Ngày 28/12/2012, Cục Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chính thức công bố dược phẩm đầu tiên điều trị chứng lao kháng đa thuốc kháng sinh bedaquilin (thuốc sirturo).
Bedaquilin (sirturo) là một dược phẩm đã ra đời từ 40 năm trước do các nhà nghiên cứu của Hãng bào chế Hanssen thuộc Hãng Johnson & Johnson Hoa Kỳ tìm ra và được cấp phép lưu hành sử dụng cho bệnh lao.
Bình thường, chứng lao chỉ cần điều trị trong thời gian 6 tháng là có thể khỏi hẳn bằng các loại thuốc có tác dụng mạnh như isoniazid (INH) và rifamicin, song, do việc chữa trị không triệt để, không tốt… khiến vi trùng lao (vi trùng Koch) nhờn thuốc - “kháng” với các loại thuốc trên, khiến việc điều trị trở nên khó khăn, tốn kém, kéo dài và khiến lao kháng thuốc trở nên một loại “bệnh chết người” vì chưa có thuốc đặc trị.
Bedaquilin (sirturo) tuy có nhiều tác dụng phụ và rủi ro: làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng tới gan có thể gây viêm, vàng da, gây nôn, chán ăn, mẩn ngứa…, ảnh hưởng tới hệ thận tiết niệu…, thậm chí tử vong…, nhưng thuốc có tác dụng vô hiệu hóa một loại enzym của vi trùng Koch, có thể tiêu diệt, hạn chế mạnh mẽ việc sinh sôi, phát triển của vi trùng Koch ra khắp cơ thể…
TS.BS. Edward Cox, một thành viên lãnh đạo của FDA - Hoa Kỳ đã tuyên bố: “... Lao kháng đa thuốc là một đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng trên thế giới và bedaquilin cho phép một sự điều trị cần thiết còn thiếu đối với các bệnh nhân không được điều trị liên tục…! Tuy dược phẩm này có những rủi ro và tác dụng không mong muốn nặng nề, nhưng các thầy thuốc vẫn phải sử dụng nó một cách có ý thức ở những bệnh nhân không còn sự lựa chọn nào khác!”.
FDA đã có kế hoạch đẩy nhanh việc bào chế, nghiên cứu sử dụng bedaquilin tại Mỹ và các nước trên thế giới mà sự phát triển của chứng lao kháng đa thuốc đang tăng nhanh.
Bedaquilin chỉ dùng cho người lớn và không dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Không uống rượu khi đang sử dụng thuốc.
Bedaquilin cần được phối hợp với các thuốc khác và cần được theo dõi, điều chỉnh chặt chẽ, kịp thời trong quá trình điều trị.
Lương Vĩnh Khang
(Theo AFP – Washington, 30/12/2012)