Một trẻ bị đuối nước không được cấp cứu ban đầu đúng cách nên đã rơi vào nguy kịch được điều trị tại bệnh viện Nhi Trung ương
Đuối nước là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho trẻ em từ 5 đến 14 tuổi. Tại Việt Nam có đến gần 2.000 trẻ em bị đuối nước mỗi năm.
Theo TS.BS Lê Ngọc Duy, Trưởng Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương, việc sơ cứu trẻ bị ngạt nước, đuối nước đúng kỹ thuật cực kỳ quan trọng, quyết định sự sống còn của nạn nhân. Theo đó, vài phút đầu là thời gian vàng để cấp cứu trẻ đuối nước. Nếu sơ cấp cứu không đúng cách trẻ có thể tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh nặng nề dù sau đó có được áp dụng các biện pháp hồi sức tích cực do quá trình thiếu oxy não kéo dài.
Dưới đây là các bước cấp cứu đuối nước ở trẻ em đúng cách:
Bước 1. Gọi trợ giúp. Cần nhanh chóng tìm sự trợ giúp của những người xung quanh khi thấy trẻ bị đuối nước bằng cách gọi to, gọi cấp cứu 115.
Bước 2. Đưa trẻ ra khỏi mặt nước nhanh chóng bằng mọi cách. Đây là bước rất quan trọng. Có 2 phương pháp là cứu đuối nước gián tiếp và cứu đuối nước trực tiếp.
- Cứu đuối nước gián tiếp là sử dụng các dụng cụ cứu đuối sắn có như: phao, dây, gậy, quần áo, các vật thể có thể nổi trên nước… để cứu trẻ đuối nước khi vẫn còn đang tỉnh. Tùy theo tình hình, tính chất của mỗi trường hợp cụ thể mà người cứu đuối lựa chọn phương án phù hợp để cứu người an toàn và hiệu quả.
- Cứu đuối trực tiếp là xuống nước, bơi đến cứu nạn nhân. Cứu đuối trực tiếp nên dành cho đối tượng cứu hộ chuyên nghiệp, được đào tạo có đủ sức khỏe và năng lực ở thời điểm thực hiện hoặc đối tượng không chuyên có kỹ năng bơi và cứu đuối.
Bước 3. Kiểm tra xem trẻ có thở không và có tỉnh không
Khi trẻ được đưa lên bờ, ngay lập tức xem trẻ có thở không bằng cách:
- Nhìn lồng ngực của trẻ có di động không?
- Kiểm tra xem trẻ có thở không và có tỉnh không
- Đặt tai của bạn ở gần miệng, mũi trẻ có cảm thấy không khí thở ra của trẻ ở trên má bạn không? (thở ngáp được xem là không thở). Trong khi kiểm tra hơi thở, bạn cũng có thể lay gọi trẻ để xem đứa trẻ có phản ứng không?
Bước 4. Nếu trẻ không thở, hãy bắt đầu hồi sức tim phổi (CPR) ngay
Cẩn thận đặt trẻ nằm ngửa trên nền cứng.
Nếu nghi ngờ chấn thương cổ: Hãy di chuyển trẻ bằng cách di chuyển toàn bộ cơ thể (đầu, cổ, cột sống, hông) với nhau, giữ cho tất cả chúng thẳng hàng; không ngửa đầu nâng cằm, chỉ cần ấn góc hàm.
Kỹ thuật ấn góc hàm
Nếu không nghi ngờ chấn thương cổ: Giữ đầu trẻ ngửa ra sau và nâng cằm để thông đường thở (kỹ thuật ngửa đầu – nâng cằm).
Kỹ thuật ngửa đầu- nâng cằm
Tiến hành hồi sức tim - phổi (CPR) cho trẻ bằng cách:
– Thổi ngạt: Với trẻ nhỏ, đặt miệng của bạn trên cả mũi và miệng của trẻ để thổi ngạt được kín. Với trẻ lớn hơn, một tay ép cánh mũi và đưa miệng của bạn thổi vào miệng của trẻ. Thổi chậm, đều trong 1- 2 giây và ngực của trẻ sẽ phồng lên, thổi ngạt 5 nhịp thở đầu tiên.
Hà hơi thổi ngạt cho trẻ
– Ép tim ngoài lồng ngực: Ngay sau thổi ngạt 5 nhịp đầu tiên, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực. Sử dụng một tay đặt vuông góc với lồng ngực, (trẻ lớn/người lớn có thể dùng hai tay).Vị trí ép tim: 1/2 dưới xương ức, ấn xuống ngực sâu khoảng 1/3 -1/2 lồng ngực theo đường kính trước sau. Tốc độ ép tim 100 -120 lần/phút. Những lần tiếp theo tiếp tục thực hiện theo chu kỳ 30 lần ép tim/2 lần thổi ngạt. Tiếp tục ép tim và thổi ngạt liên tục (cả trong quá trình vận chuyển cấp cứu) cho tới khi trẻ tự thở lại được, hồng hào trở lại.
Khi ép tim ngoài lồng ngực không được ấn quá mạnh dễ khiến gãy xương sườn, đụng dập phổi
Bước 5: Sau khi nạn nhân tỉnh cần đặt nạn nhân ở tư thế an toàn: Nằm nghiêng, kê cao gối hai bên vai, nới rộng quần áo để phòng tránh trẻ bị ngạt thở trở lại. Lau khô người, thay quần áo và ủ ấm bé sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Trên đường đi người nhà cần chú ý theo dõi hô hấp, tuần hoàn của trẻ. Tốt nhất là có sự trợ giúp vận chuyển của nhân viên y tế.
Những sai lầm cần tránh khi sơ cứu cho trẻ đuối nước gồm:
-Sau khi đưa trẻ lên bờ đã dốc ngược trẻ lên vai chạy làm cho các dịch ở dạ dày trào ngược hít vào đường thở và làm chậm trễ hồi sức tim phổi (ép tim/thổi ngạt) làm mất thời gian vàng để cấp cứu trẻ.
- Đang ép tim, hà hơi thổi ngạt cho trẻ nhưng khi tim chưa có nhịp thở trở lại đã dừng việc ép tim để vác trẻ lên vai chạy.
- Khi ép tim ngoài lồng ngực không ấn quá mạnh dễ khiến gãy xương sườn, đụng dập phổi
- Thấy trẻ tỉnh lại đưa trẻ về nhà ngay mà không đưa vào các cơ sở y tế để kiểm tra và theo dõi các biến chứng sau đuối nước.
