Bình thường phụ nữ khi có thai thì kinh nguyệt dừng đến khi con bú mà lượng sữa đã giảm còn ít lúc đó mới hành kinh trở lại. Khi đã có thai ra máu kiểu hành kinh hoặc ra một ít máu đen thẫm... gọi là nhâm thần lậu thai hạ huyết.
Nguyên nhân do Xung nhâm khí hư không chế cái được tâm, tiểu tràng. Bình thường hai kinh mạch tâm và tiểu tràng có liên quan biểu lý với nhau, ở thượng tiêu thì tạo ra nhũ trấp, ở hạ tiêu thì tạo thành kinh thuỷ. Khi thụ thai thì xung nhâm tập trung khí huyết để nuôi dưỡng thai và chuẩn bị các công đoạn để tạo sữa khi thai nhi ra ngoài là có đủ sữa để nuôi dưỡng con. Khi xung nhâm bị phong nhiệt hoặc do can hoả vượng hoặc do tỳ vị hư nhược... làm cho xung nhâm bất cố không thực hiện đúng quy trình, khí huyết không tập trung dưỡng thai ra huyết như kinh thuỷ mà thành lậu thai hạ huyết. Ngoài ra còn do các nguyên nhân như chấn thương hoặc bệnh lý cũ tại bào cung hoặc cơ quan, bộ phận bên cạnh mà gây lậu huyết. Lâu ngày không được chữa trị dễ ảnh hưởng đến thai nhi. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu một số bài thuốc điều trị tùy theo từng thể bệnh để bạn đọc tham khảo.
Do tỳ khí hư
Triệu chứng: Phụ nữ khi tắt kinh có thai một vài tháng, tự nhiên thấy ra một ít máu như kinh nguyệt, ăn uống kém, cơ thể mệt mỏi, da nhợt, môi nhợt, da xanh. Mạch tế sác.
 Thăng ma.  Bạch truật. |
Phương pháp điều trị: Bổ tỳ, ích khí thăng đề.
Bài thuốc: Bổ trung ích khí thang: Hoàng kỳ 12g, cam thảo 8g, nhân sâm 12g, đương quy 10g, trần bì 10g, thăng ma 10g, sài hồ 10g, bạch truật 12g.
Cách dùng: Hoàng kỳ tẩm mật sao; cam thảo chích; nhân sâm bỏ cuống; đương quy tửu tẩy; trần bì khứ bạch. Các vị trên nước 1.800ml, sắc lọc bỏ bã lấy 200ml. Ngày sắc 1 thang, uống chia đều 3 lần.
Do can hỏa vượng
Triệu chứng: Phụ nữ khi tắt kinh có thai một vài tháng, tự nhiên thấy ra một ít máu như kinh nguyệt, hay cáu gắt, ngực sườn đầy tức, hoặc giận dữ nhiều gây ra các triệu chứng người lúc nóng, lúc lạnh thất thường. Mạch sác.
Phương pháp điều trị: Sơ can lý khí, an thai.
Bài thuốc: Gia vị tiêu giao tán.
Sài hồ 10g, đương quy 10g, bạch thược 10g, bạch truật 16g, phục linh 10g, cam thảo 6g, bạc hà 8g, sinh khương 3 nhát. Đương quy và bạch thược tẩm rượu, bạch truật đông bích thổ sao, cam thảo chích. Các vị trên tán mạt 1.200ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 120ml. Sắc ngày 1 thang, uống ấm chia đều 3 lần. Uống 3-5 thang khi hết ra huyết, sau đó uống tiếp Bổ trung ích khí thang.
Can khắc tỳ
Triệu chứng: Phụ nữ khi tắt kinh có thai một vài tháng, tự nhiên thấy ra một ít máu như kinh nguyệt, khát nước, ăn kém, người gày yếu, chân tay mỏi, ngũ tâm phiền nhiệt, hai mạng sườn đầy tức; Rêu lưỡi vàng dày. Mạch sác.
Phương pháp điều trị: Sơ can hòa tỳ, ích khí.
Bài thuốc: Tứ quân tử gia sài hồ sơn chi: Nhân sâm12g, bạch truật 12g, phục linh 10g, cam thảo 12g, sài hồ 10g, sơn chi 10g. Bán hạ khương chế sau đó bào. Các vị trên nước 1.200ml sắc lọc bỏ bã lấy 120ml. Sắc ngày 1 thang, uống ấm chia đều 3 lần.
Uống 3-5 thang khi hết ra huyết, sau đó uống tiếp bài Lục quân tử gia sài hồ, sơn chi, thăng ma.
Nhân sâm 12g, bạch truật 12g, phục linh 10g, cam thảo 12g, sài hồ 10g, sơn chi 10g, thăng ma 8g, trần bì 8g, bán hạ 8g. Bán hạ khương chế sau đó bào. Các vị trên nước 1.500ml sắc lọc bỏ bã lấy 150ml. Sắc ngày 1 thang, uống ấm chia đều 3 lần.
Do huyết nhiệt
Triệu chứng: Phụ nữ khi tắt kinh có thai một vài tháng, tự nhiên thấy ra một ít máu như kinh nguyệt, đầu thông, huyễn vậng, phiền táo, khẩu khát. Mạch trầm sác.
Phương pháp điều trị: Tư âm, dưỡng huyết.
Bài thuốc: Nhị hoàng tán: Sinh địa hoàng 12g, thục địa hoàng 12g. Hai vị trên tán mạt thêm bạch truật 10g, chỉ xác 8g, nước 1.200ml sắc lọc bỏ bã lấy 120ml. Sắc ngày 1 thang, uống ấm chia đều 3 lần.
BS.TRẦN VĂN BẢN