(SKDS) - Có thể dẫn đường cho thần kinh phát triển, có thể làm cho thần kinh đi vào đúng vị trí và tránh biến chứng sau khâu nối thần kinh. Đó là những hy vọng mới cho một kỹ thuật dùng ống dẫn thần kinh trong phục hồi đứt dây thần kinh.
Phẫu thuật khâu nối thần kinh phức tạp
Trong các tai nạn chấn thương hằng ngày, người ta thường ngại nhất các vết thương có liên quan đến thần kinh, đặc biệt là các vết thương gây đứt dây thần kinh ngoại biên. Việc phục hồi thần kinh cho các vết thương này tương đối khó vì những lý do cơ bản sau:
Thần kinh là một tổ chức cao cấp và đặc thù, khó có thể có một mô nào thay thế. Nó hoạt động trên nguyên tắc điện xung và dẫn truyền. Trong khi đó, đa phần các mô khác lại không hoạt động theo nguyên tắc này nên khó có sự tương đồng.
 Một ca phẫu thuật thần kinh. |
Thần kinh lại là tổ chức ít được nuôi dưỡng trực tiếp từ các mạch máu tuần hoàn, cho nên khả năng liền của một vết khâu nối thần kinh là rất mong manh. Dinh dưỡng cơ bản và nhiều nhất vẫn là mạch máu. Không có mạch máu hay là sự hạn chế tuần hoàn là một cản trở lớn tới sự thành công của khâu nối.
Thần kinh lại là một tổ chức tinh vi và có một hướng phát triển duy nhất. Nói là tinh vi vì phải có một thời gian nhất định thần kinh mới phân bố đầy đủ và toàn vẹn vào mô để thực hiện chức năng cảm giác, vận động. Nó có xu hướng phát triển duy nhất là chỉ phát triển từ trung tâm ra ngoại vi. Thế cho nên, nhìn bên ngoài có thể chúng ta có một vết khâu nối thần kinh đẹp và quy chuẩn nhưng kết quả thu được lại không đáng kể.
Hầu như những trường hợp phải khâu nối thần kinh đều phục hồi kém, đặc biệt là về cảm giác. Các dị cảm xuất hiện, tê bì, kiến bò, cảm giác không thật và không thể phân biệt được cảm giác sâu và cảm giác không gian. Nhưng tệ hại hơn là sự phát triển cục bộ do tạo thành những u thần kinh từ những đầu thần kinh quấn lại mà không đi đúng đường dẫn tới mô cần thiết. Do đó mà nhiều bệnh nhân sau phẫu thuật thần kinh bị chứng đau kiểu u thần kinh tác động.
Vấn đề phẫu thuật khâu nối thần kinh thực sự nan giải. Người ta chỉ hy vọng phần nhiều vào những đoạn khâu nối thần kinh mà khoảng cách hai đầu chỉ dưới 5mm. Những trường hợp còn lại trông chờ rất mong manh vào những mảnh ghép thần kinh tự thân.
Thiết kế của tương lai
Mới đây, y học đã chứng kiến một sự đột phá trong kỹ thuật khâu nối thần kinh. Người ta đã tạo ra những thiết bị hỗ trợ để giảm thiểu những biến chứng sau khâu nối thần kinh và tăng tỉ lệ thành công. Thiết bị đặc biệt này có tên là “ống dẫn thần kinh”. Đây là một ống dẫn thần kinh nhân tạo nhưng lại có hiệu dụng sinh học cao.
Ống dẫn thần kinh là sản phẩm sáng tạo y học của các kỹ sư sinh học Trường đại học Sheffield (tỉnh Yorkshire, Vương quốc Anh) hợp tác với Công ty Laser Zentrum Hannover (Đức). Các kỹ sư sinh học đã áp dụng công nghệ “mô phỏng sinh học” chế tạo ra “ống dẫn thần kinh” có tác dụng kích thích sự phục hồi và tái tạo thần kinh.
 Mô hình cấu tạo ống dẫn thần kinh (phóng đại). |
Ống dẫn thần kinh thực chất là một ống nhân tạo có khả năng định hướng sự phát triển của thần kinh đúng địa chỉ. Vì trong mỗi dây thần kinh mà chúng ta nhìn thấy có nhiều sợi thần kinh chức năng bé li ti ở bên trong. Những sợi thần kinh này muốn phát triển đúng thì cần có sự ráp nối đúng loại, đúng kích thước và đúng chức năng điều này do ống dẫn thần kinh đảm nhiệm. Nó có các vi ống nhỏ và các đường dẫn để dẫn đường cho sợi thần kinh phát triển. Ngoài ra, nó còn chứa các chất kích thích phát triển thần kinh trên nền một màng sinh học tự tiêu. Điều này làm tăng tốc quá trình hồi phục, chuẩn hoá hơn trong kết nối và quan trọng hơn là không hình thành nên các u thần kinh.
Ban đầu, khi thần kinh chưa phát triển thì ống dẫn thần kinh sẽ định hướng và dẫn đường để dây thần kinh phát triển tự nhiên. Nhưng khi dây thần kinh phát triển tương đối đủ thì ống dẫn thần kinh sẽ tự tiêu để lại một kết nối thần kinh hoàn hảo. Ống dẫn thần kinh được chế tạo từ một vật liệu polyme là polylactic.
“Khi các sợi thần kinh ở tay hoặc chân chúng ta bị đứt, các sợi thần kinh có khả năng tái tạo. Tuy nhiên, chúng cần sự trợ giúp để thực hiện chính xác sự tái tạo này”, GS. John Haycock về mô phỏng sinh học (Trường đại học Sheffield) cho biết.
Kết quả trên thực nghiệm cho thấy, các sợi thần kinh sau khi được phẫu thuật với ống dẫn thần kinh đã phát triển tự nhiên hơn và chuẩn hơn. Mô hỗ trợ tái tạo thần kinh như thế là có hiệu quả. Hiện nay, các cuộc thử nghiệm lâm sàng đang được tiếp tục để thăm dò hiệu ứng sinh học trên người.
Trong tương lai không xa, những bệnh nhân bị đứt dây thần kinh quá nặng có thể hy vọng về khả năng phục hồi.
NamPhong (Theo Biofabrication)