Trong đó, nguyên nhân táo bón do chức năng chiếm tỷ lệ nhiều nhất. Đây là nguyên nhân do chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt, thuốc uống và bệnh toàn thân. Việc ăn ít chất xơ, ăn ngọt nhiều, uống ít nước, thói quen đi cầu không đúng giờ, ít vận động thể dục… sẽ dễ gây ra táo bón.
Bisacodyl là một trong những thuốc được dùng trong các trường hợp táo bón (vô căn, hoặc do dùng thuốc gây táo bón, hoặc do hội chứng đại tràng kích thích). Thuốc có tác dụng nhuận tràng kích thích dùng để điều trị ngắn ngày tình trạng táo bón. Tác dụng của thuốc là kích thích đám rối thần kinh trong thành ruột chủ yếu ở đại tràng nên tác dụng trực tiếp lên cơ trơn ruột, làm tăng nhu động đại tràng. Thuốc cũng làm tăng chất điện giải và dịch thể trong đại tràng và gây nhuận tràng.
Thuốc có nhiều dạng như viên nén, viên bao tan trong ruột (dùng đường uống), viên đạn đặt trực tràng (dùng đường trực tràng) và dạng hỗn dịch dùng cho trẻ em và hỗ dịch để tháo thụt… Cần lưu ý, ngay cả với liều điều trị, bisacodyl uống có thể gây buồn nôn, đau quặn bụng nhẹ. Viên đạn hay hỗn dịch tháo thụt dùng qua đường trực tràng có thể gây kích ứng, cảm giác nóng rát ở niêm mạc đại tràng và gây viêm nhẹ trực tràng. Để giảm kích ứng ở dạ dày và buồn nôn, dùng dạng viên bao bisacodyl tan trong ruột, do đó không được nhai thuốc trước khi uống; các thuốc kháng axit và sữa cũng phải uống cách xa 1 giờ để tránh sự tương tác, làm giảm tác dụng của thuốc điều trị. Dùng thuốc dài ngày có thể dẫn đến lệ thuộc thuốc, đại tràng mất trương lực, không hoạt động và chứng rối loạn chất điện giải. Vì vậy cần tránh dùng các thuốc nhuận tràng kéo dài quá 1 tuần, trừ khi có hướng dẫn của thầy thuốc. Thông thường, nên tránh dùng các thuốc nhuận tràng kích thích ở trẻ em dưới 6 - 10 tuổi.
Không dùng thuốc trong các trường hợp: Các bệnh cấp ngoại khoa ổ bụng, tắc ruột, viêm ruột thừa, chảy máu trực tràng, bệnh viêm ruột cấp (viêm loét đại - trực tràng, bệnh Crohn), mất nước nặng. Không nên dùng bisacodyl cho phụ nữ mang thai, và rất thận trọng dùng thuốc cho người mẹ đang cho con bú.
Dược sĩ Hoàng Thu Thủy