Có lẽ không phải tự nhiên mà người ta vẫn thường khuyên nhau câu “uống để vui nhưng đừng vui quá”, hoặc vợ dặn chồng trước khi ra khỏi nhà đi chúc tết “ông coi uống vừa vừa thôi”.Bởi thực tế từng ghi nhận, nhiều chén rượu mừng xuân đã khiến niềm vui Xuân trở thành nỗi buồn kéo dài cho đến Hạ.Quá chén một chút mà “la đà” mất mấy ngày âu cũng là lẽ thường tình.
Uống rượu ít nhiều, đôi khi xuất phát từ chuyện quá vui, ban đầu định uống tí thôi nhưng khi lâm trận bảo dừng không chịu. Cũng có khi do thách đố, hoặc đọ tửu thấp cao, xem “tôi với ông ai còn khỏe hơn”. Hậu quả là đi chúc xuân hoặc uống mừng xuân mà tối mặt tối mày.
Vì những lẽ nói trên.Uống rượu cần thiết phải biết tiết chế phải nắm được một số kiến thức cơ bản để tự nhắc mình không nên được quá đà.
Rượu vào cơ thể con người để lại sự tàn phá trên đường đi
Rượu đi vào cơ thể từ miệng, đến dạ dày, vào hệ thống tuần hoàn, đến não, thận, phổi và gan. Những điều sau đây có thể xảy ra khi uống rượu:
Miệng: rượu kích ứng niêm mạc khoang miệng, nồng độ cồn cao làm tăng nguy cơ ung thư miệng và họng.
Não: khi đến não, rượu ngay lập tức ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát hành vi và chức năng của cơ thể. Sự thay đổi phụ thuộc vào mức độ tăng của nồng độ cồn trong máu: Khả năng phán quyết giảm, giảm khả năng khéo léo, mất kiểm soát hành vi.
Hệ tuần hoàn: khi vào máu, rượu được vận chuyển đi khắp cơ thể, làm giãn mạch máu, đưa một lưu lượng máu lớn hơn lên bề mặt da (đỏ mặt), cảm giác ấm áp tạm thời, cơ thể mất nhiệt, hạ huyết áp.
Thận: rượu hoạt động như một thuốc lợi tiểu: rượu làm tăng sự hình thành nước tiểu. Uống rượu sẽ đi tiểu thường xuyên hơn gây mất nước và khát.
Phổi: rượu ở trạng thái khí, có thể được hít vào phổi và từ đó sẽ đi nhanh vào máu.
Dạ dày: các phân tử rượu nhỏ bé có thể ngấm qua niêm mạc dạ dày mà không cần tham gia vào quá trình tiêu hóa giống như thức ăn. Khi dạ dày trống rỗng, rượu đi thẳng vào máu.Khi dạ dày có thức ăn, đặc biệt là thức ăn có hàm lượng protein cao, tỷ lệ hấp thụ rượu bị chậm lại nhưng không dừng lại.Cacbonat trong đồ uống có thể được trộn với rượu làm tăng tốc độ hấp thụ rượu.Khi nồng độ cồn và dịch vị cao, kích thích niêm mạc tăng lên, phản ứng nôn mửa là phản xạ của cơ thể để giảm kích ứng này.Thường xuyên uống rượu khi đói có thể gây viêm loét, chảy máu dạ dày. Có 20% lượng rượu được hấp thu vào máu qua dạ dày và 80% (rượu còn lại) được hấp thụ vào máu từ ruột non.
Gan: khoảng 5% - 10% rượu được bài tiết qua phổi, thận và da; phần còn lại (90% - 95%) được chuyển đến gan để “xử lý”. Ở gan, rượu được oxy hóa thành nước và carbon dioxide.Gan chỉ có thể oxy hóa khoảng 2 đơn vị rượu mỗi ngày. Khi uống rượu thường xuyên sẽ dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu cản trở khả năng “bẻ gẫy” các chất béo của gan, nếu kéo dài có thể gây xơ gan (mô gan bị phá hủy, sẹo hóa, giảm lưu lượng máu đến gan, giảm chức năng gan).
Uống rượu thế nào là đúng cách
Mặc dù một số nghiên cứu đã chứng minh được tác dụng của rượu với nồng độ cồn thấp khi tiêu thụ một lượng rượu có hàm lượng cồn dưới ngưỡng 20g mỗi ngày. Song một công trình khoa học nghiên cứu toàn diện để tìm ra ngưỡng an toàn đối với rượu được đăng tải trên tạp chí Lancet 2018 đã cho thấy ngưỡng an toàn khi sử dụng đồ uống là zero (không có ngưỡng an toàn đối với sức khỏe khi sử dụng rượu). Như vậy, bảo vệ sức khỏe không nên uống rượu bia, tuy nhiên khi uống nên cân nhắc và uống đúng cách để hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe.
1. Liều lượng: bia, rượu vang, rượu mạnh là đồ uống có cồn ở các nồng độ khác nhau. Lượng cồn tiêu thụ được tính toán dựa trên nồng độ cồn của đồ uống và thể tích đồ uống. Cụ thể theo công thức tính sau:
Dung tích (ml) x nồng độ (%) x 0,79 (hệ số quy đổi).
Một đơn vị rượu là 10g cồn tương đương ¾ lon bia 330ml; 135ml rượu vang; 30ml rượu whisky. Nếu uống cần hạn chế: đối với nam: ≤ 02 đơn vị cồn/ngày; nữ: ≤ 01 đơn vị cồn/ngày.
2. Uống từ từ, chậm rãi nhằm giảm kích ứng niêm mạc miệng và dạ dày đồng thời giúp gan có thời gian để kịp oxy hóa rượu giảm nguy cơ say và ngộ độc rượu.
3. Trước khi uống rượu nên uống nước lọc, nước quả hoặc nước súp hoặc nước canh và đồ ăn đặc biệt là rau xanh nhằm pha loãng nồng độ cồn của rượu, giảm kích ứng dạ dày. Nên ăn đồ ăn có nhiều protein khi uống rượu để làm chậm quá trình hấp thu rượu vào máu.
4. Không nên uống rượu lúc đói: uống rượu khi đói làm lượng cồn phối hợp với dịch vị tăng khả năng kích ứng dạ dày dẫn đến viêm loét dạ dày và chảy máu dạ dày.
5. Không nên uống rượu với đồ uống có ga (nước giải khát có ga, bia) vì lượng ga tăng khả năng hấp thu rượu vào trong máu.
6. Không nên sử dụng rượu với aspirin: aspirin là một loại thuốc giảm đau, chống viêm. Khi uống rượu có thể gây đau đầu, nên một số “cao thủ rượu” đã uống aspirin trước khi uống rượu để tăng “tửu lượng”. Đây là điều hết sức nguy hiểm vì aspirin có thể gây chảy máu dạ dày khi đói và tăng hấp thu rượu vào trong máu dẫn đến nồng độ cồn trong máu tăng nhanh. Do đó những người đang có chỉ định dùng aspirin (trong những trường đau đầu, đau răng, đau khớp, có nguy cơ đột quỵ...) nên tránh uống rượu. Chưa có nghiên cứu về thời gian uống rượu thích hợp sau khi dùng aspirin, tuy nhiên lời khuyên cho khoảng thời gian uống rượu, bia và dùng aspirin là 1 ngày: nếu sử dụng cả aspirin và uống rượu trong 1 ngày thì nên cách xa bằng cách uống aspirin vào buổi sáng và uống rượu vào tối hoặc ngược lại.
7. Không nên uống rượu với caffeine. Rượu là một chất ức chế/trầm cảm làm chậm hoạt động của não và làm suy yếu khả năng đi lại, giao tiếp và suy nghĩ. Caffeine là chất kích thích làm tăng huyết áp, nhịp tim và trong một số trường hợp, gây nhịp tim đập nhanh và nhịp tim không đều. Caffeine cũng dẫn đến nhức đầu, bồn chồn, kích động, các vấn đề về dạ dày và hơi thở bất thường.Nếu sử dụng caffeine để “tỉnh táo” khi uống rượu là một sai lầm nguy hiểm. Uống đồng thời rượu và caffeine không có sự trung hòa giữa chất ức chế và chất kích thích, ngược lại nó làm tăng nguy cơ tử vong do mắc hội chứng sốc độc tố (Oxic Jock Syndrome).
Trong những ngày cuối năm, mỗi chúng ta đang cố gắng hoàn thành công việc của năm cũ và cũng là dịp chuẩn bị đón chào một năm mới đầy hứa hẹn. Uống rượu bia vào ngày Tết là điều khó tránh, nhưng uống làm sao để ba ngày xuân được vui trọn vẹn mới là chuyện đáng nói.
