Theo báo cáo mới của Tập đoàn El Pais, lượng vàng mua vào ngoài sổ sách của Trung Quốc cao gấp mười lần so với con số chính thức và dự trữ thực tế của gã khổng lồ châu Á này chỉ đứng sau nước Mỹ.
Dự trữ vàng thực tế của Trung Quốc có thể đạt 5.000 tấn năm 2025 (ảnh Kitco).
Giá vàng đang đạt mức cao kỷ lục, và theo các chuyên gia thị trường, Trung Quốc là một trong những nhân tố chính vô hình đứng sau đà tăng trưởng không thể ngăn cản này.
"Đối với một số người, đây là nhân tố nổi bật nhất", Inma Bonet và Guillermo Abril trả lời báo chí gần đây.
Kim loại quý này đã tăng giá hơn 40% trong năm 2025, đạt 4.380 USD vào tháng 10, một mức kỷ lục tuyệt đối — mặc dù đã giảm trong những tuần gần đây — trong bối cảnh các ngân hàng trung ương ngày càng muốn tăng cường dự trữ bằng các tài sản được coi là an toàn.
Mặc dù đây là xu hướng toàn cầu, một số nhà phân tích chỉ ra Trung Quốc dường như đang mua vào khối lượng vàng lớn hơn nhiều so với những gì công khai tuyên bố và nhu cầu bổ sung này, vốn không được báo cáo, đang đóng vai trò là một trong những yếu tố quyết định trong đợt tăng giá vàng lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Giới phân tích lưu ý, các báo cáo độc lập về dòng chảy vàng rất khác so với tuyên bố chính thức của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC). Những khác biệt trong số liệu, được các cố vấn tại nhiều ngân hàng đầu tư quốc tế khác nhau đồng tình, làm dấy lên nghi ngờ rộng rãi rằng một phần đáng kể lượng vàng mua vào của Trung Quốc không được báo cáo, một phần trong chiến lược tự bảo vệ mình trước các rủi ro địa chính trị và giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ và tài sản trong bối cảnh phân mảnh quốc tế ngày càng gia tăng.
Michael Haigh, giám đốc nghiên cứu hàng hóa toàn cầu tại Société Générale, cho biết tích trữ vàng "là một cách để đảm bảo an ninh cho đồng tiền của bạn". Ông cho biết chiến lược mua vàng của Trung Quốc bắt đầu không lâu sau khi xung đột Nga - Ukaraine nổ ra - một trong những quốc gia sản xuất vàng hàng đầu thế giới - với việc các chính phủ phương Tây đóng băng vàng, đô la và các tài sản khác của Nga ở nước ngoài.
Các quốc gia không muốn bị áp đặt các biện pháp trừng phạt đã bắt đầu lo lắng, và họ muốn chuyển vàng về nơi họ đang ở. Haigh nói, đồng thời lưu ý rằng việc Tổng thống Trump đắc cử đã đẩy nhanh quá trình này. "Đã có mong muốn chuyển vàng ra khỏi tài sản của Hoa Kỳ vì chúng cũng có thể bị tịch thu", ông nói.
Theo số liệu chính thức từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), Trung Quốc đã mua vàng trong 12 tháng liên tiếp và 2.304 tấn vàng thỏi hiện chiếm 8% tổng dự trữ ngoại hối của nước này tính đến cuối tháng 10, giúp Trung Quốc trở thành quốc gia có dự trữ vàng lớn thứ sáu thế giới.
Bruce Ikemizu, giám đốc Hiệp hội thị trường vàng bán buôn Nhật Bản (JBMA), tin rằng dữ liệu chính thức không phản ánh đúng quy mô thực sự về lượng vàng nắm giữ của Trung Quốc.
"Tổng dự trữ ngoại hối của PBOC cao hơn gấp đôi [con số được báo cáo] vào khoảng 5.000 tấn", ông nói với El Pais. Nếu đúng như vậy, con số này sẽ đưa Trung Quốc lên vị trí thứ hai, và sẽ tiến gần hơn đến con số 8.133 tấn của Hoa Kỳ. Ikemizu cho biết PBOC đã "cắt giảm vị thế bằng đô la và tăng cường mua vàng" trong nhiều tháng, điều này thể hiện "sự tái cơ cấu danh mục dự trữ" để ít phụ thuộc hơn vào đồng tiền Mỹ.
Dựa trên sự tương phản giữa nhập khẩu vàng thỏi, sản lượng trong nước và dự trữ chính thức, ước tính của Société Générale cho thấy lượng vàng thực tế mà Bắc Kinh mua vào có thể đã tăng gấp 10 lần so với số liệu của PBOC - 250 tấn thay vì 25 tấn. Phân tích của ngân hàng Pháp này dựa trên xuất khẩu vàng của Anh, một trong những chỉ số đáng tin cậy nhất về dòng chảy vàng vật chất. Số liệu này cho thấy Trung Quốc đã bổ sung hơn 1.080 tấn vàng vào dự trữ kể từ giữa năm 2022.
"Điều này không phải thông qua các giao dịch mua một lần, mà là thông qua một quá trình tích lũy ổn định và bền vững", Bonet và Abril viết. "Theo tính toán của họ, Bắc Kinh mua trung bình 33 tấn vàng mỗi tháng trong các giai đoạn hoạt động, một tốc độ vừa phải để không gây bất ổn cho một thị trường cực kỳ nhạy cảm với các giao dịch lớn."
Giới phân tích nhận định, với tốc độ này, đất nước sẽ cần gần mười năm để vàng đạt tới 20% dự trữ quốc tế.
Adrian Ash, giám đốc nghiên cứu tại BullionVault có trụ sở tại London, cho biết điều đáng ngạc nhiên là Trung Quốc vẫn tiếp tục báo cáo lượng vàng mua vào trong năm nay mặc dù giá vàng ở mức cao kỷ lục - mặc dù cuối cùng không thể biết được số lượng thực sự.
Có những giai đoạn họ không báo cáo những thay đổi trong dự trữ, nhưng lần này họ đã báo cáo, dù chỉ là một tấn, ông nói. "Thông điệp gửi đến công chúng rất rõ ràng: mua vàng là một ý tưởng hay."
Ash cho rằng tất cả những điều này cho thấy sự xuất hiện của một kịch bản địa chính trị bị chi phối bởi nỗi sợ hãi và ngờ vực giữa các quốc gia, lưu ý rằng Nga đã thanh toán cho các lô hàng máy bay không người lái kamikaze từ Iran bằng vàng thỏi. Đó là một tài sản rất hữu ích trong thời kỳ khủng hoảng dân sự. Khi các quốc gia khác biệt như Ấn Độ và Ba Lan đang tăng cường dự trữ vàng, thì đó không phải là một dấu hiệu tốt cho sự ổn định toàn cầu.
Chúng ta đang sống trong một thế giới đa cực, Ikemizu cho biết, và trong khi đồng đô la Mỹ vẫn là đồng tiền dự trữ toàn cầu trên thực tế, các quốc gia đang tìm kiếm những nơi trú ẩn an toàn khác.
"Bạn sẽ tin vào cái gì?" Ikemizu hỏi. "Đồng rúp Nga? Đồng euro hay đồng yên Nhật, theo một cách nào đó, là một phần của thế giới phương Tây?" Ikemizu hỏi. "Loại tiền tệ duy nhất họ có thể tin tưởng bây giờ là vàng".
Các nhà phân tích khẳng định đây không phải là bong bóng. Haigh cho biết Société Générale dự đoán giá vàng sẽ vượt mốc 5.000 đô la một ounce trong một "đợt tăng giá dài hạn bền vững" khi PBOC và các ngân hàng trung ương khác tìm cách tránh làm thị trường quá nóng và đẩy giá lên cao hơn nữa.
