Đái dầm ở trẻ nhỏ được chia làm hai loại là đái dầm tiên phát (bé đái dầm liên tục từ bé đến lớn) và đái dầm thứ phát (có khoảng thời gian bé không đái dầm ít nhất 6 tháng, sau đó lại mắc lại). Đái dầm thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, tuy nhiên cũng gặp ở trẻ lớn tuổi hơn. Khi trẻ bị đái dầm, các bậc cha mẹ nên áp dụng các biện pháp không dùng thuốc và dùng thuốc cho trẻ theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa thận - tiết niệu.
Các biện pháp không dùng thuốc
Khi bé mắc chứng tiểu dầm đêm, trước tiên bạn nên hạn chế nước cho bé uống sau bữa tối để giúp giảm lượng nước tiểu sản xuất vào ban đêm. Không cho bé uống nhiều nước ngọt, nước uống có ga cũng như đồ uống có chứa caffeine như cà phê, cacao, sô cô la... Nên tập thói quen cho bé đi tiểu đúng giờ và nên cho bé đi vệ sinh ít nhất hai lần trong hai giờ trước khi đi ngủ. Khuyến khích trẻ uống nhiều nước vào ban ngày để giảm lượng nước uống vào buổi tối.
Các thuốc thường dùng
Ngoài thay đổi chế độ sinh hoạt thì các thuốc mà bé có thể dùng để cải thiện tình trạng đái dầm đêm như sau:
Desmopressin: Là thuốc tổng hợp tương tự vasopressin có tác dụng chống lợi niệu kéo dài. Do có tác dụng làm tăng tính thấm tế bào ống góp ở thận gây tăng độ thẩm thấu nước tiểu nên làm tăng tái hấp thu nước ở thận và giảm bài niệu.
Thuốc có các dạng dùng như dạng viên, dạng tiêm truyền tĩnh mạch và dạng xịt mũi. Trong đó, dạng uống bị phân hủy nhiều tại ống tiêu hóa song hấp thu thuốc vẫn đủ để có tác dụng điều trị khi dùng liều cao. Dạng tiêm tĩnh mạch có hoạt tính chống lợi niệu gấp 10 lần so với cùng liều khi dùng qua đường mũi. Một số tác dụng phụ có thể gặp khi dùng thuốc qua đường mũi như viêm mũi, chảy máu cam, nhiễm khuẩn hô hấp trên. Khi phun qua mũi hay tiêm tĩnh mạch cũng có thể gặp các tác dụng không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, co giật. Để hạn chế các tác dụng không mong muốn này người bệnh cần tuân thủ dùng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu phát hiện thấy một trong các biểu hiện bất thường như trên cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị để bác sĩ có hướng xử trí phù hợp.
Các thuốc kháng cholinergic: Thuốc hay dùng như oxybutynin, có tác dụng làm giãn cơ trơn bàng quang nên giảm co thắt cơ bàng quang giúp giảm cảm giác buồn tiểu và giảm số lần đi tiểu. Khi dùng thuốc này trẻ cũng có thể gặp một số tác dụng phụ như đau đầu, khô miệng, chóng mặt, nhìn mờ... Nếu trẻ gặp những tác dụng phụ này cha mẹ cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị để tìm hướng khắc phục.
Một số thuốc chống trầm cảm 3 vòng: Ngoài một số nhóm thuốc nêu trên, trong thực hành lâm sàng các bác sĩ có thể dùng một số thuốc chống trầm cảm 3 vòng như imipramine. Các thuốc này khi dùng kéo dài (trên 3 tháng) cũng có tác dụng trong điều trị tiểu dầm đêm. Thuốc được cho là có tác dụng kháng cholinergic chống bài niệu và các tác động khác trên hệ thần kinh trung ương. Sau khi ngưng thuốc tình trạng đái dầm có thể gặp lại ở đa số trẻ. Các tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng imipramine là mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, co giật ở trẻ.
Việc phối hợp các thuốc trên cần thận trọng để giúp giảm tác dụng phụ của một thuốc nào đó khi dùng liều cao và tăng tác dụng hơn khi dùng phối hợp. Có thể cân nhắc sử dụng một ít thuốc lợi tiểu nhẹ như furosemid, hydrochlorothiazid vào buổi trưa để giảm lượng tiểu của trẻ vào ban đêm. Không nên dùng kéo dài nhóm thuốc này vì có thể gây giảm kali máu, rối loạn nước điện giải, khô miệng, ù tai... Để hạn chế tác dụng phụ của nhóm thuốc này nên dùng lượng nhỏ, tăng cường uống thêm nước và các thực phẩm hoa quả có chứa nhiều kali như chuối tiêu, bơ, bí đỏ, các loại đậu...
Để hạn chế thấp nhất các tác dụng phụ của thuốc người bệnh nên sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa thận - tiết niệu. Trong quá trình dùng thuốc nếu thấy xuất hiện bất cứ một biểu hiện khác thường nào cần kịp thời trao đổi với bác sĩ điều trị để có các biện pháp xử trí thích hợp, kịp thời. Tránh tự động ngưng thuốc, tự tăng hay giảm liều thuốc mà lợi bất cập hại.
Ngoài việc sử dụng thuốc, trẻ đái dầm còn có thể do các nguyên nhân như sang chấn tâm lý, trẻ sợ đi học, sợ cô giáo, cha mẹ ly hôn... trong các trường hợp này liệu pháp tâm lý được áp dụng phối hợp cùng với việc sử dụng thuốc cho hiệu quả khá cao. Về phía các bậc cha mẹ tránh quát mắng trẻ khi trẻ tiểu dầm mà nên chia sẻ, động viên, thông cảm và thấu hiểu, cùng trẻ vượt qua chứng tiểu đêm.