Dùng vitamin B1 chữa viêm đa dây thần kinh

Sẽ không có gì hợp lý hơn khi dùng chính vitamin B₁ để điều trị bệnh thần kinh do thiếu vitamin này. Tuy nhiên, sự phục hồi cũng không phải đơn giản.

Bệnh viêm đa dây thần kinh là gì?

Tế bào Schwann bao bọc dây thần kinh.

Thông thường, thứ tự thể hiện triệu chứng sẽ là rối loạn dinh dưỡng trước, rối loạn cảm giác, rồi sau đó rối loạn vận động. Khi xuất hiện thêm triệu chứng mới thì triệu chứng cũ vẫn tồn tại và tiến triển nặng thêm.

Viêm đa dây thần kinh xảy ra có nhiều nguyên nhân. Có thể kể ra đây như đái tháo đường, thiếu vitamin B₁, nhiễm độc, nghiện rượu… Nhưng ở đây chúng tôi muốn nói đến nguyên nhân thiếu vitamin B₁ và cách dùng vitamin này để phục hồi.

Tại sao thiếu vitamin B₁ lại gây ra bệnh?

Thiếu vitamin B₁ gây ra bệnh viêm đa dây thần kinh được gọi là bệnh tê phù beriberi. Bệnh xuất hiện do ăn chế độ thiếu vitamin B₁ trầm trọng.

Điều đáng quan tâm với các nhà điều trị đó là cơ chế gây ra tổn thương dây thần kinh trong bệnh thiếu vitamin B₁ gây ra. Bởi vì có hiểu rõ cội nguồn tổn thương thì bác sĩ điều trị mới có thể lượng giá tốt bệnh nhân và đánh giá đúng được thời gian điều trị.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng, vitamin B₁ có vai trò quan trọng trong việc tạo ra điện thế dẫn truyền trên dây thần kinh. Sau khi dùng chất kháng B₁, phẫu tích các dây thần kinh và đo điện thế dẫn truyền, người ta thấy sự thiếu vitamin B₁ gây ra sự mất điện thế dẫn truyền trên dây thần kinh và quá trình dẫn truyền các xung động thần kinh bị ngừng hãm hoặc mất hoàn toàn. Khi đó, người ta thấy nồng độ vitamin B₁ bị giảm 40% so với giá trị gốc. Thí nghiệm này chứng tỏ, vitamin B₁ có vai trò quan trọng trong việc tạo ra hiệu điện thế dẫn truyền và duy trì chức năng thần kinh.

Đo đạc các chất năng lượng cao năng trong các tế bào thần kinh thì người ta thấy, nồng độ các chất cao năng đều bị giảm. Cụ thể, nồng độ các chất ATP bị giảm 10% còn nồng độ các chất creatinphosphat bị giảm 20% khi vitamin B₁ giảm 20%.

Bằng các phân tích hình ảnh giải phẫu bệnh người ta thấy, chất trục tương bị suy giảm, tế bào Schwann bị chết dần, bao myelin bị phá vỡ và dang dở, các ty thể bị phì đại và mất chức năng. Như vậy, vitamin B₁, có lẽ ngoài đóng vai trò là co-enzym chuyển hóa nó còn đóng vai trò là chất duy trì sự hoàn hảo trong việc dẫn truyền các xung động thần kinh. Và do vậy việc dùng vitamin B₁ rất quan trọng trong điều trị chứng bệnh này.

Điều trị bằng chính vitamin B₁

Trong các trường hợp nhẹ, chỉ cần uống vitamin B₁ với liều 100mg/ngày duy trì liên tục trong 2-3 tuần là bệnh đã có thể hồi phục. Còn khi bệnh ở mức độ nặng, nhất là khi bị thể bệnh tim kết hợp với thần kinh, bạn nhất thiết phải dùng B₁ dưới dạng tiêm.

Thường thì sau khi thiếu vitamin B₁ một tháng triệu chứng mới xuất hiện nhưng chỉ cần tiêm vitamin B₁ sau 24-36 giờ triệu chứng đã bắt đầu được cải thiện. Các triệu chứng thần kinh rất nhạy cảm với điều trị song thời gian để hồi phục hoàn toàn lại rất chậm. Sau khi tiêm, bạn phải tiếp tục dùng vitamin B₁ dạng uống duy trì liên tục từ 1-3 tháng tùy vào mức độ nặng nhẹ. Thường thì khi triệu chứng phải phục hồi được chừng 70-80% thì chúng ta mới có thể ngừng thuốc và chuyển sang chế độ điều trị bằng dinh dưỡng.

Với triệu chứng phù, sau tiêm 3 ngày, triệu chứng sẽ giảm bớt. Nhưng chân sẽ còn bị phù sau 2 tuần đầu tiên. Vì thế, bạn không được dừng thuốc ngay mà cần tiếp tục điều trị tiếp theo chiến lược như trên. Nếu như được dùng thêm với thuốc lợi tiểu thì tốc độ sẽ cải thiện nhanh hơn.

Sau khi ngừng uống và tiêm vitamin B₁, bạn cần chú ý bổ sung bằng chế độ dinh dưỡng, ăn thực phẩm giàu vitamin B₁.        

BS. Vũ Huy Hiệu