Xuất tinh sớm do đâu?
Xuất tinh sớm (XTS) là một trong các rối loạn tình dục phổ biến ở nam giới. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này nhưng thường gặp nhất có thể kể đến như:
Yếu tố tâm lý: Trạng thái tâm lý căng thẳng, mệt mỏi, chịu nhiều áp lực trong công việc cuộc sống. Cặp đôi xa nhau lâu ngày, mối quan hệ vụng trộm... khiến nam giới cảm thấy hồi hộp, lo lắng, cảm giác tội lỗi, phấn khích quá mức cũng có thể dẫn tới XTS. Quan hệ giữa hai người không tốt, thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, không còn mặn mà với chuyện chăn gối, quan hệ vì trách nhiệm... Khi tinh thần căng thẳng, lo âu, stress... việc XTS là điều khó tránh khỏi và sẽ tạo thành thói quen rất khó thay đổi.
Yếu tố thể chất: Người mắc các bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, bệnh đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt, chấn thương hay dị tật ở bộ phận sinh dục, rối loạn thần kinh... cũng là nguyên nhân gây XTS.
Các yếu tố khác: Những người đàn ông thiếu kinh nghiệm và kỹ năng trong quan hệ tình dục, thất bại một vài lần rồi trở nên thiếu tự tin, thậm chí luôn tạo áp lực cho mình trong mỗi lần quan hệ càng dễ dàng bị XTS. Xuất tinh sớm cũng có thể bắt nguồn từ việc thường xuyên sử dụng rượu bia, hút thuốc lá, sử dụng các chất kích thích. Nam giới nào thủ dâm thường xuyên trong thời gian dài sẽ khiến cho khu thần kinh trung ương rơi vào trạng thái hưng phấn không tự chủ được, từ đó hình thành quán tính XTS...
Và việc điều trị bằng thuốc chống trầm cảm
Trong các liệu pháp điều trị XTS, việc sử dụng nhóm thuốc chống trầm cảm là liệu pháp tương đối mới, đã thu được những kết quả rất đáng khích lệ. Qua đánh giá các yếu tố tác động gây XTS, có nhiều người cho rằng gần như đều do đáp ứng phản xạ tâm lý, tinh thần là chính dẫn đến mất kiểm soát cơ co bóp túi tinh. Nhiều tác giả coi XTS là một sự rối nhiễu serotonin (một chất trung gian hóa học dẫn truyền thần kinh) và các thụ cảm thể (receptor) của nó ở thần kinh trung ương.
Qua quá trình theo dõi và đánh giá tác động của thuốc chống trầm cảm bao gồm: các thuốc như chất ức chế monoamine oxidase (MAO), thuốc chống trầm cảm ba vòng (chứa hoạt chất amitriptylin, clomipramine) và các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), người ta thấy rằng một số bệnh nhân trầm cảm sau khi dùng thuốc các triệu chứng trầm cảm cải thiện rõ rệt, nhưng lại xuất hiện hiện tượng chậm xuất tinh và giao hợp không xuất tinh. Điều này đã gây nên sự chú ý của các nhà tình dục học và nam học tập trung nghiên cứu đánh giá tác dụng của các thuốc chống trầm cảm trong việc điều trị XTS.
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng clomipramine cho tác dụng làm giảm cảm giác lo âu xuất tinh sớm. Tác dụng phụ là khô miệng và mắt mờ. Các nhà lâm sàng nhận thấy phối hợp clomipramine với sertraline có hiệu quả rất cao trong điều trị XTS.
Cơ chế tác dụng của nhóm thuốc SSRI (fluoxetin paroxetin, sertralin, citalopram...) là làm tăng dẫn truyền serotonin thực bằng cách ức chế các vị trí cổng tái hấp thu (cổng vận chuyển serotonin của màng tế bào tiền synap) và tăng hoạt động của các thụ cảm thể 5-HT chuyên biệt sau synap, có tác dụng làm chậm quá trình xuất tinh. Nhóm thuốc SSRI kích hoạt các thụ cảm thể trên sẽ làm nâng ngưỡng xuất tinh do đó có hiệu lực chống XTS. Tại não, nồng độ serotonin tăng giúp bệnh nhân cải thiện được tình trạng lo âu lan tỏa, tự tin hơn trong khi sinh hoạt tình dục, hạn chế được xuất tinh sớm. Còn ở ngoại vi, việc ức chế tái hấp thu serotonin sẽ giúp cho bệnh nhân tránh được rối loạn co bóp cơ trơn, trong số đó có cơ trơn ở túi tinh khiến tình trạng xuất tinh sớm được cải thiện. Thực tế cho thấy, tác dụng của các thuốc SSRI đối với việc kéo dài thời gian xuất tinh đã được nhiều nghiên cứu chứng minh và công bố.
Những lưu ý khi dùng thuốc điều trị
Việc dùng thuốc chống trầm cảm để trị XTS là liệu pháp mới thu được nhiều kết quả khả quan, thường có kết quả ngay sau vài ngày dùng thuốc, nhưng cần phải uống thuốc kéo dài nhiều tháng để bệnh không tái phát. Việc quyết định thời gian điều trị, hay điều chỉnh liều lượng phù hợp là do bác sĩ chuyên khoa nam học chỉ định. Người bệnh không tự ý dùng thuốc, hoặc tăng giảm liều hay dừng thuốc đột ngột sẽ ảnh hưởng kết quả điều trị. Trong quá trình dùng thuốc, nếu thấy tác dụng không đạt được hoặc xuất hiện tác dụng phụ trầm trọng thì cần báo ngay cho bác sĩ để ngừng thuốc hoặc thay thuốc. Mặt khác, để hỗ trợ điều trị XTS, nam giới cần duy trì nếp sống lành mạnh, duy trì giờ giấc ăn ngủ, thư giãn hợp lý, tránh xem sách báo phim ảnh khiêu dâm, tham gia đúng mức các hoạt động thể dục thể thao, văn nghệ...
BS. ĐINH TÙNG ANH
