Sẽ không có gì là đáng buồn cười nếu như một ngày nào đó tất cả các bệnh nhân đến khám bác sĩ khi ra về đều cầm trên tay những đơn thuốc bao gồm tên các video tấu hài hay tên các đĩa DVD hướng dẫn cười như thế nào. Cười vốn là một phương pháp chữa bệnh trong lịch sử của y học. Gần đây, nhiều dịch vụ kinh doanh tiếng cười chữa bệnh đã hình thành và đang có cơ phát triển mạnh tại nhiều nước trên thế giới!
Bí mật của nụ cười
Cười từ lâu đã được coi là một liều thuốc chữa bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, trong một thời gian dài người ta chỉ biết dùng tiếng cười chữa bệnh mà không biết rõ cơ chế tác động cụ thể của nó ra sao. Mãi đến gần đây, các nhà khoa học mới “mở khóa” được bí mật cốt lõi của tiếng cười.
 Nụ cười - “Biệt dược” của nhiều bệnh. |
Theo lý thuyết thăm dò của nhà di truyền học Kazuo Murakami (Nhật Bản) thì có đến hơn 90% gen trong cơ thể người không hoạt động hoặc ít hoạt động khi sản xuất protein, do đó một số kích thích có thể khiến chúng hoạt động và cười là chất kích thích như vậy. “Phương thuốc” cười đã khiến cho các gen “đang ngủ” của con người “thức giấc”, từ đó có tác dụng điều chỉnh theo hướng tích cực đến nguồn năng lượng bên trong DNA của mỗi người, tạo ra khả năng chống lại bệnh tật. Mỗi một kiểu cười, một tâm trạng cười, một hoàn cảnh cười khác nhau có tác dụng kích thích lên một loại gen và tạo ra các mức độ tác động khác nhau. Ông Murakami đã hợp tác với một đối tác đặc biệt để nghiên cứu cơ chế tác động của tiếng cười đến bệnh tật, đó là các nghệ sĩ tấu hài. Quá trình nghiên cứu đã phát hiện ít nhất 23 gen có thể được kích hoạt. 18 trong số đó hoạt động cho phản ứng miễn dịch, sự truyền tính trạng tín hiệu và chu kỳ tế bào, trong khi các chức năng khác của 5 gen còn lại vẫn chưa được biết. Cuối cùng nhóm nghiên cứu đã có kết luận rằng mọi người đều có thể “tắt, bật” các gen bằng một cảm xúc ví dụ như cười. Chính vì thế, các câu pha trò của những nghệ sĩ tấu hài sẽ là một phương pháp điều trị ít tốn kém và hữu hiệu nhất. “Đây có thể là một phát hiện của thế kỷ đáng nhận giải thưởng Nobel hoặc thậm chí hơn thế” – ông Kazuo Murakami, 70 tuổi, Giám đốc Quỹ Vì tiến bộ khoa học quốc tế nói.
Từ việc xác định xem các gen nào sẽ được kích hoạt đối với mỗi kiểu cười, các nhà khoa học đã biết rằng, tiếng cười có thể chữa được các bệnh như viêm cứng khớp xương sống, hen phế quản, chữa táo bón và chứng đầy hơi, chữa các bệnh tim mạch như cơn đau thắt ngực, huyết áp cao, máu nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch... Tuy nhiên, để chữa được các bệnh này thì bệnh nhân cần phải có một thời gian dài để tập luyện cách cười như thế nào ứng với mỗi loại bệnh cụ thể. Hiện nay tác dụng giảm đau và chống viêm nhiễm của liệu pháp cười hiện đang được khai thác nhiều nhất vì nó dễ thực hành nhất.
Ngàn lẻ một kiểu kinh doanh “thuốc” gây cười
Mặc dù vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu, nhưng từ những kết quả nghiên cứu bước đầu của GS. Murakami mà hiện nay ở Nhật, người ta tìm mọi cách để có nụ cười. Từ 3 năm nay, một nhà xuất bản y học ở Nhật, dưới sự hướng dẫn biên tập của nhóm nghiên cứu, đã bắt đầu bán ra thị trường các đĩa DVD hướng dẫn bệnh nhân cười để chữa một số bệnh. Hiện danh mục các đĩa này khá nhiều, chẳng hạn đĩa dành cho bệnh nhân tiểu đường, bệnh nhân cao huyết áp, bệnh nhân stress...
Người Nhật cũng đã nhanh chóng biến nụ cười thành một ngành kinh doanh trị giá cả tỷ USD. Công ty giải trí hàng đầu Yoshimoto là đại diện tiêu biểu cho ngành kinh doanh tiếng cười. Hãng thiết bị y tế Omiron còn định tung ra loại máy đo mức độ và chất lượng nụ cười khiến nhiều người quan tâm, vì máy sẽ giúp cho bệnh nhân kiểm soát được “liều thuốc” cười mình đang dùng có đạt hiệu quả chữa bệnh hay không, cần phải gia giảm, điều chỉnh thêm như thế nào. Với sự hỗ trợ tài chính của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, năm 2004, Trường đại học Osaka Sangyo ở phía Tây Nhật Bản đã thành lập một liên doanh với các nhà nghiên cứu, các công ty và bác sĩ để cung cấp cho bệnh nhân các phương pháp, cách thức cũng như phương tiện hỗ trợ để họ có thể tự “điều chế” ra liều thuốc cười cho chính bản thân mình. Khó ai có thể ngờ, nụ cười đã trở thành đối tượng quan trọng của ngành kinh doanh dược phẩm! Theo các quan chức y tế của nước này, chi phí y tế hằng năm của họ giảm 23% kể từ khi có thêm loại “biệt dược” đặc biệt này!
Thực ra, đây không phải là một ngành kinh doanh mới. Ngay từ thời xa xưa ở Bắc Mỹ những “thầy phù thủy pha trò” ở một số bộ lạc Anh - điêng đã có những cách làm cho bệnh nhân cười rũ rượu cho đến khi “ma quỷ gây bệnh phải chạy trốn”. Từ lâu, tại một số bệnh viện nhi ở Mỹ, người ta thường xuyên kê đơn cho những bệnh nhân nhỏ tuổi “nước quả cười đùa”. Các nhà khoa học thuộc Viện phục hồi sức khỏe bằng tiếng cười ở bang Oklahoma (Mỹ) còn thiết kế riêng một khu đặc biệt được gọi là “phòng hài hước”, trong đó, sự hóm hỉnh được khéo léo lồng ghép qua cách trang trí. Phim hoạt hình, hình vẽ con thú ngộ nghĩnh, những câu nói đùa và ảnh của các nhân vật hài nổi tiếng có ở khắp mọi nơi. Ngay cả đội ngũ y, bác sĩ ăn mặc cũng vui mắt và có nhiệm vụ đem đến cho từng bệnh nhân một câu chuyện cười hằng ngày. Ở Pháp đã thật sự có bộ môn “y học hề”, các bác sĩ tương lai được học cách gây cười, cách pha trò và diễn tấu hài... để trở thành các “thầy thuốc cười” ra làm việc tại khoa nhi của các bệnh viện. Thậm chí, tại đây còn cả một bệnh viện mang tên “Bệnh viện hề”, nhân viên của bệnh viện đều là những thầy thuốc giả hiệu lắp mũi to và đỏ, hai tai to, đội mũ kì quặc, hằng ngày đến thăm các bệnh nhân đang nằm viện và “truyền” cho họ vài ba “liều thuốc cười” bằng những lời nói, động tác và vẻ bề ngoài hài hước của mình!
Khuyến cáo về tác dụng phụ của “thuốc cười”
Mặc dù “thuốc cười” đặc biệt có ích đối với một số bệnh xong không vì thế mà chúng ta bỏ qua việc “đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng” mà bất kỳ loại dược phẩm nào cũng khuyến cáo. Một nghiên cứu của Mỹ mới đây cho thấy, việc tiếp cận sự hài hước một cách bất hợp lý cũng như việc cười không đúng cách, cười gượng ép, áp đặt quá mức sẽ khiến người bệnh không những khó hồi phục sức khỏe mà còn có cảm giác khó chịu. Một chuyên gia trong lĩnh vực chữa bệnh bằng tiếng cười ở Australia, tiến sĩ Peter Spitter, cho rằng phải đánh giá đúng tình trạng của người bệnh để “kê đơn” mức độ hài hước phù hợp, nếu không nó sẽ phản tác dụng. Ví dụ, một bệnh nhân hen suyễn cười quá mức có thể sẽ nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì thế mà để có thể phát huy hết tác dụng tích cực của “liều thuốc cười”, các bệnh nhân cần phải học và luyện cười một cách bài bản!
Mỹ Linh (Theo Strait Times)