Tận dụng lợi thế đất đai, khí hậu kết hợp với chủ trương phát triển dược liệu, đồng bào vùng cao ở Thanh Hóa đã tăng giá trị sản xuất nông nghiệp và "sống khỏe" hơn.
Ông Nguyễn Đại Hải sinh sống tại xã Điền Trung (Bá Thước – Thanh Hóa) đã có cuộc sống ổn định hơn nhờ trồng dược liệu. Mỗi năm trung bình gia đình ông thu nhập từ 500- 600 triệu đồng. Không những vậy, gia đình ông còn tạo việc làm thường xuyên cho 4 lao động là bà con sinh sống tại địa phương.
Hiện tại, dược liệu chủ yếu được nuôi trồng tại gia đình ông Hải là cà gai leo. Sau một thời gian thử nghiệm, ông Hải nhận thấy cây cà gai leo cho năng suất và sản lượng cao. Hơn nữa lại phù hợp với đồng đất tại Pù Luông, nên ông Hải chuyển toàn bộ diện tích vườn tạp sang trồng loại dược liệu này. Thời gian đầu canh tác, ông Hải gặp không ít khó khăn do chưa có kỹ thuật chăm sóc, sản lượng chưa được cao.
Mô hình trồng dược liệu tại huyện Đông Sơn - Thanh Hóa.
Sau khi rút kinh nghiệm và được HTX Pù Luông hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật chăm sóc dược liệu… thu nhập từ cà gai leo mang lại cho gia đình ông cao gấp nhiều lần so với trồng hoa màu trước kia.
Không chỉ có cà gai leo, hiện nay HTX Pù Luông đang trồng 5 ha dược liệu ở huyện Bá Thước. Trong đó có nhiều dược liệu như cây chè đắng, xạ đen, cà gai leo, hoạt ngọc, ngải cứu… Trên địa bàn toàn huyện, HTX Pù Luông hiện có 20 thành viên tham gia trồng cây dược liệu. Bên cạnh việc hướng dẫn và hỗ trợ người dân trong công tác nuôi trồng, HTX đã liên kết lâu dài với doanh nghiệp chuyên thu mua dược liệu thô. Hàng năm đạt sản lượng lên tới 50 tấn/năm. Tuy đầu ra có nhiều tiềm năng nhưng nguồn cung hiện vẫn chưa đủ. Năm 2023, HTX Pù Luông đã mở rộng vùng trồng dược liệu ra nhiều địa phương khác với khoảng 80 thành viên sẽ tham gia.
Theo kế hoạch, diện tích trồng cây dược liệu được mở rộng ra nhiều địa phương. Dự kiến trong năm 2023, HTX sẽ phát triển khoảng 63 ha ở 8 xã, với hàng trăm hộ tham gia trồng; trong đó quý I/2023 đã trồng được 16 ha ở 2 xã Thiết Ống và Lũng Cao.
Số liệu thống kê của Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa cho thấy, toàn tỉnh hiện có gần 1.000 loài cây dược liệu. Đặc biệt trong đó có khoảng 20 loài dược liệu quý như ba kích, đinh lăng, hòe, hương nhu trắng, sa nhân, huyền sâm, xuyên tâm liên, nghệ vàng, cà gai leo…, Các cây dược liệu quý chủ yếu tập trung tại các huyện miền núi như Lang Chánh, Bá Thước, Quan Sơn… Hiện nay, tỉnh Thanh Hóa vẫn đang tập trung đẩy mạnh trồng cây dược liệu. Điều này góp phần nâng cao thu nhập cho đồng bào vùng cao và giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo.
Thanh Hóa hiện có 47 hợp tác xã chuyên sản xuất, kinh doanh dược liệu.
Tận dụng tiềm năng lợi thế về đất đai, khí hậu để phát triển cây dược liệu, tỉnh Thanh Hóa đang góp phần tăng giá trị sản xuất nông nghiệp tại các huyện miền núi.
Nhờ việc thay đổi thói quen canh tác nhỏ lẻ, tự phát của người dân vùng cao, đặc biệt là tư duy trong sản xuất. Kết hợp với việc chuyển đổi cây trồng có giá trị thấp sang trồng loại cây giá trị theo mô hình công nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân.
Không chỉ có huyện Bá Thước, huyện Quan Sơn cũng đang nhân rộng mô hình phát triển cây dược liệu tăng thu nhập cho người dân vùng cao. Để nhân rộng và phát triển cây dược liệu, huyện Quan Sơn đã quy hoạch vùng trồng dược liệu tập trung chất lượng cao tại khu Vũng Cộp, thuộc bản Chanh, xã Sơn Thủy, quy mô 250 ha.
Đây là nơi có khí hậu ôn hòa, mát mẻ, nhiệt độ dao động từ 18 - 25 độ C, độ cao khoảng 1.200m so với mặt nước biển. Đất đai ở Vũng Cọp phù hợp nên cây dược liệu trồng nơi đây cho năng suất cao, chất lượng tốt, mang lại giá trị kinh tế cao.
Bên cạnh đó, huyện mời doanh nghiệp tư nhân sản xuất thuốc y học cổ truyền Bà Giằng Thanh Hóa vào đầu tư, liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho nông dân.
Sau gần 5 năm, hàng trăm ha cây dược liệu đã được nuôi trồng. Trong đó, một số loại dược liệu mang lại giá trị kinh tế cao như: Mã tiền, hà thủ ô đạt 400 triệu đồng/ha; thổ phục linh đạt 200 triệu đồng/ha...
Do nhu cầu của thị trường về sử dụng các sản phẩm dược liệu ngày càng cao, rất nhiều doanh nghiệp, HTX đã tham gia liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm cây dược liệu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Điều này càng góp phần vào việc bảo tồn và phát huy vùng trồng dược liệu cho nền y học cổ truyền.
