Chất kích thích dạng Amphetamine (ATS) là gì?
Chất kích thích dạng Amphetamin (Amphetamin Type Stimulants- ATS một dạng chất MTTH) là tên gọi chung của một nhóm chất kích thích có cấu trúc hóa học dạng Amphetamin. Những năm gần đây nhóm ATS ngày càng được sử dụng phổ biến trong giới trẻ trên thế giới và ở Việt Nam tình trạng này cũng đang gia tăng mạnh mẽ.
ATS gây kích thích thần kinh và gây ảo giác, mất cảm giác thèm ăn, có thể ở dạng bột, dạng tinh thể. Chất kích gây nhiều tác dụng tức thì như cảm giác phê sướng, tăng cường sinh lực, trạng thái thức tỉnh, giảm cảm giác đói, tăng khả năng suy nghĩ mạch lạc, tăng tự tin, tăng khả năng giao tiếp, tâm trạng phấn chấn. Tuy nhiên, ATS cũng gây trạng thái tăng nhịp tim, tăng huyết áp, giãn đồng tử, tăng nhịp hô hấp, tăng thân nhiệt.
ATS gây kích thích thần kinh và gây ảo giác rất nguy hiểm cho sức khỏe.
Sử dụng ATS trong thời gian dài có thể có những tác dụng không mong muốn về tâm lý như biến đổi tâm tính, trầm cảm, hoang tưởng, ảo giác, mất ngủ, lo lắng, hoảng loạn. Từ đó có những hành vi không mong muốn như bạo lực, hung hăng…
Việc sử dụng những loại ma túy mới này đã gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại cho gia đình, cộng đồng và xã hội. Về mặt y tế, hiện việc điều trị nghiện amphetamin và các chất dạng amphetamin rất khó khăn. Mối nguy hại hiện nay là các chất ma túy, hướng thần này gây ảnh hưởng đến não rất nghiêm trọng, nhiều vụ án mạng do tâm thần- ma túy gây ra cũng xuất phát từ việc lạm dụng những chất độc này.
Thực trạng sử dụng chất kích thích đang có xu hướng ngày càng gia tăng và khó kiểm soát, đặc biệt là các loại ma túy mới được sản xuất ngày càng nhiều, hiệu lực ngày càng cao, giá thành ngày càng rẻ, là những thách thức rất lớn mang tính toàn cầu.
Trong khi đó, những nghiên cứu về dược lý học cũng như tác hại của ma túy mới chưa được nhiều. Phương pháp điều trị chưa đáp ứng tạo nên một vấn nạn ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất, sức khỏe tâm thần và an ninh xã hội, kinh tế. Tất cả thực trạng đó đòi hỏi sự nỗ lực phối hợp của tất cả các bên liên quan, không riêng một quốc gia nào.
Hướng tới mục tiêu 3 giảm: Cung, cầu và giảm tác hại
Ths. Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, phòng chống HIV/AIDS.
Tại Hội thảo ‘Dự phòng và Điều trị cho người sử dụng chất kích thích dạng Amphetamine (ATS)’ do Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với cơ quan Liên hợp quốc về phòng, chống ma túy và tội phạm (UNODC), Đại học Y Hà Nội tổ chức mới đây tại Hà Nội, Ths. Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, phòng chống HIV/AIDS là mối quan tâm lớn của ngành Y tế, Lao động – Thương binh & Xã hội, Công an với mục tiêu ưu tiên là giảm cả cung và cầu các chất kích thích, trong đó giảm cầu là nhiệm vụ quan trọng của ngành y tế, đặc biệt là khi mà thực trạng cung cầu ma túy đang ngày càng gia tăng và trở nên phức tạp.
Việc các đơn vị phối hợp tổ chức hội thảo là hết sức có ý nghĩa, nhằm cung cấp thông tin về thực trạng sử dụng chất kích thích dạng amphetamine (ATS) và các vấn đề y tế liên quan tại Việt Nam và trong khu vực; chia sẻ, lấy ý kiến về kết quả của các nghiên cứu thử nghiệm, thảo luận về giải pháp can thiệp dự phòng và điều trị cho người sử dụng ATS.
Bà Sanita Suhartono, chuyên gia toàn cầu về điều trị ma túy của UNODC.
Bà Sanita Suhartono, chuyên gia toàn cầu về điều trị ma túy của UNODC cho rằng: Việt Nam với những hành động quyết liệt cho mục tiêu giảm cả cung và cầu các chất kích thích hướng thần đang là một điểm sáng trong liên minh toàn thế giới thực hiện Sáng kiến toàn cầu "ScaleUp". Với sự hỗ trợ của UNODC, hy vọng rằng trong thời gian tới, tại Việt Nam với mục tiêu 3 giảm (cung, cầu, tác hại) trong phòng chống ma túy sẽ đạt được những thành quả tốt đẹp.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã được các báo cáo viên chia sẻ nhiều thông tin nóng về tình hình sử dụng ATS và một số loại ma túy tổng hợp khác trên thế giới và trong khu vực Đông Nam Á; Việc can thiệp dự phòng HIV trong một số nhóm quần thể có hành vi nguy cơ cao tại Việt Nam; Sáng kiến toàn cầu "Scale UP" thúc đẩy can thiệp điều trị cho người sử dụng ATS; Kinh nghiệm thực tế can thiệp tâm lý xã hội cho người sử dụng ATS tại Việt Nam là người quan hệ tình dụng đồng giới nam, người trẻ, phụ nữ…
Toàn cảnh buổi Hội thảo.
Các đại biểu tham dự hội thảo cũng đã thảo luận về nguồn lực, triển vọng can thiệp dự phòng và điều trị cho người sử dụng ATS, trong điều trị nghiện ma túy tại Việt Nam…
Cũng trong khuôn khổ thảo luận về dự phòng và điều trị cho người sử dụng chất kích thích ATS, đã diễn ra tọa đàm chuyên môn về "Cơ hội tiếp cận, chăm sóc, điều trị cho người sử dụng ma túy tại cộng đồng", chia sẻ kết quả tổng quan tài liệu "Cơ hội chăm sóc, điều trị cho người sử dụng ma túy tại Việt Nam"; thảo luận các hoạt động tiếp theo nhằm thí điểm mô hình hỗ trợ tiếp cận, chăm sóc và điều trị người sử dụng ma túy trong cộng đồng.
Tọa đàm có sự tham dự của các chuyên gia đến từ Đại học Y Hà Nội, UNODC, INL Việt Nam; Vụ khoa giáo-văn xã thuộc Văn phòng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Cục phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐ-TBXH), Cục phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), US CDC…
