Thông lệ hàng năm, các nhà khoa học và bác sĩ ở Bệnh viện Cleveland Clinic (Mỹ) đã công bố danh sách top 10 sáng kiến y học tiêu biểu ứng dụng cho năm tiếp theo. Năm 2015, danh sách này của Cleveland Clinic gồm có 10 phát minh mang tính “điểm nhấn” dưới đây.
1. Phòng cấp cứu di động trị bệnh đột quỵ
Trong năm 2015, công nghệ “hội nghị truyền hình” sẽ được ứng dụng lắp trên xe cứu thương để điều trị kịp thời cho bệnh nhân đột quỵ. Với công nghệ này, các chuyên gia đột quỵ sẽ cung cấp thông tin trực tuyến, hướng dẫn nhân viên y tế, chuyên gia CT chăm sóc người bệnh kịp thời. Ví dụ, sử dụng thuốc phá vỡ cục máu đông, hay còn gọi là chất tPA. Nhờ video băng rộng cho phép nhân viên y tế thao tác nhanh, ứng cứu kịp thời để làm giảm nguy cơ triệt tiêu các tế bào não trước khi người bệnh được đưa tới bệnh viện.
Theo Cleveland Clinic, năm 2015 sẽ bào chế thành công vaccin sốt xuất huyết.
2. Ra đời vaccin sốt xuất huyết
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng một nửa dân số thế giới hiện đang có nguy cơ bị bệnh sốt xuất huyết (Dengue). Nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật ở trẻ em. Hiện tại con người mới chỉ có cách ngăn ngừa bằng việc diệt muỗi. Một trong những thách thức lớn nhất trong việc phòng chống sốt xuất huyết là chưa có vaccin. Theo Cleveland Clinic, năm 2015, khoa học sẽ bào chế thành công vaccin sốt xuất huyết và đưa vào sử dụng. Hiện tại đang trong giai đoạn thử nghiệm, hiệu quả phòng bệnh có thể đạt 60-95,5%, tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.
3. Phương pháp xét nghiệm máu nhanh, không đau
Lâu nay người ta thường lấy máu xét nghiệm bằng kim to gây đau nhưng tương lai sẽ được thay thế bằng kỹ thuật mới. Công nghệ mới cho phép bác sĩ lấy máu một lần không đau nhưng có thể dùng cho hàng trăm xét nghiệm khác nhau, chi phí rẻ, cho kết quả tin cậy hơn so với xét nghiệm truyền thống. Thông thường, giá một lần xét nghiệm máu phổ biến như xét nghiệm lipid từ 10-100USD tùy thuộc vào từng bệnh viện, nhưng xét nghiệm theo phương pháp mới chỉ mất gần 3USD. Nó sẽ được ứng dụng ngay trong Bệnh viện Cleveland Clinic vào đầu năm 2015.
Công nghệ mới giúp lấy máu không đau và chi phí rẻ.
4. Phương pháp mới làm giảm mỡ máu
Điều trị bệnh mỡ máu hiện nay rất đa dạng, đặc biệt là dùng thuốc uống, nhưng tới đây y học sẽ cho ra đời loại thuốc mới dạng tiêm, có tên chất ức chế PCSK9 có tác dụng giảm cholesterol cực tốt. Phù hợp với nhóm người có cholesterol LDL cao (tức cholesterol xấu) dùng thuốc statin không hiệu quả. Người bệnh không phải đến bệnh viện hoặc phòng khám, có thể tự tiêm tại gia giống như tiêm insulin, tiêm 1-2 mũi/tháng. Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt lô thuốc PCSK9 đầu tiên để sử dụng trong năm 2015.
5. Ra đời thuốc ung thư không gây hại các mô khỏe mạnh
Mặc dù hóa, xạ trị có thể cứu được mạng sống con người, nhưng nó vẫn tồn tại những bất hợp lý, tấn công cả các tế bào khỏe mạnh. Để khắc phục nhược điểm này, năm 2015 sẽ ra đời loại thuốc mới chỉ nhắm vào tế bào ung thư mà không gây hại đến các mô khỏe mạnh kề cạnh. Thực chất đây là liệu pháp điều trị chính xác, kết hợp kháng thể với một loại độc tố đủ mạnh để tiêu diệt tế bào ung thư mà không gây hại cho các tế bào khỏe mạnh khác.
6. Tăng cường miễn dịch cho bệnh nhân ung thư
Năm 2015 sẽ có loại thuốc mới, thuốc ức chế kiểm soát miễn dịch để ngăn chặn các tế bào ung thư “trà trộn” vào bên trong hệ thống miễn dịch, cho phép cơ thể tìm và diệt chúng một cách dễ dàng hơn. Nếu kết hợp với hóa, xạ trị, loại thuốc nói trên sẽ làm giảm bệnh ung thư, giúp kéo dài tuổi thọ, hạn chế khối u ác tính di căn, một trong những biến chứng nguy hiểm nhất dẫn đến tử vong nhanh ở nhóm người mắc phải căn bệnh nan y này.
IORT giúp giảm chi phí điều trị còn 1/5 so với thủ thuật truyền thống.
7. Máy tạo nhịp tim không dây
Đến nay, y học vẫn phải dùng máy tạo nhịp liên kết với tim thông qua một hệ thống dây dẫn điện phức tạp, vừa rắc rối lại dễ gây biến chứng như bị đứt hoặc không hoạt động dẫn đến nhiễm trùng. Dự kiến, năm 2015 sẽ có loại máy tạo nhịp tim vô tuyến không dây, kích thước bằng viên vitamin (chỉ bằng 10% máy tạo nhịp tim thông thường), có thể được cấy vào tim mà không cần phẫu thuật, dùng nguồn pin lithium-ion có tuổi thọ dài tới 7 năm. Thiết bị mới nói trên đã được cấy ghép cho một bệnh nhân ở Ohio (Mỹ) hiện đang hoạt động tốt.
8. Ra đời thuốc trị bệnh xơ hóa phổi tự phát
Xơ hóa phổi tự phát (IPF) là căn bệnh nguy hiểm hiện chưa có thuốc đặc trị do con người chưa hiểu rõ nguyên nhân. Bệnh khởi phát từ mô bị xơ hóa, thành sẹo, tích tụ trong phổi lâu ngày dẫn đến suy hô hấp, khó thở và gây thiếu ôxy não cũng như các cơ quan khác. Những người được chẩn đoán bệnh IPF chỉ sống thêm không quá 5 năm. FDA vừa phê duyệt hai loại thuốc mới có thể làm giảm các vết sẹo và cải thiện chức năng phổi, thuốc pirfenidone và nintedanib. Những người thử nghiệm dùng hai loại thuốc này đều xác nhận bệnh tình cải thiện một cách rõ rệt.
9. Liệu pháp xạ trị ung thư vú chi phí thấp
Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, có khoảng 40 nghìn phụ nữ tử vong trong năm 2014 này vì bệnh ung thư vú. Xạ trị là phương pháp điều trị hàng đầu có thể khắc phục căn bệnh nói trên nhưng mặt trái của nó lại phiền hà và tốn kém. Theo Cleveland Clinic, nhiều người bệnh phải đầu hàng vì không đủ tiền, đi lại quá xa, quá nhiều. Để khắc phục, một phương pháp xạ trị mới vừa được ra đời có tên Intraoperative radiation therapy (tạm dịch: xạ trị trong phẫu thuật - IORT) giúp tiết kiệm chi phí, chi phí giảm xuống còn 1/5 so với thủ thuật truyền thống. IORT sẽ được điều trị trong khi cắt bỏ khối u bằng một lần duy nhất, thay vì phải hàng chục lần như trước đây nên giảm được nhiều chi phí lẫn công sức đi lại cho người bệnh.
Máy tạo nhịp tim không dây được cấy vào tim mà không cần phẫu thuật.
10. Thuốc mới chữa bệnh suy tim
Theo Viện Tim, Phổi và Huyết học Quốc gia Mỹ, mỗi năm tại quốc gia này có khoảng 5,1 triệu người bị suy tim. Căn bệnh được điều trị bằng liệu pháp kết hợp nhiều loại thuốc, nhưng tới đây sẽ được thay bằng một loại thuốc mới, có tên thuốc ức chế angiotensin-receptor neprilysin (ARNI). Qua thử nghiệm trên 8.000 người cho thấy, ARNI có tác dụng phục hồi sức khỏe rất nhanh so với dùng các loại thuốc truyền thống, giảm 20% khả năng phải nhập viện và 16% nguy cơ tử vong. ARNI hiện đang được FDA xem xét phê duyệt để đưa vào sử dụng trong năm 2015.
(Theo CC/CNN)
Minh Anh
