Với đồng bào Mông, một năm có hai cái Tết, đó là Tết Nguyên Đán và Tết Độc lập. Nếu Tết Nguyên Đán là niềm vui đón xuân, với bao ước vọng trong năm mới thì Tết Độc lập đem đến cho đồng bào những xúc cảm thiêng liêng, niềm vui và niềm tự hào được sống trong hòa bình, độc lập, tự do.
Những ngày này, người dân vùng biên huyện vùng cao biên giới Mường Lát nô nức sắm những bộ váy áo sặc sỡ nhất, xuống phố huyện ăn mừng ngày Quốc khánh 2/9 - hay còn gọi là Tết Độc lập. Đây là nét đẹp truyền thống hằng năm của đồng bào Mông nơi đây.
Dù đời sống còn nhiều khó khăn, nhưng dịp này, trên mỗi nếp nhà sàn đều chuẩn bị gà, lợn và những sản vật sẵn có để mời anh em họ hàng đến chung vui.
Nhiều bản làng, người dân tự đóng góp mua lợn, bò về giết thịt, tổ chức ăn uống tập thể, vui chơi, hát hò, thể dục thể thao… tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi, qua đó thắt chặt hơn nữa tình đoàn kết của đồng bào dân tộc nơi đây.
Tết Độc lập cũng là dịp để các cụ cao niên, các già làng, trưởng bản kể cho con cháu nghe về lịch sử phát triển của quê hương, đất nước. Từ chiều 1/9, các gia đình người Mông đều đóng cửa rồi kéo nhau về phố huyện vui Tết Độc lập.
Có những gia đình vượt hàng trăm kilomet đường đồi núi hiểm trở để không bỏ lỡ các hoạt động vui chơi, giải trí, thể dục thể thao được tổ chức tại phố huyện những ngày này.
Tết Độc lập là dịp để đồng bào dân tộc vốn sống ở nơi núi non cheo leo "hạ sơn" giao lưu, vui chơi, mua bán... học hỏi, tiếp thu những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất.
Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tổ chức là dịp để giáo dục truyền thống yêu nước, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ đã hy sinh xương máu vì độc lập dân tộc.
Đây cũng là dịp để các làng bản nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân các dân tộc huyện Mường Lát, thu hút đông đảo đồng bào tham gia.