Thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) dạng uống hàng ngày hiện đang là can thiệp có hiệu quả cao trong giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm nguy cơ cao, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo từ năm 2015.
Tuy nhiên, mới đây khi Kết quả ban đầu của nghiên cứu HPTN 084 tại Mỹ được công bố cho thấy, thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV dạng tiêm tác dụng kéo dài Cabotegravir (CAB LA) là một can thiệp hiệu quả. CAB - LA cung cấp thêm lựa chọn cho khách hàng, đặc biệt đối tượng gặp khó khăn trong việc tuân thủ sử dụng các can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV khác. Thuốc được sử dụng qua đường tiêm bắp tay, nhắc lại mỗi 8 tuần. Cabotegravir (thuốc tiêm PrEP) là loại thuốc tiêm đang được giới y khoa kỳ vọng sẽ hiệu quả hơn so với thuốc dạng viên PrEP khi giúp giảm tới 99% nguy cơ nhiễm HIV.
Theo BS. Kimberly Green, Giám đốc Dự án USAID/ PATH STEPS, PrEP dạng tiêm với sản phẩm đầu tiên được đưa ra thị trường có tên là Cabotegrafir với tác dụng kéo dài. Lần đầu tiên được FDA Hoa Kỳ phê duyệt để sử dụng tại Hoa Kỳ vào tháng 12 năm 2021, vì vậy kể từ thời điểm đó, sản phẩm đã có mặt tại Úc bởi Ủy ban Châu Âu, ở Nam Phi, Zimbabwe và các quốc gia khác và cũng đang chờ đăng ký ở một số quốc gia ở Châu Á.
Thuốc tiêm PrEP chỉ có phản ứng rất nhẹ không đáng lo ngại
Vì vậy kinh nghiệm triển khai Cabotegravevir với tác dụng kéo dài còn tương đối mới. Tuy nhiên, từ kinh nghiệm ở Hoa Kỳ, có mức độ quan tâm và chấp nhận cao đối với việc sử dụng PrEP với tác dụng lâu dài chủ yếu là để thuận tiện vì việc tiêm thuốc sẽ dễ dàng hơn rất nhiều khi bạn đã ổn định sau mỗi hai tháng.
Đối với những người không muốn uống thuốc thường xuyên, thật thú vị khi có thông tin sơ bộ này từ Hoa Kỳ từ các địa điểm khác để có được một số thông tin hứa hẹn về sản phẩm nhưng sẽ mất nhiều thời gian hơn để có được bức tranh đầy đủ liên quan đến khả năng chấp nhận của sản phẩm có tác dụng kéo dài mới này
Trả lời câu hỏi về thuốc tiêm PrEP có tác dụng phụ không và nếu đang dùng thuốc tiêm này thì có cần dùng các biện pháp dự phòng khác không, BS. Kimberly Green, cho biết, với PrEP đường uống, có một số tác dụng phụ tuy nhiên PrEP đường uống vẫn rất an toàn như đã đề cập. Thông thường trong tháng đầu tiên, người bệnh có thể bị tiêu chảy hoặc buồn nôn và tình trạng này được giải quyết tương đối nhanh chóng.
BS. Kimberly Green - Giám đốc Dự án USAID/ PATH STEPS
Đối với PrEP dạng tiêm, cụ thể là CAB-LA, tác dụng phụ chủ yếu thực sự là phản ứng xung quanh chỗ tiêm, vì vậy sẽ có cảm giác đau nhức sau khi tiêm và có thể khắc phục bằng cách dùng thuốc giảm đau hoặc chườm đá hoặc các cách khác để giảm đau của chỗ tiêm, và các nghiên cứu cho thấy rằng sau vài tháng đầu tiên tiêm, ngay cả phản ứng đó cũng biến mất.
Nhiều người băn khoăn về việc dùng thuốc tiêm PrEP được dành cho những đối tượng, BS. Kimberly Green cho biết, điều thú vị về các lựa chọn không phải là cái này hay hơn cái kia. Ví dụ, PrEP uống tốt hơn PrEP tác dụng kéo dài. Đó thực sự là sự lựa chọn. Nó cho phép cá nhân thích sản phẩm này hơn sản phẩm khác để tiếp cận thuốc đó. Chúng ta phải nhận ra rằng con người có thể thay đổi theo thời gian. Có thể họ bắt đầu sử dụng PrEP đường uống nhưng có những hoàn cảnh cụ thể trong cuộc sống khiến họ chuyển sang PrEP tác dụng kéo dài sẽ tốt hơn và điều đó là hoàn toàn có thể. Quan trọng là cách họ lựa chọn sản phẩm nào.
"Vì vậy, điều quan trọng nhất là chúng ta cân nhắc và lựa chọn phù hợp, về tổng thể, chúng tôi có phạm vi bao phủ rộng hơn trong phòng ngừa HIV cho các cá nhân. Điều đó cũng có thể giúp những quốc gia như Việt Nam có thể đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030. Vì vậy, đây thực sự là thời điểm mang tính cách mạng rất thú vị – ngay bây giờ để có sẵn nhiều loại sản phẩm. Tại Việt Nam – PrEP tác dụng kéo dài chưa có nhưng chúng tôi sẽ sớm nói thêm về kế hoạch cho vấn đề đó', BS. Kimberly Green chia sẻ.
