Dự báo mưa lũ dồn dập vào tháng 11/2022

Nhận định trạng thái La Nina (bề mặt nước biển lạnh hơn một cách bất thường) hiện đang duy trì ở năm thứ 3 liên tiếp là điều hiếm gặp, đại diện lãnh đạo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, Tổng cục Khí tượng Thủy văn cảnh báo từ nay đến cuối năm 2022, khả năng cao thiên tai sẽ xảy ra dồn dập, phức tạp.

“Do vậy, trên tinh thần đưa ra thông tin cảnh báo (lốc, sét, mưa đá…) trước 30 phút cũng có thể cứu được một mạng người, chúng tôi đã gửi ngay các bản tin cho ban chỉ huy tại các địa phương để hướng dẫn người dân phòng tránh,” giáo sư Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn nhấn mạnh.

Về chất lượng và độ chính xác trong dự báo hiện nay, ông Thái cho rằng trong các báo cáo nhận định của Chính phủ cũng như Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai đều thừa nhận những năm gần đây công nghệ dự báo đã được nâng cao.

Mặc dù vậy, theo ông Thái, ngành khí tượng thủy văn vẫn cần phải cố gắng hơn nữa, toàn tâm toàn ý để đáp ứng yêu cầu của xã hội. Song bên cạnh đó, ngành khí tượng cũng cần có sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương và toàn xã hội.

Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn cũng đặc biệt lưu ý đến thực trạng ngập lụt sẽ không thể dự báo chính xác được nếu ngành khí tượng thủy văn không có số liệu của độ cao và thông số của hệ thống cấp thoát nước tại các địa phương.

“Tôi đã tham gia khảo sát thí điểm một đoạn nhỏ tại sông Lừ (thành phố Hà Nội) nhưng các số liệu về quy hoạch, thiết kế và thực tế đã có sự sai lệch, không thống nhất, dẫn tới rất khó thực hiện,” ông Thái nói và cho rằng “không có số liệu độ cao và thông số cấp thoát nước thì làm sao tính toán được mưa bao nhiêu thì ngập?”

Trong khi đó, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia khẳng định mặc dù không có nhà khoa học nào có thể nói chính xác trước 4 tháng về diễn biến thiên tai, đặc biệt như chỉ số mưa là bao nhiêu. Nhưng đến nay, thông tin dự báo mưa lũ dồn dập vào tháng 11-2022 có xác suất tới 65-75%.

Trước bối cảnh thiên tai từ nay đến cuối năm 2022 được dự báo sẽ dồn dập, phức tạp, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng Thủy văn Quốc gia nhấn mạnh hiện Tổng cục Khí tượng Thủy văn đang vận hành hệ thống quan trắc và dự báo thời gian thực về các cơn dông; nguy cơ mưa ngập lụt, với thông tin đưa ra trước khoảng 30 phút đến 2 tiếng đồng hồ để người dân chủ động nắm bắt.

Ông Khiêm cho biết hệ thống trên là sản phẩm của dự án do Chính phủ Bỉ tài trợ trong thời gian từ năm 2021 đến 2024. Dự án gồm hai phần: Một là theo dõi, cập nhật cứ 15 phút một lần và cảnh báo các cơn dông gây ra mưa, dông, lốc, sét ở trên trời; hai là tự động tính toán từ các mô hình bằng trí tuệ nhân tạo (AI) và đưa ra cảnh báo các khu vực, cung đường nào sẽ có nguy cơ ngập lụt trong cơn mưa.

Theo đó, thông tin cảnh báo về các cơn dông gây ra mưa, dông, lốc, sét ở trên trời,… sẽ được tự động gửi cho người dân qua tin nhắn trên điện thoại.

Thông tin thêm, Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn Trần Hồng Thái cho biết mô hình quan trắc và cảnh báo mưa, dông, lốc tự động bằng AI đang được mở rộng ra quy mô cả nước, dựa trên cơ sở hệ thống 10 radar hiện đại do Chính phủ Nhật Bản và Phần Lan hỗ trợ, cùng với hệ thống radar cũ được nâng cấp.

Bên cạnh đó, ngành khí tượng thủy văn còn sử dụng 18 trạm định vị sét để quan trắc. Các thiết bị này đã được giao cho 10 đài cao không để vận hành.

Ngoài ra, theo chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tại những địa phương có tỷ lệ dông sét cao như Hà Giang, Quảng Ninh... cần phải có bản đồ dông, sét.

Thông thường, cao điểm của dông sét sẽ xảy ra vào mùa Hè và các tháng chuyển mùa. Đó là từ tháng Tư đến tháng Mười. Trong đó, dự báo tháng Mười sẽ là giai đoạn có nhiều khả năng xảy ra dông sét nhất vì đây là giai đoạn chuyển mùa, từ mùa nóng sang mùa lạnh đồng thời đây cũng là tháng dự báo mưa, bão sẽ dồn dập..