Polymyxin B là thuốc kháng sinh rất quen thuộc với các dạng dung dịch hoặc thuốc mỡ để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn ở mắt (viêm kết mạc, viêm mí mắt, viêm giác mạc và loét giác mạc), nhiễm khuẩn ở tai ngoài, ở da và niêm mạc.
Đối với các bệnh ở mắt và tai người ta có thể sử dụng đơn độc polymyxin B hoặc kết hợp polymyxin B với kháng sinh để cho tác dụng điều trị có hiệu quả hơn. Ngoài ra, người ta còn dùng khí dung thuốc tiêm polymyxin B làm thuốc bổ trợ ở người bị viêm phổi nặng do pseudomonas... Mặc dù vẫn còn có chế phẩm thuốc tiêm, nhưng không nên dùng đường toàn thân vì thuốc rất độc với thận.
Kháng sinh polymyxin B được chỉ định chữa viêm loét giác mạc. |
Khi vào cơ thể, thuốc sẽ gắn vào phospholipid làm thay đổi tính thấm và thay đổi cấu trúc màng bào tương vi khuẩn, gây rò rỉ các thành phần bên trong của vi khuẩn nên có tác dụng diệt khuẩn. Để điều trị các bệnh ở mắt, dùng dung dịch nhỏ mắt 0,1- 0,25% nhỏ vào kết mạc mỗi mắt 1-3 giọt, mỗi giờ một lần, sau đó tùy theo mức độ hiệu quả, giảm xuống 1 - 2 giọt, ngày 4 - 6 lần. Đối với các bệnh ở tai dùng dung dịch hoặc hỗn dịch dùng cho tai được nhỏ lượng rất ít vào tai ngoài sạch và khô để dự phòng sự tích lại của kết tủa thuốc quá thừa trong ống tai; và thường nhỏ 3 - 4 lần mỗi ngày.
Không dùng thuốc cho người có tiền sử quá mẫn với bất cứ polymyxin nào; Không sử dụng đồng thời với các thuốc phong bế thần kinh - cơ và không dùng chế phẩm kết hợp với corticoid trong các bệnh nhiễm nấm, nhiễm virut hoặc nhiễm khuẩn có mủ ở mắt, tai... Trường hợp bội nhiễm xảy ra do phát triển quá mức những vi sinh vật không nhạy cảm (gồm cả nấm) trong khi điều trị với polymyxin B, cần áp dụng liệu pháp điều trị thích hợp.
Ðộc hại với thận, thần kinh (kích thích, ngủ lơ mơ, mất điều hòa, dị cảm quanh miệng, tê các chi, nhìn mờ), độc với tai và tiền đình là những tác dụng không mong muốn nghiêm trọng nhất của liệu pháp tiêm polymyxin B sulfat, rất hay xảy ra ở những người bệnh dùng liều cao, hoặc ở người có suy thận không được giảm liều sử dụng. Do vậy, chỉ dùng đường toàn thân cho người bệnh ở bệnh viện có trang bị đầy đủ, dưới sự giám sát thường xuyên của bác sĩ có kinh nghiệm.
Tránh dùng kết hợp polymyxin B tại chỗ với polymyxin B toàn thân vì có khả năng gây ngộ độc do tích lũy. Đối với đường dùng tại chỗ thuốc có thể gây kích thích mắt hoặc dị ứng ngoài da (mày đay, ngoại ban...). Trong quá trình dùng thuốc, người bệnh cần theo dõi các tác dụng phụ của thuốc. Nếu thấy xuất hiện các tác dụng không mong muốn trên người bệnh phải ngừng thuốc, thông báo cho bác sĩ, hoặc dược sĩ biết để có phương pháp xử lý thích hợp.
Dược sĩ Hoàng Thu Thủy
