Tôi có con lên 1 tuổi và bắt đầu hay bị sốt, ốm. Tôi nghe nói việc dùng thuốc cho trẻ nhỏ phải khác với người lớn. Vì sao lại như vậy? Xin quý báo giải thích giùm tôi, tôi xin cảm ơn!
Hoàng Thị Mì (Lạng Sơn)
Trong sử dụng thuốc, người ta thường rất chú ý tới lứa tuổi trẻ em từ khi sinh ra (trẻ sơ sinh) cho tới 12 tuổi (trẻ lớn). Do ở giai đoạn này, các chức năng của trẻ phát triển chưa hoàn chỉnh ảnh hưởng nhiều tới việc dùng thuốc cho trẻ.
Nếu cơ thể người lớn có 60-70% là nước thì ở trẻ em nước chiếm tới 80%. Do cơ thể chứa nhiều nước nên ở lứa tuổi này cơ bắp chưa phát triển. Điều này giải thích vì sao ở giai đoạn sơ sinh người ta không dùng thuốc cho trẻ em theo đường tiêm bắp, đến 1 tuổi đường tiêm cho trẻ em vẫn là tĩnh mạch. Cũng do cơ thể trẻ chứa nhiều nước nên những thuốc tan trong nước có thể tích phân bố rất rộng. Bởi vậy, rất nhiều thuốc ở trẻ em phải dùng liều cao hơn người lớn thì mới đủ liều.
Do da trẻ em vô cùng mỏng, hàng rào biểu mô chưa trưởng thành, hơn nữa, diện tích bề mặt da so với trọng lượng cơ thể trẻ lớn nên khả năng hấp thu thuốc qua da rất lớn, đặc biệt ở vùng bẹn hoặc mặt. Những thuốc bôi ngoài dễ bị kích ứng hoặc dị ứng, có thể có tác dụng toàn thân gây độc. Vì vậy, trẻ dưới 2 tuổi không bôi, xoa các loại tinh dầu lên da của trẻ, đặc biệt là vùng mũi. Nếu bôi thuốc mà băng lại, khả năng hấp thu thuốc qua da tăng và có thể gây độc. Ví dụ, trẻ em hay bị hăm, các bà mẹ hay bôi thuốc corticoid lại mặc bỉm ra ngoài sẽ làm tăng hấp thu thuốc có thể bị tác dụng phụ toàn thân gây hại cho trẻ.
Gan và thận của trẻ cũng phát triển chưa hoàn chỉnh nên việc thải trừ thuốc kém hơn và thuốc có thể bị tích lũy trong cơ thể dẫn đến gây độc. Vì thế khi dùng thuốc cho trẻ, bác sĩ phải tính toán liều lượng hợp lý. Bác sĩ phải căn cứ vào cân nặng, diện tích bề mặt cơ thể... để tính toán liều lượng phù hợp. Đặc biệt là đối với những trường hợp trẻ bị suy dinh dưỡng. Đối với trẻ dưới 6 tuổi nên dùng đường uống, dạng lỏng. Với các loại bình xịt phải có dụng cụ thích hợp.
Ngoài ra, có một số thuốc ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ, do đó được khuyến cáo là không nên dùng như: tetracyclin sẽ làm hỏng răng trẻ; corticoid gây ảnh hưởng chiều cao; androgen gây dậy thì sớm; các kháng sinh quinolon, ciproxacin, ofloxacin, fluoroquinolon... không dùng cho trẻ em vì ảnh hưởng tới xương, sụn của trẻ.
Chúc con bạn luôn khỏe mạnh và bạn hãy thận trọng khi cho bé dùng thuốc, tốt nhất là nên đọc hướng dẫn dùng thuốc (ngay cả khi đã có toa của bác sĩ) để hiểu được những tác dụng không mong muốn có thể xảy ra.
DS. Dương Tuyết
