc lá bằng các liệu pháp trên thất bại.
Bupropion (zyban) có thể dùng trong khoảng thời gian từ 6 - 12 tuần.
Clonidine (catapres) giảm các triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật khi cai thuốc và dùng trong vài ngày sau khi hết hội chứng cai thì ngừng thuốc. Thuốc có thể gây mệt mỏi và hạ huyết áp.
Rivotril không dùng kéo dài (khoảng 1 tuần) vì có thể gây phụ thuộc.
Amitriptylin dùng 6 - 12 tuần. Thuốc hạn chế được lo lắng, mất ngủ, chán ăn.
Olanzapin dùng 6 - 12 tuần. Thuốc giúp cho bệnh nhân ngủ được, ăn được, hết rối loạn thần kinh thực vật.
Người ta thường kết hợp giữa amitriptylin, olanzapin và rivotril để tăng tỷ lệ thành công trong cai thuốc lá.