Những năm trước đây, chuyên khoa da liễu chủ yếu làm nhiệm vụ điều trị và dự phòng bệnh da bằng nhiều loại thuốc chuyên khoa đường toàn thân và bôi ngoài. Tuy nhiên, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã giúp cho công tác điều trị nhiều bệnh da thành công, trả lại chất lượng cuộc sống bình thường hoặc gần như bình thường. Trong đó, dược mỹ phẩm góp phần không nhỏ trong hỗ trợ và điều trị bệnh lý chuyên ngành da liễu.
Kết hợp dược mỹ phẩm – Xu hướng tất yếu trị bệnh ngoài da
Khi điều kiện kinh tế của người dân ngày càng được nâng cao, nhu cầu được làm đẹp là điều tất yếu, không những chỉ nữ mà cả nam giới. Trong đó, chị em thường quan tâm nhiều nhất, với mong muốn có một làn da mịn màng và trắng sáng.
Thực tế hiện nay, nhiều bệnh viện, chuyên khoa da liễu trên cả nước đã được trang bị nhiều loại máy móc hiện đại, công nghệ tiên tiến phục vụ cho nhu cầu điều trị các bệnh lý về da và thẩm mỹ da như công nghệ xung ánh sáng phát nhiệt có chọn lọc IPL (Intense Pulse Light), công nghệ Laser Q-Switched Nd: YAG, sóng RF đơn cực hay lưỡng cực, sóng siêu âm hội tụ, Laser CO2 Fractional, Mesoderm, ánh sáng xanh… để điều trị nám da, tàn nhang, bớt sắc tố, mụn trứng cá, xóa xăm, sẹo lõm, sẹo lồi, trẻ hóa da, làm mờ vết nhăn, triệt lông vĩnh viễn... và tiếp theo sau đó sử dụng dược mỹ phẩm để hỗ trợ điều trị là rất cần thiết.
Nghiên cứu, sản xuất dược mỹ phẩm. |
Vai trò của dược mỹ phẩm
Dược mỹ phẩm được sử dụng trong thẩm mỹ và làm đẹp da đã và đang ngày được sử dụng rộng rãi. Những thập kỷ trước, chúng ta chỉ có khái niệm dược phẩm (pharmaceuticals) và mỹ phẩm đơn thuần (cosmetics). Dược phẩm dùng để chữa bệnh, mỹ phẩm dành cho trang điểm làm đẹp (nước hoa, son phấn, dầu gội...). Tuy nhiên, những năm gần đây sau thời kỳ hội nhập, chúng ta được tiếp cận và sử dụng các sản phẩm dược mỹ phẩm (cosmeceutical) của các nước tiên tiến phát triển. Dược mỹ phẩm đóng vai trò quan trọng trong điều trị thẩm mỹ da.
Dược mỹ phẩm là mỹ phẩm được nghiên cứu, bào chế như một dược phẩm, nghĩa là tuân thủ tất cả các quy định nghiêm ngặt về nghiên cứu, sản xuất và thử nghiệm của một dược phẩm. Để được gọi là dược mỹ phẩm, hoạt chất của sản phẩm phải được nghiên cứu qua các bước (nghiên cứu tác dụng hoạt chất, nghiên cứu đánh giá tác dụng chính, tác dụng không mong muốn, xác định độc tính, tiếp theo bào chế ra sản phẩm và nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trên người tình nguyện, thử nghiệm lâm sàng và lưu hành rộng rãi khi đạt tiêu chuẩn quy định).
Tuy nhiên, dược mỹ phẩm với mức độ hiệu quả, an toàn, nồng độ và hàm lượng phải nhỏ hơn thuốc da liễu. Tá dược phải hạn chế tối đa phản ứng phụ, sản xuất phải đạt chất lượng GMP - thực hành sản xuất tốt. Các sản phẩm này được nghiên cứu, điều chế để đạt được chăm sóc hiệu quả, an toàn và chuyên sâu cho từng mục đích đối với da, tóc và các mục đích điều trị. Sản phẩm đảm bảo cùng lúc yêu cầu điều trị, nhu cầu thẩm mỹ và có thể dùng lâu dài mà không ảnh hưởng đến cơ thể.
Hạn sử dụng phải bắt buộc ghi trên nhãn mác. Sử dụng dược mỹ phẩm phải có kê đơn của bác sĩ chuyên khoa mới được sử dụng. Do vậy, không thể đánh đồng dược mỹ phẩm với mỹ phẩm, thuốc da liễu dùng ngoài da. Hiện nay, dược mỹ phẩm đã và đang được sử dụng trong chăm sóc da khô trong viêm da cơ địa, da bị lão hóa, kem chống nắng, sản phẩm vệ sinh và chăm sóc da như sữa, gel rửa mặt, sản phẩm trị mụn, chống nám da...
Lựa chọn và sử dụng dược mỹ phẩm đúng cách
Trong da liễu hiện nay, dược mỹ phẩm ngày càng đóng vai trò quan trọng và được sử dụng rộng rãi mang lại hiệu quả hỗ trợ điều trị rất cao trong một số bệnh như viêm da cơ địa (eczema), bệnh vảy nến, các bệnh lý trứng cá, nám da mặt, tăng sắc tố sau viêm, các viêm da kích ứng ở mặt. Nếu như thiếu dược mỹ phẩm phối hợp điều trị và chăm sóc thì hiệu quả điều trị sẽ kém đi rất nhiều, cả thầy thuốc và người bệnh sẽ mất đi cơ hội để đạt được hiệu quả cao trong điều trị bệnh.
Ví dụ, vai trò giữ ẩm da trong viêm da cơ địa là rất quan trọng thì dược mỹ phẩm là sản phẩm giúp làm điều đó hay đánh giá vai trò của kem chống nắng trong điều trị nám da. Theo công bố kết quả nghiên cứu của các bệnh viện da liễu trên thế giới, nếu không có biện pháp chống nắng và sử dụng kem chống nắng đúng cách triệt để kèm theo sẽ dẫn đến thất bại trong điều trị nám da.
Dược mỹ phẩm ngày nay rất phong phú về chủng loại. Nhiều hãng dược mỹ phẩm trên thế giới đã điều chế nhiều loại sản phẩm có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh ngoài da và thẩm mỹ da với hiệu quả cao. Cách lựa chọn loại dược mỹ phẩm phải dựa theo týp da, phản ứng da, mùa trong năm và điều kiện kinh tế phù hợp cho từng người là rất cần thiết. Để đảm bảo an toàn, tránh tác dụng phụ không mong muốn, trước khi bôi lên da vùng định điều trị (đặc biệt vùng mặt) thì nên bôi vào mặt trong cánh tay để sau 24-72 giờ nếu không có phản ứng gì thì mới dùng và tốt nhất là làm test da.
Hy vọng người sử dụng dược mỹ phẩm sẽ có lựa chọn sáng suốt để đạt được hiệu quả, thực sự giúp ích và đồng hành với công tác điều trị và dự phòng một số bệnh da trong chuyên khoa da liễu.
PGS.TS. Đặng Văn Em
