Chứng tâm mạch tắc nghẽn trong Đông y thường do đàm trệ (mỡ trong máu) hoặc huyết ứ làm nghẽn tắc, hoặc do khí hư không thúc đẩy được sự vận chuyển của huyết, làm cho sự vận hành của khí huyết không lưu thông hoặc do lao động quá sức làm tổn hại khí, hoặc do tình chí uất ức sinh ra đàm trọc. Chứng tâm mạch tắc nghẽn thường gặp trong các bệnh hung tý, tâm thống, tâm quý.
Dưới đây là một số bài thuốc điều trị tùy theo từng thể bệnh để bạn đọc tham khảo và áp dụng:
Tâm mạch tắc nghẽn sinh tâm quý (hồi hộp): dương khí trong tâm không mạnh, huyết vận hành không thông suốt, hoặc do tà khí phong hàn, thấp, xâm phạm kinh mạch, tâm khí tắc nghẽn, huyết dịch vận hành thất thường.
Triệu chứng: đau từng cơn ở vùng tim, ngực, khó chịu, hồi hộp, mặt môi tím tái, mạch trầm huyền hoặc sác.
Nếu thực chứng dùng bài: đương quy 12g, xích thược 8g, sinh địa 12g, xuyên khung 8g, đào nhân 12g, hồng hoa 12g. Tùy chứng trạng có thể gia: quế chi 12g, phục thần 12g, đảng sâm 12g... Ngày một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, trước khi ăn, khi thuốc còn ấm.
 Đan sâm, vị thuốc quý trong điều trị chứng nhồi máu cơ tim. |
Nếu thuộc hư chứng dùng bài: hoàng kỳ 12g, phục thần 12g, đương quy 12g, xuyên khung 8g, bạch linh 12g, bán hạ 10g, nhục quế 6g, sinh khương 3 lát, ngũ vị tử 6g, cam thảo 4g, đại táo 12g, viễn chí 8g, táo nhân 16g, bá tử nhân 12g, nhân sâm 12g, đan sâm 16g, sa nhân 8g, đàn hương 8g. Ngày một thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn, hoặc lúc đói, khi thuốc còn ấm.
Tâm mạch tắc nghẽn sinh tâm thống: do huyết làm ứ nghẽn tâm mạch, khí trong ngực bị chèn ép “Bất thông thì thống”.
Triệu chứng: đau vùng tim, hoặc vùng ngực khó chịu, lưỡi tía tối, mạch hoạt sác hoặc trầm huyền.
Bài thuốc: đương quy 12g, cát cánh 8g, sinh địa 12g, xích thược 16g, đào nhân 12g, xuyên khung 8g, sài hồ 4g, chích thảo 4g, hồng hoa 12g, chỉ xác 8g, ngưu tất 12g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, trước khi ăn.
Tâm mạch tắc nghẽn sinh hung tý: do hung dương không mạnh, tâm khí bất túc, huyết mạch tắc nghẽn, hoặc do hàn tà ngưng đọng, huyết mạch không lưu thông, tâm mạch bị chèn ép.
Triệu chứng: vùng ngực đau âm ỉ, nghẹn hơi, hồi hộp, rêu lưỡi mỏng hoặc nhớt, chất lưỡi tối hoặc đỏ tía, mạch huyền tế.
Bài thuốc: qua lâu 1 quả, giới bạch 120g, bán hạ 25g, rượu trắng vừa đủ. Ngày một thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói, khi thuốc còn ấm.
TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng