Con tôi 17 tháng tuổi, nặng 11kg, tôi cho cháu đi tiêm chủng và uống vi chất đầy đủ theo chương trình, nhưng cháu rất lười ăn. Tôi đã cho cháu uống thêm vitamin tổng hợp trong 2 tháng liền nhưng cháu vẫn biếng ăn và hay nôn trớ. Tôi cho cháu đi khám, bác sĩ khuyên nên dừng uống thuốc bổ vì nghi cháu bị thừa vitamin A. Xin quý báo giải thích giùm dùng quá liều vitamin A có nguy hiểm không?
Ngọc An (Hà Nội)
Bạn Ngọc An thân mến! Vitamin A (tên khác là retinol) là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho con người. Trong cơ thể, vitamin A tham gia vào hoạt động thị giác, giữ gìn chức phận của tế bào biểu mô trụ. Vitamin A còn là chất cần thiết cho hoạt động của biểu mô, làm bài tiết chất nhày và ức chế sự sừng hóa. Nếu thiếu hụt liên tục vitamin A sẽ sinh ra một loạt các thay đổi, có tính chất hủy hoại nhiều nhất diễn ra ở mắt, mà đáng sợ hơn cả là bệnh khô mắt. Nhu cầu vitamin A hàng ngày ở trẻ em là 400mcg (khoảng 1.330 IU).
Con bạn đã được uống vitamin A theo chương trình và uống bổ sung vitamin tổng hợp, trong loại thuốc bổ này cũng có lượng vitamin A cao, do vậy việc cháu vẫn biếng ăn và nôn trớ thức ăn là những tác dụng phụ khi dùng quá liều vitamin A. Theo khuyến cáo, với trẻ 6-36 tháng tuổi đã uống vitamin A trong chương trình bổ sung vi chất dinh dưỡng (6 tháng một lần, liều cao 200.000 IU/lần) thì không cần dùng thêm bất cứ loại thuốc chứa vitamin A nào nữa. Dùng vitamin A liều cao kéo dài có thể dẫn đến thừa, thậm chí ngộ độc vitamin A. Các triệu chứng ngộ độc đặc trưng là: mệt mỏi, dễ bị kích thích, chán ăn, sút cân, nôn, rối loạn tiêu hóa, sốt, gan - lách to, nhức đầu, calci huyết cao, sưng đau dọc các xương dài (ở trẻ em),... Khi ngừng dùng vitamin A thì các triệu chứng cũng mất dần nhưng xương có thể kém phát triển do các đầu xương dài đã cốt hóa quá sớm.
Do vitamin A hòa tan trong dầu nên việc thải lượng dư thừa đã hấp thụ là khó khăn hơn so với các vitamin hòa tan trong nước. Vì thế, bổ sung vitamin A qua đường thức ăn sẽ an toàn hơn. Nguồn cung cấp vitamin A chủ yếu là thực phẩm có nguồn gốc động vật như: gan, cá biển, bơ, sữa, trứng... và từ các loại rau, củ, quả có màu vàng và đỏ.
Bạn nên cho con ăn đầy đủ các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày, chú ý chế độ ăn có đầy đủ dầu mỡ để cơ thể hấp thụ tối đa các vitamin tan trong dầu, trong đó có vitamin A. Cho con vận động nhiều để kích thích tiêu hóa và tăng cường thể lực. Khi con biếng ăn cần đưa đi khám dinh dưỡng, không tự ý dùng thuốc bổ, vì đã là thuốc bổ hay thuốc bệnh cũng cần phải dùng theo đúng chỉ định.
DS. Đức Trung