Ngày 20/8/2019, khoa Cấp cứu – Trung tâm Sản Nhi tiếp nhận trường hợp bé Nguyễn G.B. (37 tháng, trú tại Tp. Việt Trì, Phú Thọ) vào viện trong tình trạng hốt hoảng, buồn nôn, nôn khan. Sau khi chụp Xquang cho thấy hình ảnh dị vật là 1 đồng xu mắc ở 1/3 phần trên của thực quản. Các bác sĩ đã phối hợp với các bác sĩ ngoại khoa – Trung tâm Khám chữa bệnh Chất lượng cao – BVĐK tỉnh Phú Thọ để tiến hành nội soi can thiệp gắp dị vật ra khỏi cơ thể.
Theo người nhà người bệnh, 2 anh em bé B. tự chơi đồ chơi mà không có bố mẹ ở bên, đột nhiên nghe tiếng cháu khóc thét lên mà không rõ nguyên nhân và tỏ ra hốt hoảng.
Em của B. nói anh B. đã cho thứ gì đó vào miệng. Gia đình vội vàng đưa con đến trung tâm khám.
Hình ảnh đồng xu trong ngực bé trai.
Theo ThS.BS Nguyễn Đức Long – Trưởng khoa Cấp cứu – Trung tâm Sản Nhi: Hóc dị vật đường thở, đường ăn là một tai nạn sinh hoạt có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở trẻ em. Tỉ lệ tử vong do hóc dị vật đặc biệt cao ở trẻ em dưới 6 tuổi. Biến chứng gây tử vong chủ yếu là do ngạt thở cấp với dị vật đường thở; nhiễm trùng nặng đối với dị vật đường ăn.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hóc dị vật, ở trẻ em thường là do các vật dụng, đồ chơi hay thức ăn có hình tròn, bầu dục có kích thước nhỏ như: thạch rau câu, hạt hồng xiêm, hạt nhãn, hạt na, lạc… đồ chơi như đồng xu, lego và trẻ thường trong tình trang vừa ăn vừa chơi cũng dễ gây ra hóc dị vật đường ăn - BS. Long nói.
Để nhận biết trẻ bị hóc dị vật có thể dựa vào các dấu hiệu như: Trẻ ho, sặc sụa, thở hổn hển hoặc kêu không thành tiếng, không thở được, lịm dần, mắt trợn ngược, môi tái rồi tím dần…
Đồng xu được lấy ra khỏi cơ thể trẻ.
Cấp cứu trẻ hóc dị vật
BS. Long cho biết, cấp cứu đúng cách là bước quan trọng quyết định thành công trong việc cứu trẻ bị hóc dị vật. Cha mẹ có thể áp dụng biện pháp vỗ lưng và ép ngực, nhưng lưu ý phương pháp này chỉ áp dụng đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi.
Biện pháp vỗ lưng: Người sơ cứu ngồi hoặc đứng, chân đưa ra phía trước. Đặt trẻ nằm sấp dọc theo mặt trước cẳng tay của người sơ cứu trong tư thế cổ ngửa, đầu thấp rồi vỗ 5 lần (lực vừa phải) vào lưng của trẻ ở vị trí giữa hai xương bả vai. Nếu dị vật chưa thoát ra thì lập tức dùng biện pháp ép ngực.
Biện pháp ép ngực: Lật trẻ nằm ngửa dọc theo cẳng tay trong tư thế cổ ngửa, đầu thấp, dùng 2 ngón trỏ và giữa của bàn tay kia ấn vào điểm giao nhau giữa xương ức và đường nối hai núm vú 5 lần (lực ấn vừa phải). Nên làm luân phiên 2 biện pháp vỗ lưng và ép ngực cho đến khi dị vật đường thở được tống ra ngoài.
Biện pháp vỗ lưng và ép bụng: Áp dụng đối với trẻ từ 1 đến 8 tuổi.
Biện pháp vỗ lưng: Người sơ cứu quỳ, cho trẻ đứng, cúi đầu thấp, miệng há ra. Người sơ cứu quỳ một bên trẻ, 1 tay đỡ ngực, 1 tay vỗ 5 lần vào lưng trẻ ở vị trí giữa hai xương bả vai, nếu dị vật chưa ra thì phối hợp dùng biện pháp ép bụng.
Biện pháp ép bụng: Cho trẻ đứng, đầu cúi thấp, miệng há ra. Người sơ cứu quỳ ở phía sau trẻ, vòng 2 tay về phía trước bụng của trẻ, 1 tay người sơ cứu nắm lại như nắm đấm đặt vào vị trí điểm giữa rốn và mũi ức, bàn tay còn lại nắm bọc ra ngoài bàn tay kia cho chặt lại.
Sau đó ép bụng đột ngột 5 lần. Nếu dị vật đường thở chưa được tống ra ngoài, cần làm xen kẽ hai biện pháp cho đến khi dị vật được tống ra ngoài.
Cần cẩn thận khi ăn những đồ ăn có nguy cơ (hoa quả có hạt); Không cho trẻ chơi những đồ chơi chi tiết nhỏ có thể gây hóc (nên cho trẻ chơi đồ chơi theo độ tuổi phù hợp); Không vừa cho trẻ ăn vừa chơi, cười đùa tránh gây hóc.
