Từ các loại “thuốc độc” đang được dùng tự do…
Hiện nay có rất nhiều loại thuốc trừ sâu hiện đang được dùng rộng rãi trong nông nghiệp như nhóm thuốc trừ sâu phospho hữu cơ, nhóm thuốc trừ sâu clo hữu cơ, nhóm thuốc trừ sâu loại carbamat, nhóm thuốc trừ sâu pyrethroid, các nhóm thuốc trừ sâu khác như nereistoxin, parathion… Nhiều loại trong số này trên thế giới đã cấm dùng do quá nguy hiểm tới sức khỏe con người, ảnh hưởng tới môi trường nhưng ở nước ta vẫn được dùng tràn lan.
Theo điều tra của Trung tâm Nghiên cứu giới - gia đình và môi trường (CGFED), Việt Nam có khoảng 20 triệu người thường xuyên tiếp xúc với thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu. 98% trường hợp lạm dụng thuốc trừ sâu hoặc pha đặc hơn so với hướng dẫn trên bao bì 2-3 lần, sử dụng thuốc không theo hướng dẫn, không trang bị đầy đủ bảo hộ lao động khi phun… Việc mua bán sử dụng các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ diễn ra hết sức phổ biến ở các vùng nông thôn, không khó khăn để mua các loại thuốc trên để phục vụ mục đích cá nhân.
 Phun thuốc trừ sâu đúng cách để phòng, tránh ngộ độc. |
… đến những ca cấp cứu đau lòng
Nguyên nhân của ngộ độc cấp thuốc trừ sâu chủ yếu là do tự tử (khoảng 90%). Số còn lại là do ăn phải rau quả có hàm lượng thuốc tồn dư quá lớn (do rau quả vừa được phun thuốc xong đã được thu hoạch ngay), do uống nhầm, bị đầu độc, do tiếp xúc trực tiếp khi người lao động phun thuốc trừ sâu không đảm bảo các qui định về an toàn lao động,…
Ngày 21/4/2011, anh Đ.Đ.K., 23 tuổi, trú tại xã Thuận Đức, TP Đồng Hới phải nhập viện trong tình trạng choáng, khó thở nhiều… Anh cho biết khi anh đang phun thuốc trừ sâu cho ruộng nhà mình thì xuất hiện dấu hiệu trên.
Do mâu thuẫn từ phía gia đình, em Lê Thị Kiều My, 17 tuổi ở xã Xuân Trường, TP. Đà Lạt, đã uống cạn lọ thuốc trừ sâu tự tử ngay trong nhà mình. Sự việc xảy ra vào tối ngày 6/11/2010. Mặc dù được được phát hiện và đưa đi cấp cứu nhưng My đã không thể qua khỏi.
Ngày 13/8/2009 ở huyện Na Rì - Bắc Kạn, chị Nông Thị Hường sau khi đi phun thuốc ngoài đồng về đã để chai thuốc trừ sâu dưới gầm sàn gần chỗ hai con đang chơi. Cầm chai thuốc trừ sâu mẹ để dưới gầm giường, hai chị em Ngân (3 tuổi) và Hạnh (4 tuổi) đã đổ ra chén cầm chúc nhau rồi uống cạn. Do uống quá nhiều thuốc trừ sâu, cháu Ngân đã tử vong còn cháu Hạnh may mắn được các bác sĩ Bệnh viện đa khoa Bắc Kạn cứu sống. Cái chết của cháu Ngân đã để lại nỗi đau đớn và day dứt tột cùng cho người mẹ vì sự bất cẩn của mình,…
Biểu hiện rất đa dạng
Xử trí khi bị ngộ độc thuốc trừ sâu Bệnh nhân bị ngộ độc qua đường tiêu hóa: Nếu thời gian ngộ độc dưới 6 giờ, bệnh nhân còn tỉnh thì có thể gây nôn. Nếu bệnh nhân đã bị ngộ độc trên 6 giờ, bệnh nhân hôn mê, cho bệnh nhân nằm nghiêng an toàn sau đó nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế gần nhất. Trường hợp ngộ độc qua da, niêm mạc mắt…, có thể rửa bằng nước sạch trước khi chuyển đến cơ sở y tế. Khi chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế, nên mang theo mẫu thuốc, lọ thuốc, nhãn mác loại thuốc trừ sâu mà bệnh nhân đã dùng để cán bộ y tế có thể căn cứ vào đó làm cơ sở điều trị. Tuyệt đối không gây nôn với bệnh nhân hôn mê, bệnh nhân có suy hô hấp, bệnh nhân co giật để tránh sặc thức ăn, dịch vị vào phổi rất nguy hiểm. |
Các biểu hiện ngộ độc cấp thuốc trừ sâu loại carbamat tương tự như ngộ độc phospho hữu cơ nhưng mức độ nhẹ hơn. Ngộ độc thuốc trừ sâu loại clo hữu cơ thường có đau bụng, nôn mửa, co giật, liệt cơ hô hấp. Ngộ độc thuốc trừ sâu loại pyrethroid cũng có các biểu hiện về đường tiêu hóa (nếu ngộ độc qua đường tiêu hóa) và các biểu hiện thần kinh như đau đầu, co giật, hôn mê nếu ngộ độc nặng. Ngộ độc nereistoxin có triệu chứng rất nặng nề về đường tiêu hoá: đau bụng, nôn, ỉa chảy, có thể nôn ra máu và ỉa ra máu dữ dội dẫn đến truỵ mạch, tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim, suy tim, phù phổi cấp, suy hô hấp, liệt cơ, sặc phổi, thần kinh: co giật giống kiểu động kinh, sau đó là liệt cơ, hôn mê.
 Cấp cứu bệnh nhân ngộ độc thuốc trừ sâu tại Bệnh viện Đà Nẵng.Ảnh: TL |
Phòng tránh thế nào cho hiệu quả?
Giải quyết tốt các nguyên nhân dẫn đến tự tử bằng thuốc trừ sâu đặc biệt là các liệu pháp điều trị tâm lý cho bệnh nhân (ngộ độc do uống thuốc trừ sâu tự tử) sau khi xuất viện, tái hòa nhập cộng đồng. Hơn nữa, cá nhân mỗi người cũng phải biết quí trọng cuộc sống của chính mình, không nên vì những bức xúc nhất thời mà tạo điều kiện cho thuốc trừ sâu phát huy tối đa độc tính trên chính cơ thể họ.
Thạc sĩ Vũ Đức Định