Thỉnh thoảng, chúng ta nghe chuyện thương tâm về những du khách bị cuốn trôi ra biển, mà nguyên nhân là do dòng chảy xiết ven bờ (thường gọi là dòng chảy xa bờ) gây ra.
Đặc điểm của dòng chảy xa bờ
Dòng chảy xa bờ là một bộ phận của dòng tổng hợp, với hướng chảy tách bờ ra khơi. Dòng chảy này được hình thành và luôn biến động trong vùng đới sóng đổ sát bờ và phụ thuộc chủ yếu vào các điều kiện của địa hình bờ, đáy và sóng biển khi có điều kiện thời tiết thay đổi. Khi sóng đánh và nước biển được đưa liên tục vào bờ thì chúng tập hợp lại thành dòng đi ngược ra biển.
  |
Theo các nhà nghiên cứu, khi có sự thay đổi đột ngột của sóng biển thì vận tốc của dòng chảy xa bờ có thể đạt tới 2,5m/s (tốc độ của dòng chảy trung bình chỉ vào khoảng 0,5m/s). Dòng chảy xa bờ thường hẹp, có chiều ngang khoảng từ 1 - 3m. Tuy nhiên, có khi dòng chảy xa bờ rộng đến cả chục mét. Dòng chảy xa bờ có thể cực kỳ nguy hiểm vì nó kéo người biết bơi ra xa bờ làm cho người biết bơi kiệt sức rồi chết đuối do cố bơi ngược dòng chảy xa bờ. Dòng này thường ổn định, nhưng cũng có khi thay đổi liên tục theo từng giờ. Dòng chảy xa bờ là được xem là một trong những nguy hiểm hàng đầu ở vùng ven bờ và nó được ví như một dòng sông nhỏ sẽ cuốn tất cả những gì rơi vào nó đi ra xa bờ.
Cánh nhận biết dòng chảy xa bờ
Trước khi xuống biển, chúng ta nên dành khoảng 5 - 10 phút để nhận dạng dòng chảy xa bờ ở bãi biển mà mình sắp xuống tắm. Mặt nước nơi có dòng chảy xa bờ thường lặng, ít sóng nên làm cho chúng ta hiểu lầm đó là nơi an toàn. Khi người tắm biển bơi vào dòng chảy xa bờ đó, ngay lập tức họ sẽ có thể bị cuốn trôi ra biển. Do đó, khi tắm biển, chúng ta cần nhớ rằng vùng nước lặng không có nghĩa là vùng nước an toàn.
Trong hình ảnh bên ta thấy, nơi có sóng bạc đầu là nơi dòng nước đi từ biển vào gần bờ. Nếu chúng ta tắm biển nơi có sóng bạc đầu thì chúng ta sẽ được sóng đánh đưa vào bờ. Tuy nhiên, nếu chúng ta di chuyển vào tắm chỗ lặng sóng là chúng ta rơi vào dòng chảy xa bờ. Dòng sông nhỏ này sẽ lập tức kéo chúng ta ra xa.
Chúng ta có thể nhận ra dòng chảy xa bờ nhờ những đặc điểm sau đây: dòng này có màu sậm hơn vì nơi đó nước sâu hơn; mặt nước lặng và thường có sóng nhỏ; đôi khi chúng ta có thể thấy các mảnh vỡ hay bọt nước nổi trên mặt dòng chảy và trôi ra biển.
Cách xử lý khi rơi vào dòng chảy xa bờ
Các khảo sát cho thấy dòng chảy xa bờ không kéo người ta xuống nước mà chỉ kéo người bơi ra xa bờ và thường sẽ đưa người bơi vào vùng có sóng bạc đầu, sau đó sóng sẽ đưa người đó trở lại vào bờ. Tuy nhiên, người ta thường chết đuối khi rơi vào dòng chảy xa bờ vì bản năng tự nhiên khiến người biết bơi bơi ngược dòng chảy xa bờ để vào bờ khiến người đó mau chóng kiệt sức. Bên cạnh đó, sự hoảng loạn khiến người bơi không còn khả năng phán đoán chính xác.
Vì vậy, cách xử lý khi rơi vào vùng có dòng chảy này: trước hết, hãy bình tĩnh, đồng thời không cố bơi ngược dòng chảy xa bờ. Đối với người bơi giỏi: bình tĩnh và hãy bơi song song với bờ biển, thường sẽ hướng đến chỗ vùng có sóng bạc đầu và nhờ sóng đưa bạn hoặc tự bơi trở lại vào bờ. Đối với người bơi yếu: bất cứ khi nào bạn thấy không thể chạm bờ biển hoặc thấy đuối sức, hãy giơ tay lên ra hiệu, bình tĩnh, thả nổi để giữ sức và gọi trợ giúp. Nếu dòng chảy xa bờ yếu đi, cố gắng bơi song song với bờ biển để đến chỗ có sóng bạc đầu nhờ sóng đưa bạn vào bờ.
Như vậy, dòng chảy xa bờ có thể hình thành ở một số khu vực ven biển, nhất là một số các bãi tắm của nước ta. Nó ảnh hưởng lớn đến các hoạt động du lịch tắm biển trong khu vực này. Trước khi tắm biển, chúng ta cần tìm hiểu độ an toàn của bãi biển mà chúng ta sắp xuống tắm và chú ý đến đặc điểm của loại dòng chảy xa bờ để nhận biết và có phương án xử lý mỗi khi rơi vào vùng hoạt động của nó. n
Trong thời gian qua, ở một số bãi tắm ở Đà Nẵng, Bãi Dài (Cam Ranh), Vũng Tàu, Cửa Lò… đã có người đi tắm biển bị chết đuối hay bị cuốn ra xa bờ, bởi tại các bãi tắm này theo khảo sát của các nhà chuyên môn thỉnh thoảng xuất hiện dòng chảy xa bờ. Vì vậy, việc tìm ra nguyên nhân, đặc điểm của nó để du khách phòng tránh rủi ro là điều cần thiết.
ThS. NGUYỄN THANH ĐIỆP
