Ngày 20/2/2025, nhiều sàn giao dịch tiền điện tử lớn trên thế giới đã đồng loạt niêm yết dự án Pi Network. Đồng tiền số này có mã giao dịch là PI và được niêm yết theo cặp giao dịch PI/USDT.
Ngay sau thời điểm niêm yết, giá Pi Network có sự biến động rất mạnh. Ban đầu, đồng PI được đẩy giá lên hơn 2 USDT, sau đó lại giảm mạnh về 0.8 USDT. Ở thời điểm hiện tại, đồng PI có giá gần 3 USDT.
Theo đó, nhiều người đã dùng đồng PI để làm công cụ, phương tiện thanh toán, trao đổi hàng hóa cho nhau. Vậy người dùng đồng PI để thanh toán, trao đổi hàng hóa ở Việt Nam có vi phạm pháp luật hay không?
Nhiều người dùng đồng PI để giao dịch, trao đổi hàng hoá.
Luật sư Nguyễn Văn Nam - Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết, theo quy định tại điều 105 Bộ luật dân sự 2015, tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Tài sản là tiền được hiểu là vật ngang giá chung dùng để trao đổi hàng hóa, dịch vụ. Đồng thời, theo quy định tại Nghị định số 222/2013/NĐ-CP ngày 31/12/2013 của Chính phủ quy định về thanh toán bằng tiền mặt thì tiền mặt là tiền giấy, tiền kim loại do Ngân hàng Nhà nước phát hành.
Ngoài ra, theo khoản 10 điều 3 Nghị định số 52/2024/NĐ-CP ngày 15/5/2024 của Chính phủ quy định về thanh toán không dùng tiền mặt, phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt bao gồm các hình thức sau đây: Séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, (bao gồm: thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước), ví điện tử và các hình thức thanh toán khác theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, theo quy định tại khoản 11 điều 3 của Nghị định số 52 việc thanh toán không hợp pháp là các phương tiện thanh toán không thuộc quy định tại khoản 10 của điều 3 và tại khoản 6 điều 8: "Phát hành, cung ứng và sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp", là một trong các hành vi bị cấm…
Bên cạnh đó, tại khoản 12 điều 3 quy định tiền điện tử là giá trị tiền Việt Nam đồng lưu trữ trên các phương tiện điện tử được cung ứng trên cơ sở đối ứng với số tiền được khách hàng trả trước cho ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung ứng dịch vụ ví điện tử.
Vì vậy, hiện nay tại Việt Nam chưa có bất kỳ quy định nào thừa nhận, cho phép người sở hữu được giao dịch, trao đổi hàng hóa bằng tiền ảo.
Theo đó, ngày 21/7/2017, Ngân hàng Nhà nước có Công văn số 5747/NHNN-PC gửi Văn phòng Chính phủ trong đó có nội dung: Căn cứ quy định nêu trên, tiền ảo nói chung và Bitcoin, Litecoin nói riêng không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo nói chung và Bitcoin, Litecoin nói riêng (phương tiện thanh toán không hợp pháp) làm tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm. Chế tài xử lý hành vi này đã được quy định tại Nghị định 96/2014/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng và Bộ luật Hình sự 2015 (đã sửa đổi, bổ sung).
Ngoài ra, về việc đầu tư vào tiền ảo, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cảnh báo nhiều lần việc đầu tư này tiềm ẩn rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư.
Hiện nay, Nghị định số 96/2014/NĐ-CP được thay thế bằng Nghị định số 88/2019/NĐ-CP do đó, người dùng tiền ảo để giao dịch, dùng làm phương tiện thanh toán tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi có thể bị xử phạt theo các quy định tại Nghị định số 88/2019 hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh có liên quan.
